Vai trò của siêu âm trong giãn - xoắn tĩnh mạch thừng tinh

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Võ Công Hiền - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Xoắn thừng tinh hoàn là hậu quả của hiện tượng tinh hoàn xoay vòng xung quanh thừng tinh, làm tắc nghẽn mạch máu của tinh hoàn hay làm xoắn tĩnh mạch thừng tinh. Đây là một trường hợp cấp cứu ngoại khoa cần phải chẩn đoán nhanh và phân biệt rõ với các nguyên nhân gây đau cấp tính ở vùng bẹn bìu khác như: viêm mào tinh/tinh hoàn cấp, áp xe xung quanh niệu đạo, hoại tử bìu Fournier, thoát vị bẹn nghẹt... Xoắn thừng tinh hoàn nếu chẩn đoán và xử trí muộn thì tinh hoàn sẽ bị hoại tử hoặc bị teo, ảnh hưởng rất lớn đến khả năng sinh tinh và chức năng nội tiết.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là hiện tượng giãn bất thường của tĩnh mạch tinh và đám rối tĩnh mạch tinh (thường có đường kính khoảng 2mm trở xuống). Giãn tĩnh mạch tinh là bệnh lý rất phổ biến ở nam giới. Lý do chính khiến người bệnh đi khám là do đau tức ở vùng bẹn bìu hoặc bị hiếm muộn con cái.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh hiếm khi xuất hiện trước tuổi dậy thì. Giãn tĩnh mạch thừng tinh ở lứa tuổi thiếu niên chiếm tỷ lệ từ 8-19%. Nhưng từ lứa tuổi vị thành niên, tỉ lệ là 15% trong cộng đồng nam giới. Tuy nhiên, tỷ lệ này cao hơn nhiều trong nhóm vô sinh nam giới. Giãn tĩnh mạch thừng tinh là nguyên nhân gây ra 15-25% vô sinh nam nguyên phát và 75-81% vô sinh nam thứ phát.

Chúng ta đều biết tinh hoàn là một bộ phận vô cùng quan trọng của cơ quan sinh dục nam, tinh hoàn nằm giữa dương vật và hậu môn. Nam giới bình thường sẽ có hai tinh hoàn phải và trái, nằm gọn bên trong bìu, trọng lượng trung bình mỗi bên tinh hoàn vào khoảng 8-12g, dài từ 4 - 5cm. Nhiệm vụ chính của tinh hoàn là sản xuất ra tinh trùng, bài tiết hormon Testosteron để quyết định các đặc tính giới nam và điều khiển hoạt động của hệ sinh dục...

Khi xuất hiện dấu hiệu bất thường, các bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện siêu âm tinh hoàn để chẩn đoán. Kỹ thuật này sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh tại tinh hoàn bên trong cơ thể. Những hình ảnh này giúp các bác sĩ chẩn đoán bệnh. Kết hợp với kiểm tra tinh dịch đồ, siêu âm là bước quan trọng trong việc chẩn đoán bất thường của tinh hoàn, mào tinh, xoắn tinh hoàn, thừng tinh, kích thước tinh hoàn, tinh hoàn có bị tràn dịch...

Ngày này, với sự giúp đỡ của hệ thống siêu âm màu 3D, 4D... kỹ thuật siêu âm tinh hoàn đang ngày càng hoàn thiện và cho kết quả chính xác cao.

Hiện tượng tĩnh mạch phía trên tinh hoàn bị giãn - xoắn bất thường có thể gây vô sinh thứ phát, làm giảm khả năng di chuyển và giảm cả về số lượng tinh trùng. Kết quả siêu âm cho thấy trong giãn mạch thừng tinh: những đám rối của thừng tinh xoắn thành từng búi do tắc nghẽn, máu bị ứ lại, không lưu thông, đồng thời xác nhận sự hiện diện của dòng chảy ngược trong giãn tĩnh mạch thừng tinh.

4.1. Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh

Điều trị nội khoa dường như không có kết quả với tình trạng này. Hiện nay, điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh chủ yếu là can thiệp ngoại khoa, kết quả sẽ làm tăng số lượng và chất lượng tinh trùng, tăng tỷ lệ có thai.

Xoắn thừng tinh là bệnh lý nguy hiểm, xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng nhiều nhất là từ 10 đến 25 tuổi. Siêu âm Doppler tinh hoàn còn có thể giúp các bác sĩ điều trị phát hiện mức độ xoắn tinh hoàn nặng hay nhẹ để xử lý kịp thời. Siêu âm Doppler màu còn cho thấy dòng chảy động mạch hay ghi hình lưu lượng máu ở tinh hoàn bằng đồng vị phóng xạ

5.1. Điều trị xoắn thừng tinh

Điều trị bằng mổ tháo xoắn và cố định tinh hoàn. Khả năng bảo tồn tinh hoàn trong truyện nếu xoắn dưới 4 giờ là 80%, nếu trên 12 giờ là 20%. Tùy thuộc vào thời gian từ khi bắt đầu triệu chứng đau đến khi tới phòng cấp cứu theo hướng giải quyết khác nhau:

Trong vòng 4 giờ: có thể tháo xoắn thừng tinh bằng tay thông qua việc gây tê tại chỗ. Nếu tháo xoắn thành công thì cần phẫu thuật cố định 2 tinh hoàn được chỉ định vài ngày sau đó. Nếu tháo xoắn thất bại thì phải chỉ định mổ cấp cứu ngay lập tức. Trong 4 - 24 giờ, phẫu thuật thăm dò sẽ được chỉ định, tháo xoắn và cố định 2 tinh hoàn vào bìu. Sau 24 giờ, phẫu thuật vẫn được chỉ định nhưng lúc này chưa chắc sẽ giữ được tinh hoàn. Nếu tiến hành cắt bỏ tinh hoàn thì cần phải đặt tại chỗ một dụng cụ giả, trong trường hợp này cần dự trù khả năng nhiễm trùng và phản ứng miễn dịch của bên tinh hoàn còn lại.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh và xoắn thừng tinh hoàn là bệnh lý nguy hiểm cần được can thiệp kịp thời để tránh ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Tuy nhiên việc siêu âm chẩn đoán bệnh lý sinh dục nam giới cần được thực hiện tại các cơ sở y tế có chuyên môn điều trị, thăm dò, chẩn đoán chính xác cao.

Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec được đánh giá là địa chỉ uy tín trong việc thăm khám, điều trị các bệnh lý sinh sản, điều trị nam khoa. Với chất lượng dịch vụ hoàn hảo, đội ngũ Y bác sĩ có chuyên môn, giàu kinh nghiệm sẽ đem lại sự hài lòng cho quý khách hàng.