U cuộn mạch là gì? Cách nhận biết và điều trị

Cuộn mạch là một cấu trúc giải phẫu nằm ở ngay dưới da, nó có mặt ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể chúng ta, cũng như trong các cơ quan, tuy nhiên thường gặp nhất vẫn là ở đầu các ngón tay và ngón chân.

Đây là một cấu trúc phức hợp trong đó chủ yếu là các ống thông nối trực tiếp từ động mạch sang tĩnh mạch mà không thông qua hệ thống lưới mao mạch. Ngoài ra, hệ thống này có các loại tế bào và các đầu mút thần kinh đi cùng với các mạch máu. Các cuộn mạch này đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nhiệt độ cơ thể.

U cuộn mạch là khối u phát triển trên cơ sở cấu trúc của cuộn mạch, được phát hiện lần đầu vào năm 1812 và sau đó nhiều tác giả nhắc đến. Nhưng phải đến năm 1924, bệnh u cuộn mạch mới được Masson mô tả đầy đủ.

U cuộn mạch là căn bệnh hiếm gặp, chiếm chưa đến 2% u mô mềm, tỷ lệ ác tính của loại u này cũng rất thấp (<1%), chiếm dưới 1% các u của bàn tay. U cuộn mạch ở các đầu ngón tay, ngón chân là thường gặp nhất, tuy nhiên cũng có thể gặp ở vị trí khác hoặc ở nhiều vị trí. Tùy theo thành phần chiếm ưu thế về mặt giải phẫu bệnh mà có thể chia u cuộn mạch thành nhiều loại nhỏ hơn.

Những khó chịu của người bệnh xuất hiện chủ yếu khi có va chạm vào vùng búp ngón tay trong quá trình sinh hoạt và làm việc hàng ngày. Triệu chứng đau buốt có thể lan dọc lên phần trên của ngón tay, cơn đau thường không kéo dài và xuất hiện trở lại nhanh khi lại có kích thích tiếp theo.

Bệnh nhân thường có biểu hiện đau khi bị kích thích cơ học hoặc kích thích nhiệt. Cơn đau thường diễn ra nhanh, lan tỏa từ vị trí đầu ngón, sau đó giảm dần và tự hết, hiếm khi kéo dài. Khi không có kích thích thì người bệnh không có triệu chứng đau.

Các triệu chứng này xuất hiện là do các đầu mút thần kinh không có bao myelin bao bọc nên bị kích thích. Khi khối u lớn, bạn có thể quan sát thấy với biểu hiện vùng màu xanh phía dưới móng tay. Tuy nhiên, khối u cuộn mạch nằm ở vị trí búp ngón thì không có khả năng quan sát trên lâm sàng, các kích thích trực tiếp sẽ gây ra triệu chứng của biểu hiện kích thích thần kinh khá rõ ràng nhưng lại không dễ dàng để có thể khu trú được vị trí của khối u cuộn mạch vì nó nằm khá sâu.

Ở giai đoạn sớm thường khó khăn chẩn đoán do tổn thương nhỏ và các biểu hiện lâm sàng chưa thật sự rõ ràng, do đó căn bệnh này thường được phát hiện muộn.

Có hai phương pháp chẩn đoán hình ảnh chính có thể được sử dụng để chẩn đoán xác định u cuộn mạch đó là siêu âm và chụp MRI.

• Siêu âm có thể nhìn thấy hình ảnh một khối giảm âm dưới móng, tuy nhiên khó khăn trong một số trường hợp như khối u quá nhỏ hoặc bị nhiễu do móng tay bệnh nhân. Siêu âm giúp đánh giá kích thước và vị trí của khối u để giúp cho phẫu thuật được thuận lợi.
• Cộng hưởng từ có ưu điểm giúp đánh giá được chính xác khối u cuộn mạch nhưng chúng lại có giá thành cao. Ngoài ra, trong một số thể u cuộn mạch khó phát hiện do nó đồng tín hiệu với móng tay của bệnh nhân. Hình ảnh điển hình của u cuộn mạch trên phim MRI đó là đồng tín hiệu với móng tay bệnh nhân trên T1 và tăng tín hiệu trên T2.

Bên cạnh đó, chụp cộng hưởng từ và siêu âm, đặc biệt là siêu âm Doppler có giá trị trong chẩn đoán phân biệt đối với một số tổn thương u khác vùng dưới móng. Phim MRI còn giúp bác sĩ phẫu thuật lựa chọn đường mổ phù hợp để loại bỏ khối u.

Một khi đã có chẩn đoán xác định u cuộn mạch dưới móng thì điều trị bằng phẫu thuật là phương pháp duy nhất. Kỹ thuật phẫu thuật cắt u cuộn mạch tương đối đơn giản, mang lại hiệu quả cao.

Phẫu thuật được thực hiện với một đường rạch khoảng 1,5cm về phía bờ ngoài đốt 3 của ngón tay, sau đó bác sĩ sẽ phẫu tích lấy được một khối u trắng đục có đường kích khoảng 2mm tương ứng với vị trí xác định trước đó trên phim cộng hưởng từ.

U cuộn mạch là một bệnh lý hiếm gặp, bệnh có thể điều trị được bằng phương pháp phẫu thuật. Vì thế, khi được chẩn đoán mắc u cuộn mạch thì người bệnh cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám và điều trị phẫu thuật.