Viêm gan B ở trẻ sơ sinh: Những điều cần biết

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Mỹ Linh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Viêm gan là bệnh lý có thể gặp ở mọi lứa tuổi và mọi giới, trong đó viêm gan B là nguy hiểm nhất. Trẻ em và người lớn đều có thể bị nhiễm virus viêm gan B, đặc biệt trẻ sơ sinh bị viêm gan B sẽ để lại nhiều hậu quả nặng nề. Vậy làm thế nào để phòng ngừa viêm gan ở trẻ sơ sinh? Có nên tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh không?

Ở Việt Nam, theo thống kê có khoảng từ 10 - 13% số phụ nữ đang mang thai bị nhiễm virus viêm gan B. Đây là một tỷ lệ rất lớn. Sự lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang cho con trong thời kỳ mang thai là rất nguy hiểm. Chính sự lây truyền này dẫn đến viêm gan ở trẻ sơ sinh.

Mức độ nguy hiểm khác nhau tùy theo từng thời gian mang thai của người mẹ. Nếu người mẹ bị bệnh viêm gan B ở thời kỳ đầu của thai kỳ (3 tháng đầu) thì tỷ lệ mẹ truyền mầm bệnh cho con khoảng 1%; vào 3 tháng giữa của thai kỳ lên tới 10%; đặc biệt nếu vào giai đoạn 3 tháng cuối từ 60 - 70%.

Để đánh giá sự tiến triển của virus viêm gan B trong cơ thể người bị lây nhiễm, phương pháp thông thường là xác định HBsAg và HBeAg.

Người ta thống kê cho thấy rằng, khi xét nghiệm máu của một người mẹ đang mang thai ở 3 tháng cuối mà thấy cả 2 loại HBsAg và HbeAg cùng dương tính thì tỷ lệ truyền bệnh từ mẹ sang cho con lên tới từ 90 - 100%. Tuy vậy, nếu xét nghiệm chỉ thấy HBsAg dương tính, trong khi đó HbeAg âm tính tỷ lệ người mẹ truyền bệnh viêm gan sơ sinh cho con thấp hơn nhiều (khoảng 20%).

Viêm gan ở trẻ sơ sinh do lây nhiễm virus viêm gan B từ mẹ sang con là một vấn đề nan giải trong công tác chữa bệnh. Viêm gan sơ sinh cấp tính thường không có triệu chứng lâm sàng điển hình mà hầu hết là biểu hiện bệnh không rõ ràng như: vàng da, nước tiểu vàng, bú kém. Xét nghiệm máu sẽ thấy men gan và các chỉ số bilirubin máu cũng tăng rất cao.

Theo thống kê có tới 80 – 90% trẻ đẻ ra bị nhiễm virus viêm gan B trong thời gian 1 năm đầu đời và 30 – 50% trẻ bị nhiễm virus viêm gan B trước 6 tuổi sẽ có viêm gan mạn tính sau này, 100% ung thư gan ở trẻ em là do viêm gan B.

• Khi trẻ sinh ra nghi ngờ bị viêm gan B, cần cho trẻ đi khám ngay tại cơ sở y tế có đủ điều kiện xét nghiệm. Sau khi khám bệnh xác định trẻ bị viêm gan B sơ sinh, cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và khi thấy trẻ vàng da thuyên giảm hoặc hết thì nên đưa trẻ đi khám định kỳ hàng tháng trong vòng khoảng 6 tháng;
• Có nên tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh không và tiêm khi nào? Đối với trẻ sau khi sinh ra mà không bị viêm gan sơ sinh thì cần được tiêm phòng vắc-xin viêm gan B mũi 1 trong vòng 24 giờ sau sinh. Trẻ đó phải được tiêm phòng mũi thứ 2 cách mũi đầu 1 tháng, và tiêm mũi thứ 3 khi trẻ được 2 tháng tuổi;
• Đối với phụ nữ nếu xét nghiệm máu chưa bị nhiễm virus viêm gan B, cần tiêm phòng vắc-xin ngay sau khi xét nghiệm. Đối với phụ nữ đang mang mầm bệnh virus viêm gan B muốn mang thai, cần có sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa;
• Đối với phụ nữ chưa tiêm phòng vắc-xin mà trong thời kỳ mang thai bị viêm gan B cần phải có sự tư vấn từ các bác sĩ chuyên khoa để biết nên xử trí như thế nào, nhất là trong trường hợp bà mẹ mang thai bị viêm gan B trong các tháng từ tháng thứ 3 của thai kỳ trở đi;
• Đối với các cặp vợ chồng mà cả hai chưa bị nhiễm virus viêm gan B, cần tiêm phòng để được an toàn khi người vợ mang thai. Nếu một trong 2 người bị nhiễm virus viêm gan B thì người còn lại cũng khẩn trương tiêm phòng vắc-xin ngay.

Viêm gan B ở trẻ sơ sinh có thể để lại những hậu quả nặng nề cho trẻ sau này khi lớn lên. Vì vậy, cha mẹ trước khi có kế hoạch mang thai thì nên thăm khám phát hiện viêm gan B sớm và quyết định có mang thai ngay không, tránh trường hợp phát hiện viêm gan B muộn khi đã mang thai thì tiên lượng cho trẻ rất khó lường.