Thắt ống dẫn trứng để triệt sản nữ có đau không?

Triệt sản nữ hay còn gọi là thắt ống dẫn trứng, là phương pháp ngừa thai vĩnh viễn được thực hiện bằng cách làm tắc nghẽn ống dẫn trứng, ngăn cản trứng tiếp cận với tinh trùng để thụ tinh. Đây là phương pháp an toàn, đạt hiệu quả cao và không ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như quan hệ tình dục.

Thắt ống dẫn trứng hay thắt vòi tử cung là một phương pháp ngừa thai được thực hiện bằng cách cắt hoặc bịt kín vòi tử cung, ngăn cản trứng tiếp cận với tinh trùng để thực hiện thụ tinh. Phương pháp thắt ống dẫn trứng có hiệu quả tránh thai vĩnh viễn (trên 99%) và không ảnh hưởng tới sức khỏe cũng như ham muốn quan hệ tình dục.

Phẫu thuật thắt ống dẫn trứng không phải là nguyên nhân dẫn đến tăng cân, phát triển lông mặt và không làm mất đi sự nữ tính. Bên cạnh đó, phương pháp này chỉ có tác dụng ngừa thai và không có hiệu quả phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Do vậy, bạn cần kết hợp các phương pháp ngừa thai khác như sử dụng bao cao su để phòng tránh trong trường hợp có bệnh về tình dục.

Theo khuyến cáo từ các bác sĩ, thủ thuật triệt sản ở phụ nữ bằng thắt ống dẫn trứng thường được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Phụ nữ đang ở độ tuổi sinh đẻ đã có đủ số con mong muốn, có nhu cầu sử dụng biện pháp tránh thai vĩnh viễn và không hồi phục sau khi được bác sĩ tư vấn đầy đủ.
• Phụ nữ bị các bệnh nếu mang thai sẽ gây nguy hiểm.

Bên cạnh đó, thủ thuật này cũng cần được thực hiện thận trọng khi phụ nữ có những đặc điểm sau:

• Trường hợp có bệnh lý về sản phụ khoa như ung thư vú, u xơ tử cung, tiền sử viêm vùng chậu từ lần mang thai trước, tiền sử phẫu thuật vùng chậu hoặc bụng dưới.
• Người bệnh có bệnh lý về tim mạch như tăng huyết áp, bệnh tim không biến chứng hoặc tiền sử đột quỵ.
• Người bệnh có bệnh lý mãn tính như động kinh, xơ gan còn bù, nhược giáp, u gan hoặc nhiễm schistomomiasis gan, thiếu máu thiếu sắt mức độ vừa, bệnh thận,..

Bác sĩ cần hoãn thực hiện thủ thuật triệt sản trong trường hợp phụ nữ có những bệnh lý sau:

• Giai đoạn hậu sản thai kỳ bị tiền sản giật hoặc sản giật.
• Phụ nữ đang mang thai hoặc trong thời gian 7 – 42 ngày hậu sản.
• Người có biến chứng sau sinh trầm trọng như nhiễm khuẩn, xuất huyết hoặc chấn thương, ứ máu buồng tử cung, ra nhiều huyết âm đạo.
• Người bệnh có bệnh phổi như viêm phổi, viêm phế quản, thiếu máu thiếu sắt trầm trọng (hemoglobin < 7 g/Dl).

Rất nhiều người bệnh đã đặt ra câu hỏi “Phẫu thuật triệt sản nữ có đau không?” và đã được các bác sĩ giải đáp như sau.

Bác sĩ thực hiện vô cảm người bệnh trước khi tiến hành phẫu thuật thắt ống dẫn trứng. Các phương pháp vô cảm bao gồm gây mê toàn thân, gây tê vùng, gây tê tại chỗ và dùng thuốc an thần đường tĩnh mạch. Dựa vào tình trạng sức khỏe của bạn và phương pháp thắt vòi tử cung, bác sĩ sẽ lựa chọn kỹ thuật vô cảm phù hợp. Vì vậy, sau kỹ thuật vô cảm bạn sẽ chỉ cảm thấy khó chịu mà không cảm thấy đau trong quá trình thực hiện phẫu thuật thắt ống dẫn trứng.

Ở phụ nữ không mang thai, thủ thuật thắt ống dẫn trứng được thực hiện tốt nhất là vào thời điểm sau khi kỳ kinh nguyệt vừa kết thúc sẽ giúp loại trừ trường hợp thực hiện thủ thuật trên người đang mang thai.

Ở phụ nữ đang mang thai, thủ thuật thắt ống dẫn trứng được thực hiện tốt nhất là lúc mổ lấy thai hoặc thời kỳ hậu sản. Bác sĩ thực hiện thủ thuật ở thời kỳ hậu sản tốt nhất trong khoảng thời gian 24 – 36 giờ sau sinh để giảm nguy cơ chảy máu và sản phụ có thể nghỉ ngơi sau sinh. Trường hợp sản phụ vỡ ối sớm, sốt trong chuyển dạ và có nguy cơ nhiễm trùng thì bác sĩ nên tạm dừng thực hiện thủ thuật, có thể chuyển sang tuần thứ 8 sau sinh.

