Thủy đậu ở trẻ sơ sinh: Dấu hiệu và biến chứng nguy hiểm

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Ân - Bác sĩ Nhi - Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Bệnh thủy đậu có khả năng lây lan nhanh, xảy ra ở cả người lớn lẫn trẻ em. Bệnh phỏng rạ ở trẻ em có nguy cơ bùng phát thành dịch lớn vào mùa xuân, thời tiết ấm.

Bỏng rạ ở trẻ em thường khá dễ nhận biết do có những dấu hiệu đặc trưng của bệnh thuỷ đậu.

1.1 Giai đoạn đầu

Khi khởi phát, trẻ bắt đầu có biểu hiện sốt, đau đầu, nhức mỏi cơ, nhưng cũng có một số trẻ không có dấu hiệu gì ở giai đoạn đầu này. Giai đoạn này của bệnh kéo dài khoảng 10- 20 ngày.

1.2 Giai đoạn toàn phát

Trên da trẻ bắt đầu xuất hiện những nốt ban hồng nhạt, càng ngày càng nhiều, sau 1 – 2 ngày xuất hiện các nốt đậu. Các nốt phỏng nước thường xuất hiện ở mặt ngực lưng, rồi lan ra khắp cơ thể.

Ban đầu nước trong những nốt phỏng trong suốt sau đó chuyển sang đục dần có màu như mủ. Từ những nốt ban đỏ này, mụn nước sẽ dần hình thành. Số lượng mụn nước trên người trẻ sơ sinh ước tính khoảng 250-500 cái.

1.3 Giai đoạn hồi phục

Nếu không có những biến chứng bất thường, trẻ sẽ hồi phục sau 1 – 2 tuần, các bóng nước khô lại, đóng vảy và rơi đi nhanh không để lại sẹo nếu không bị nhiễm trùng hay biến chứng. Sức khỏe trẻ trở lại bình thường, cần bổ sung vitamin và chất dinh dưỡng để đẩy nhanh quá trình phục hồi của trẻ.

Bà mẹ cũng nên lưu ý đến những dấu hiệu tương tự như bệnh cúm:

Ho nhẹ, chảy nước mũi, thở khò khè, bú ít hoặc bỏ bú. Đây được xem là những triệu chứng dễ xuất hiện trước khi cơ thể phát ban khoảng 2-3 ngày.

Thông thường, thủy đậu là bệnh lành tính. Tuy nhiên, phỏng rạ ở trẻ em cũng có thể gây biến chứng nguy hiểm như: viêm màng não, xuất huyết, nhiễm trùng huyết, nhiễm trùng nốt rạ, viêm mô tế bào, viêm gan... Một số trường hợp cũng có thể gây tử vong nếu trẻ sơ sinh không được điều trị kịp thời.

• Nhiễm trùng, bội nhiễm thứ phát tại các nốt mụn nước, thủy đậu xuất huyết bên trong: Đây là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh do mụn nước bị vỡ, trầy xước, bong tróc dẫn đến nhiễm trùng da, tạo mủ, lở loét. Những nốt mụn nước này về sau sẽ để lại sẹo sâu khó trị khỏi.
• Viêm não, viêm màng não: Biến chứng xuất hiện ở trẻ nhỏ, xuất hiện sau khi nổi bong bóng nước 1 tuần. Tuy nhiên, tỷ lệ mắc biến chứng này ở người lớn thường cao hơn. Biến chứng có thể gây tử vong nếu không điều trị kịp thời, đi kèm với các dấu hiệu nhận biết như sốt cao, co giật, người hôn mê, rối loạn tri giác, rung giật nhãn cầu.
• Viêm phổi thủy đậu: Thường xảy ra ở trẻ em, ở ngày thứ 3 – 5 của bệnh với các biểu hiện như ho nhiều, ho ra máu, đau tức vùng ngực, khó thở.
• Viêm cầu thận cấp: Bệnh thủy đậu diễn tiến nặng sẽ ảnh hưởng đến thận, gây viêm thận, viêm cầu thận cấp với các dấu hiệu như tiểu ra máu, suy thận.
• Viêm gan: Biến chứng này hiếm xảy ra và không có biểu hiện bệnh rõ ràng. Những biểu hiện thường gặp chỉ là khó tiêu, buồn nôn, hệ miễn dịch suy giảm.
• Viêm tai ngoài, tai giữa: Trẻ em bị thủy đậu có thể bị viêm tai trong trường hợp mụn thủy đậu mọc trong tai gây viêm loét, lở ngứa.
• Bệnh zona thần kinh: Sau khi khỏi bệnh, virus Varicella Zoster (VZV) vẫn tồn tại ở rễ dây thần kinh. Khi hệ thần kinh suy yếu, virus tái hoạt động và gây bệnh zona thần kinh.
• Hội chứng Guillain-Barré (hay chứng liệt Landry) là bệnh hiếm gặp liên quan đến hệ thần kinh ngoại biên. Bệnh do hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công vào các dây thần kinh, khiến tứ chi tê yếu, liệt dần rồi lan sang toàn thân. Hiện nay, chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh nhưng hội chứng Guillain-Barré thường xảy ra khi người bệnh mắc một căn bệnh truyền nhiễm trước đó.

• Viêm thanh quản: Người bệnh thủy đậu có thể bị viêm thanh quản trong trường hợp mụn thủy đậu mọc trong trong khoang miệng hay niêm mạc miệng gây nhiễm trùng, sưng tấy.
• Viêm võng mạc: Virus VZV xâm nhập vào giác mạc sẽ tổn thương đến mắt, thậm chí dẫn đến bệnh viêm võng mạc đối với trẻ sơ sinh.
• Hội chứng Reye: Trẻ sơ sinh mắc bệnh thủy đậu trong quá trình điều trị nếu bà mẹ lạm dụng sử dụng Aspirin sẽ mắc phải Hội chứng Reye - căn bệnh liên quan đến não và thoái hóa mỡ gan. Các biểu hiện thường gặp của biến chứng này như hôn mê, co giật, vàng da, gan phình to, não bị phù, xuất huyết nội tạng.

Tiêm phòng vacxin thủy đậu cho trẻ từ 12-18 tháng tuổi, tiêm nhắc sau đó để phòng ngừa cho trẻ và tiêm cho cả người lớn để phòng bệnh. Hiện nay do vaccine thủy đậu chưa có trong Chương trình tiêm chủng quốc gia nên quý phụ huynh có thể chủ động đưa trẻ đến các cơ sở y tế có tiêm phòng vacxin thủy đậu để tiêm cho bé.