U nhú thực quản

Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Phạm Thị Mai Thanh - Khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Cơ chế bệnh sinh của u nhú thực quản chưa rõ, có 2 giả thuyết :

• Có nhiều bằng chứng ủng hộ cơ chế viêm. Khoảng 70% u nhú xuất hiện ở 1/3 dưới thực quản và thường kết hợp với hội chứng trào ngược, viêm thực quản hoặc niêm mạc bị kích thích do đặt sonde dạ dày. Nhiều báo cáo cho thấy có mối liên quan giữa u nhú và nong thực quản cơ học. Hơn nữa, những nghiên cứu trên động vật cho thấy có thể gây ra u nhú nếu kích thích niêm mạc bằng benzopyrene và nitrosamine
• Cũng có nhiều bằng chứng ủng hộ vai trò của virus HPV mặc dù số liệu chưa thống nhất. Nghiên cứu của Ý và Hungary cho thấy có HPV ở 21-46% u nhú thực quản nhưng số liệu nghiên cứu của Mỹ, Phần lan và Ba lan thì tỷ lệ này chỉ chiếm 5%. Có thể số liệu khác nhau do tỷ lệ nhiễm HPV miệng ở các vùng lãnh thổ khác nhau. Vai trò của HPV cũng được khẳng định khi người ta quan sát thấy u nhú thực quản thường kết hợp với loại huyết thanh 6 và 11 ( là những chủng HPV thường gặp ở hầu họng và sinh dục ) liên quan đến lây truyền qua đường tình dục. HPV chắc chắn có liên quan đến ung thư thanh quản và ung thư cổ tử cung nhưng vai trò của nó trong cơ chế bệnh sinh ung thư thực quản thì chưa rõ. HPV được phát hiện ở ung thư thực quản biểu mô vảy và có những trường hợp đồng thời có ở cả ung thư biểu mô vảy và u nhú. Tuy nhiên không có bằng chứng trực tiếp của việc HPV gây ung thư. Một virus tương tự ( virus papilloma ở bò ) có liên quan đến việc u nhú thực quản ở gia súc chuyển thành ác tính.

U nhú thường gặp ở những người trên 50 tuổi. Một số nghiên cứu cho thấy u nhú thực quản gặp ở nam nhiều hơn nữ (tỷ lệ nam/nữ dao động từ 1,8-3,4 ) trong khi các nghiên cứu khác cho thấy tỷ lệ mắc ở nam và nữ là như nhau. Mặc dù có thể gặp nhiều u nhú trên một bệnh nhân nhưng hầu hết thường gặp là một u nhú đơn lẻ.

Trên hình ảnh nội soi u nhú thường có kích thước nhỏ, màu trắng đục hơi hồng trông giống mụn cơm lồi vào lòng thực quản, nếu nghi ngờ thì sinh thiết qua nội soi làm xét nghiệm giải phẫu bệnh để phân biệt với các tổn thương tương tự khác nh: Ung thư tế bào vảy giai đoạn sớm, bạch sản nhú ( Papilary leukoplakia). Đa số u nhú không gây triệu chứng nhưng tổn thương lớn có thể gây khó nuốt. Những u nhú < 1cm có thể cắt bằng kìm sinh thiết, tổn thương lớn hơn 1cm có thể loại bỏ bằng cắt niêm mạc (EMR ). U nhú đã cắt hiếm khi tái phát.