Theo khuyến cáo từ các bác sĩ, nối lại vòi tử cung sau triệt sản là một thủ thuật phức tạp, tỷ lệ thành công thấp và chi phí thực hiện cao. Bên cạnh đó, ngay cả khi phẫu thuật nối vòi tử cung đã được thực hiện thành công thì tỷ lệ có thai cũng không cao.

Thủ thuật triệt sản ở phụ nữ được các bác sĩ thực hiện theo các phương pháp sau:

• Phương pháp nội soi ổ bụng: Được xem là phương pháp truyền thống để thực hiện triệt sản và thường được thực hiện vào tuần thứ 6 sau sinh với thủ thuật gây mê toàn thân.
• Phương pháp nội soi buồng tử cung: Trong phương pháp này, bác sĩ thực hiện bịt chặt các lỗ vòi tử cung bằng cách chèn microinserts bằng coils. Các coils bao gồm một lớp ngoài là của hợp kim niken/titan, lớp bên trong là thép không gỉ và polyethylene terephthalate (PET). Các sợi PET kích thích phản ứng làm bít vòi tử cung. Phương pháp này có ưu điểm là thời gian hồi phục nhanh vì kỹ thuật không yêu cầu nhiều vết mổ hoặc cắt, đốt vòi tử cung.
• Phẫu thuật mổ bụng tối thiểu: Phương pháp này thường được áp dụng trong trường hợp triệt sản sau sinh. So với phương pháp nội soi ổ bụng, phẫu thuật mổ bụng tối thiểu gây nhiều đau đớn và thời gian hồi phục lâu hơn.

7.1. Bác sĩ tư vấn cho người bệnh

Trước khi tiến hành thực hiện thủ thuật bác sĩ cần lắng nghe và tìm hiểu nhu cầu của người bệnh về thủ thuật và lưu ý những trường hợp người bệnh quyết định triệt sản trong thời điểm bị sang chấn tâm lý như sau sinh hoặc sau sảy thai. Bác sĩ tư vấn cho người bệnh các vấn đề sau:

• Ưu điểm, nhược điểm và hiệu quả của phương pháp triệt sản nữ, bác sĩ cần nhấn mạnh để người bệnh biết đây là biện pháp tránh thai không hồi phục.
• Thủ thuật không ảnh hưởng đến sức khỏe, giới tính và sinh hoạt tình dục.
• Bác sĩ tư vấn để người bệnh biết đây là phương pháp không có tác dụng phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV..
• Sau khi thực hiện thủ thuật thì chu kỳ kinh nguyệt thường không thay đổi, trừ một số trường hợp người bệnh đang sử dụng dụng cụ tránh thai hoặc tránh thai bằng nội tiết thì chu kỳ kinh nguyệt có thể thay đổi tạm thời trong một khoảng thời gian ngắn.
• Bác sĩ cần giải thích cho người bệnh về quy trình thực hiện triệt sản và hướng dẫn khách hàng ký đơn tình nguyện xin triệt sản.

7.2. Bác sĩ tiến hành thăm khám trước khi thực hiện thủ thuật.

Trước khi tiến hành thủ thuật triệt sản nữ, bác sĩ thăm khám theo quy trình như sau:

• Thăm khám và hỏi bệnh sử bệnh nội khoa, ngoại khoa và các vấn đề bao gồm: Ngày đầu kỳ kinh cuối cùng, tình trạng biện pháp tránh thai hiện có, tiền sử sản khoa, những phẫu thuật ở vùng chậu trước đó.
• Thăm khám thực thể các vấn đề sau: Huyết áp, nhiệt độ cơ thể, cân nặng, đánh giá tình trạng dinh dưỡng.
• Trước khi thực hiện thủ thuật đối với phụ nữ không có thai: Bác sĩ cần thăm khám vùng chậu để xác định kích thước, tính chất di động và vị trí của tử cung giúp loại trừ trường hợp viêm vùng chậu và khối u vùng chậu.
• Trước khi thực hiện thủ thuật đối với phụ nữ sau sinh: Bác sĩ cần thăm khám kỹ để loại trừ những biến chứng sau sinh và sau phá thai.
• Bác sĩ chỉ định thực hiện các xét nghiệm hemoglobin và hematocrit.

7.3. Chuẩn bị tiến hành thủ thuật

Trước khi tiến hành thủ thuật thắt ống dẫn trứng bác sĩ cần chuẩn bị các yếu tố như sau:

• Bác sĩ thực hiện thông tiểu hoặc nhắc nhở người bệnh đi tiểu trước khi tiến hành thủ thuật.
• Người bệnh được nằm ở tư thế phụ khoa hoặc nằm ngửa.
• Trường hợp bác sĩ sử dụng cần nâng tử cung thì đặt cần trước khi phẫu thuật.
• Thủ thuật được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa phụ sản, bác sĩ gây mê và các điều dưỡng viên. Trong đó, bác sĩ phẫu thuật thường đứng ở vị trí bên trái, điều dưỡng phụ mổ đứng bên đối diện, bác sĩ gây mê theo dõi tình trạng trong quá trình thực hiện thủ thuật.
• Trường hợp bệnh nhân HIV hoặc AIDS đang điều trị thuốc kháng virus có thể sử dụng biện pháp tránh thai bằng triệt sản nữ, bác sĩ cần có những chuẩn bị đặc biệt khi thực hiện cho những bệnh nhân này.

