Trí nhớ - Quy luật của sự quên và cách rèn luyện trí nhớ tại nhà

Bài viết của Chuyên viên Tâm lý Trương Tạ Anh Nga - Đơn nguyên Phòng khám Y học tái tạo và tâm lý giáo dục - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Một nhà sinh lý học người Nga I.M.Sechenov đã nói rằng: “Nếu không có trí nhớ thì con người mãi mãi ở tình trạng của một đứa trẻ sơ sinh”

Thực tế, trí nhớ là quá trình tâm lý phản ánh những kinh nghiệm đã có của kinh nghiệm cá nhân dưới hình thức biểu tượng, bao gồm ghi nhớ, gìn giữ và tái tạo.

Trí nhớ phản ánh những đặc điểm đã từng tác động vào giác quan của cá nhân. Chúng phản ánh vốn kinh nghiệm sống mang tính chủ thể, đồng thời cải biến do chi phối bởi nhu cầu, động cơ, hứng thú... của chủ thể. Trí nhớ là quá trình phức tạp gồm quá trình ghi nhớ, gìn giữ, nhận lại và nhớ lại.

Trí nhớ là điều kiện không thể thiếu để con người có được đời sống tâm lý bình thường, ổn định và lành mạnh. Đây là điều kiện để con người phát triển các chức năng tâm lý cấp cao, tích lũy kinh nghiệm và sử dụng vào đời sống, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội.

Nếu không có quá trình trí nhớ, con người không thể có quá khứ, không biết được mình là ai và không thể định hướng được không gian, thời gian.

Đối với nhận thức, trí nhớ lưu giữ lại kết quả của quá trình nhận thức, nhờ đó con người có thể học tập và phát triển được trí tuệ của mình.

XEM THÊM: Thang đánh giá trí nhớ Wechsler (WMS)

Quên là không tái hiện được nội dung đã ghi nhớ trước đây vào thời điểm cần thiết. Quên diễn ra ở nhiều mức độ:

• Quên hoàn toàn tức là không nhớ lại được, không nhận lại được những hình ảnh đã được ghi nhớ.
• Quên cục bộ tức là không nhớ lại được nhưng nhận lại được những hình ảnh đã được ghi nhớ.
• Hiện tượng sực nhớ tức là trong một thời gian dài không thể nhớ lại được nhưng trong một lúc nào đó lại đột nhiên nhớ lại được.

>>> Các xét nghiệm và điều trị chứng mất trí nhớ

Sự quên cũng diễn ra theo quy luật nhất định: Người ta thường quên những gì không liên quan đến đời sống hoặc ít liên quan, những cái gì không phù hợp với hứng thú, sở thích của cá nhân.

Những vật dụng không được sử dụng thường xuyên trong hoạt động hàng ngày của cá nhân thì cũng dễ quên. Bên cạnh đó, bạn cũng hay quên khi gặp những kích thích mới lạ hay kích thích mạnh

Sự quên diễn ra theo một thứ tự xác định: quên cái tiểu tiết, vụn vặt truước đến quên cái đại thể, chính yếu sau. Theo đó, chúng cũng diễn ra với tốc độ không đồng đều: ở giai đoạn đầu tốc độ quên khá lớn, về sau tốc độ quên càng giảm dần. (Quy luật Enbinghau)

• Luyện tập não bộ thường xuyên như: thực hiện các sinh hoạt hằng ngày bằng tay không thuận, các bài tập Brain gym, luyện tập BalavisX, thể dục thể thao hằng ngày...
• Gắn tài liệu cần ghi nhớ vào tài liệu học tập của học sinh, làm cho nội dung đó trở thành mục đích của hành động, hình thành được nhu cầu, hứng thú của học sinh đối với tài liệu đó.
• Tổ chức hoạt động dạy học một cách khoa học như học sinh giải lao khi chuyển từ tài liệu này sang tài liệu khác, không nên dạy học kế tiếp nhau hai bộ môn có nội dung tương tự.

Ngoài ra, việc tổ chức cho học sinh tái hiện tài liệu học tập, làm bài tập ứng dụng ngay sau khi ở trường về nhà, ôn tập ngay sau khi học tài liệu mới, sau đó việc ôn tập có thể thưa dần cũng là biện pháp giúp học sinh để ghi nhớ và tránh quên.

Các phương pháp rèn luyện trí nhớ rất quan trọng, giúp chúng ta có thể ghi nhớ sự việc, đảm bảo các hoạt động, công việc, cuộc sống học tập tốt. Việc bảo vệ và tăng cường trí nhớ là việc làm cần thiết.

Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.