Tuyến yên nằm ở đâu và vai trò tiết ra hormone tăng trưởng?

Nội dung video được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Hoàng Ngọc Anh - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Mặc dù là tuyến quan trọng trong cơ thể nhưng nhiều người khi được hỏi lại không biết tuyến yên là gì? Tuyến yên nằm ở đâu? Hiểu được vị trí và vai trò của tuyến yên sẽ giúp ích rất nhiều trong việc bảo vệ sức khỏe, phòng và điều trị bệnh.

Tuyến yên là cấu trúc tuyến nội tiết, được bao quanh bởi cấu trúc xương bướm, được bảo vệ bởi hoành yên, đây là một tuyến quan trọng giữ vai trò chỉ đạo hoạt động của hầu hết các tuyến nội tiết khác.

Tuyến yên có chức năng điều khiển nội tiết cơ thể, chia làm 2 thùy: Thùy trước và thuỳ sau:

• Thùy trước tiết ra 5 hormon tuyến yên chính để điều khiển 5 hoạt động của cơ thể gồm: Hormone Adrenocorticotropic có chức năng kích thích tuyến thượng thận sản xuất cortisol; Hormone tăng trưởng (Growth hormone -GH) tác động đến nhiều tế bào khác nhau, giúp tăng chiều cao ở trẻ em, kiểm soát khối lượng cơ bắp,và lượng mỡ trong cơ thể; Hormon tuyến yên Prolactin kích thích tuyến vú sản xuất sữa; Hormon tuyến yên kích thích tuyến giáp TSH; Hormon tuyến yên kích thích nang trứng (Follicle-stimulating hormone – FSH) giúp kích thích buồng trứng sinh nang trứng và tinh hoàn sinh tinh trùng.
• Thùy sau là nơi tập trung khoảng 50.000 đầu mối thần kinh liên lạc khắp cơ thể, thùy sau sản xuất 2 hormon tuyến yên đó là Hormone Oxytocin và Hormon chống bài niệu (ADH).

Hormon tuyến yên (hormon tăng trưởng) có chức năng điều khiển hệ cơ, hệ xương và hệ mỡ để kiểm soát các hoạt động của cơ thể từ lúc mới sinh, đến dậy thì, trưởng thành. Cơ thể có cao to, hệ cơ có mạnh khỏe hay không là do hormon tăng trưởng ở tuyến yên. Nếu như u tuyến yên tiết ra hormon tăng trưởng thì tùy vào giai đoạn của cơ thể phát triển đến giai đoạn nào thì biểu hiện lâm sàng chuyên biệt ở giai đoạn đó.

Hormon tuyến yên (hormon tăng trưởng) có tác động rất lớn đến sự phát triển của cơ thể, do vậy, mỗi người cần chủ động đi khám và xét nghiệm hormon tăng trưởng trong trường hợp thấy cơ thể phát triển một cách bất thường hoặc cơ thể không phát triển. Trường hợp bị thiếu hormone tăng trưởng ở em bé mới sinh hoặc đang phát triển thì sẽ gây ra một số biểu hiện như tăng trưởng chậm, dậy thì muộn, đóng xương và khớp sớm hơn bình thường...cũng cần phải xét nghiệm hormon tuyến yên, cụ thể là hormon tăng trưởng để biết được nguyên nhân và có cách điều trị phù hợp.

Khi tầm soát nếu phát hiện u vùng tuyến yên tiết ra hormon tuyến yên (hormon tăng trưởng) thì cũng không nên quá lo lắng vì hầu hết đều là u lành tính, cũng có trường hợp u tuyến yên xâm lấn vào cấu trúc xung quanh, làm ảnh hưởng đến sự phát triển chung của cơ thể.

Tóm lại, khi phát hiện ra u tuyến yên tiết ra hormon tăng trưởng thì phương pháp điều trị tối ưu nhất vẫn là phẫu thuật để loại bỏ u.