7.4. Giảm đau trong thủ thuật thắt ống dẫn trứng

- Bác sĩ thực hiện tiêm bắp 25 – 50mg pethidin (Biệt dược Dolorgan, Dolosall) hoặc 10 mg diazepam trước khi phẫu thuật.

- Bác sĩ tiến hành gây tê hoặc gây mê bằng một trong các kỹ thuật sau:

• Gây tê tại chỗ bằng lidocain 1% liều tối đa không quá 4,5 mg/kg trọng lượng cơ thể.
• Gây mê nội khí quản trong trường hợp không thể thực hiện gây mê tại chỗ (thường áp dụng cho trường hợp người béo phì, vết mổ cũ dính, bệnh nhân tâm thần).
• Gây tê ngoài màng cứng.

7.5. Kỹ thuật triệt sản nữ

Bác sĩ xác định đường vào qua các vết mổ như sau:

• Đường mở bụng nhỏ: Bác sĩ thực hiện rạch ngang hoặc dọc thành bụng. Đối với đường rạch dọc thì bắt đầu từ vị trí cao nhất với chiều dài đường rạch nhỏ hơn 5cm, dùng cần nâng để nâng đáy tử cung. Trường hợp thủ thuật được thực hiện ở sản phụ sau sinh, bác sĩ có thể thực hiện đường rạch cong theo nếp dưới của rốn.
• Đường mổ bụng lớn: Bác sĩ thực hiện đường mổ này khi thực hiện các phẫu thuật khác và kết hợp với triệt sản.

Bác sĩ thực hiện kỹ thuật làm tắc vòi tử cung như sau:

• Xác định hai vòi tử cung bằng cách đi từ sừng tử cung ra tới tận loa vòi tử cung.
• Bác sĩ tiến hành dùng kẹp răng chuột nâng phần eo của vòi tử cung hình thành quai vòi và dùng chỉ catgut thắt dưới quai một đoạn.
• Bác sĩ tiến hành cắt quai vòi trên chỉ buộc.
• Thực hiện lại thủ thuật đối với vòi tử cung bên đối diện.
• Sau khi kiểm tra đủ gạc, bác sĩ tiến hành đóng bụng theo từng lớp và có thể không cần khâu phúc mạc thành bụng.

7.6. Theo dõi sau triệt sản nữ

Bác sĩ cần theo dõi tình trạng người bệnh trong vòng 6 giờ sau khi thực hiện thành công thủ thuật triệt sản nữ, bao gồm:

• Tình trạng cơ thể
• Mạch đập
• Huyết áp
• Nhịp thở

Bác sĩ cần tư vấn cho người bệnh các bước chăm sóc vết thương sau phẫu thuật, sử dụng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ, chế độ ăn uống đúng điều độ và tránh các thức ăn ảnh hưởng đến vết thương. Trường hợp người bệnh đau bụng kéo dài trong vài ngày hoặc cơn đau dần nặng lên kèm theo sốt, người bệnh phải đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí.

7.7. Các tai biến và biến chứng có thể gặp khi thực hiện triệt sản nữ

Một số tai biến có thể gặp phải khi thực hiện triệt sản nữ bao gồm:

• Người bệnh bị chảy máu ổ bụng.
• Nhiễm trùng vùng chậu, viêm phúc mạc, hình thành khối phúc mạc.
• Tai biến chảy máu và nhiễm trùng vết mủ.
• Các tai biến hiếm gặp hơn như tổn thương tử cung, ruột và bàng quang.
• Trường hợp thủ thuật triệt sản thất bại có thể mang thai ngoài tử cung.

Sau khi thực hiện thủ thuật thắt ống dẫn trứng thành công bạn cần lưu ý một số vấn đề như sau:

• Không nên vận động mạnh hay mang các vật nặng ít nhất một tuần sau phẫu thuật.
• Phẫu thuật triệt sản nữ bằng thắt ống dẫn trứng không làm thay đổi chu kỳ kinh nguyệt của bạn.
• Theo khuyến cáo của các bác sĩ, bạn không nên quan hệ tình dục ít nhất là một tuần sau khi phẫu thuật và ít nhất là bốn tuần trong trường hợp triệt sản được thực hiện sau sinh.

Tóm lại, thắt ống dẫn trứng là phương pháp ngăn cản trứng tiếp cận với tinh trùng để thụ tinh. Đây là phương pháp an toàn, đạt hiệu quả cao và không ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như quan hệ tình dục.