Triclosan trong xà phòng, dầu gội, kem đánh răng có thể gây ung thư và xơ gan?

Bài viết được viết bởi các bác sĩ khoa Nội ung bướu - Trung tâm Ung bướu Xạ trị, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Việc rửa tay hay gội đầu là những công việc hàng ngày không nằm trong danh sách có thể gây hại cho sức khỏe. Nhưng một nghiên cứu mới trên chuột của nhóm nghiên cứu đã cho thấy rằng việc tiếp xúc lâu dài với chất kháng khuẩn thường thấy trong xà phòng rửa tay, dầu gội và các sản phẩm vệ sinh cá nhân khác - triclosan - có thể gây ung thư và xơ gan.

Triclosan là chất được đưa thêm vào trong các sản phẩm tiêu dùng để làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, nấm hoặc nấm mốc. Cũng như dầu gội và xà phòng rửa tay, chất này có thể được tìm thấy trong kem đánh răng, chất khử mùi và một số loại mỹ phẩm khác. Triclosan cũng được sử dụng làm chất bảo quản vật liệu trong giày dép, quần áo, và một số sản phẩm gia dụng.

Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng triclosan có thể gây hại cho sức khỏe. Triclosan có thể phá vỡ protein có tác dụng làm sạch các hóa chất lạ được đưa vào cơ thể. Một số nghiên cứu khẳng định chất này là tác nhân thúc đẩy sự kháng thuốc của vi khuẩn, trong khi các nghiên cứu khác cho thấy nó làm thay đổi sự điều hòa hormone ở chuột.

Nhóm nghiên cứu đã cho một nhóm chuột tiếp xúc với triclosan trong 6 tháng - tương đương với 18 năm ở người - và so sánh sức khỏe của chúng với nhóm chuột không tiếp xúc với chất này.

Kết quả phân tích cho thấy những con chuột tiếp xúc với triclosan có sức khỏe cũng như chức năng gan kém hơn đáng kể so với những con không tiếp xúc. Hơn nữa, những con chuột tiếp xúc dễ bị phát triển khối u ở gan hơn và khối u của chúng thường lớn hơn so với những con chuột không phơi nhiễm.

Các nhà nghiên cứu tin rằng triclosan tạo ra những hiệu ứng này ở chuột bằng cách phá vỡ chức năng của thụ thể androstane cấu thành (CAR) - một loại protein giúp loại bỏ các hóa chất lạ ra khỏi cơ thể. Protein này cũng có ở người.

Sự gián đoạn đối với CAR gây ra sự tăng sinh của các tế bào gan, dẫn đến xơ hóa - sự phát triển của các mô dư thừa. Nếu quá trình này được lặp đi lặp lại - được kích hoạt bởi phơi nhiễm triclosan lâu dài - nó có thể dẫn đến sự phát triển khối u.

Mặc dù các nghiên cứu trên động vật đòi hỏi nồng độ hóa học cao hơn dự đoán phơi nhiễm ở người, nhưng nghiên cứu này chứng minh rằng triclosan hoạt động như một chất kích thích khối u tế bào gan và cơ chế bệnh lý gan ở chuột do triclosan có thể tương tự với con người

Nhóm nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiếp xúc với triclosan rất cao ở người, lưu ý rằng nghiên cứu trước đây đã xác định dấu vết của tác nhân trong 97% mẫu sữa mẹ của phụ nữ cho con bú và 75% mẫu nước tiểu

Giáo sư Hammock ở đại học California nói rằng triclosan có hại cho sức khỏe con người, tuy nhiên, các cá nhân có thể cần phải tiếp xúc với lượng triclosan cao trong thời gian dài. Do đó, ông gợi ý rằng sự tiếp xúc của con người với tác nhân có thể được giảm bớt bằng cách hạn chế việc sử dụng triclosan có liều lượng lớn, nhưng mang lại ít lợi ích, chẳng hạn như sử dụng xà phòng rửa tay.

Tuy nhiên, ông lưu ý rằng triclosan cũng đã được chứng minh là có lợi cho sức khỏe trong một số trường hợp. Ví dụ, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng kem đánh răng có chứa một lượng nhỏ chất này có hiệu quả ngăn ngừa viêm nướu. Giáo sư Hammock nói rằng có thể điều đó là tốt khi duy trì sử dụng triclosan trong trường hợp này, vì mức độ phơi nhiễm thấp không có khả năng gây hại.

Năm ngoái, báo Medical News Today đã báo cáo về một quy tắc được đề xuất từ Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ yêu cầu các nhà sản xuất xà phòng kháng khuẩn và sữa tắm phải chứng minh các sản phẩm đó an toàn khi sử dụng lâu dài.

Nguồn: Newtoday