Tham khảo thực đơn giúp trẻ tăng cân

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội trú, Bác sĩ Nguyễn Hùng Tiến - Bác sĩ Nhi - Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Suy dinh dưỡng ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, như điều kiện kinh tế, hoàn cảnh sống, thói quen ăn uống và sinh hoạt.

• Do dinh dưỡng: Nuôi dưỡng trẻ không đúng phương pháp khi mẹ bị thiếu hoặc mất sữa, cho trẻ ăn dặm không đúng cả về số lượng và chất lượng, nguyên nhân quan trọng nhất hay gặp là do mẹ thiếu kiến thức về dinh dưỡng hoặc không có thời gian chăm sóc con cái.
• Do ốm kéo dài: Trẻ bị các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa nhiều lần hoặc do biến chứng sau các bệnh viêm phổi, sởi, lỵ...
• Do bẩm sinh: Trẻ sinh non, suy dinh dưỡng bào thai hoặc các dị tật sứt môi, hở hàm ếch, tim bẩm sinh.

Muốn biết trẻ có bị suy dinh dưỡng hay không các bạn cần phải theo dõi cân nặng cho trẻ thường xuyên trên biểu đồ phát triển. Nếu thấy 2-3 tháng liền mà trẻ không tăng cân, bạn cần phải đưa trẻ đi khám bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân.

Dựa theo tiêu chuẩn cân nặng/tuổi tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em được chia làm 3 độ:

• Suy dinh dưỡng độ I: Trọng lượng trẻ bằng 90% so với tuổi
• Suy dinh dưỡng độ II: Trọng lượng trẻ bằng 75% so với tuổi
• Suy dinh dưỡng độ III: Trọng lượng trẻ bằng 60% so với tuổi.

Các biểu hiện thường gặp khi trẻ bị suy dinh dưỡng gồm có:

• Không tăng cân hoặc giảm cân
• Giảm mỡ ở cánh tay, thịt nhẽo.
• Teo nhỏ mất hết lớp mỡ ở bụng.
• Da xanh, tóc thưa dễ gãy rụng, đổi màu.
• Ăn kém, hay bị rối loạn tiêu hóa như ỉa phân sống, ỉa chảy.
• Thể nặng: Trẻ có phù hoặc teo đét, có thể có các biểu hiện của thiếu vitamin gây quáng gà, khô giác mạc đến loét giác mạc.

Với trẻ tăng cân chậm do bị suy dinh dưỡng, bạn nên cho trẻ ăn nhiều bữa trong ngày, mỗi bữa ăn một ít để đảm bảo cung cấp đủ số lượng thức ăn cần thiết cho trẻ, đồng thời cũng phải cung cấp năng lượng cao hơn trẻ bình thường. Chế độ ăn của trẻ cần được cân đối giữa các nhóm chất:

• Protein: Trong thực đơn hàng ngày dành cho trẻ suy dinh dưỡng bạn cần phải tăng lượng protein hơn bình thường để nhanh chóng phục hồi thể trạng.
• Dầu mỡ: Dầu mỡ cung cấp năng lượng gấp đôi chất bột và chất đạm. Vì vậy, trong bữa ăn hàng ngày của trẻ bị suy dinh dưỡng, bạn nên tăng lượng dầu mỡ.
• Ngoài ra, cũng cần bổ sung một số vi chất dinh dưỡng (vitamin và muối khoáng) để trẻ nhanh chóng phục hồi ăn tốt và tăng cân.

Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn trẻ đó là:

• Tăng dần lượng calo/kg từ 90-150 Kcal/kg/ngày.
• Tăng dần lượng protein từ 2g/kg lên đến 5-7 g/kg/ngày.
• Bạn nên dùng các loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật như: Trứng, sữa, thịt, cá, tôm, cua... bạn cũng có thể dùng các protein có nguồn gốc thực vật như đậu, lạc, vừng.

Những loại thực phẩm bạn nên bổ sung hàng ngày vào thực đơn giúp trẻ tăng cân là gạo, khoai tây thịt đỏ, hải sản, trứng, thịt gà.... Bạn cũng đừng quên các loại rau xanh, hoa quả chín và sữa bột giàu năng lượng để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ.

Để phòng ngừa và hỗ trợ làm giảm tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ, bạn cần giữ cho trẻ một hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh thì tỷ lệ lợi khuẩn chiếm trên 85%, hại khuẩn chỉ 15%.

Khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa sẽ mất cân bằng hệ vi sinh tự nhiên. Lúc này, việc bổ sung các lợi khuẩn hay men vi sinh là biện pháp tối ưu để hỗ trợ cải thiện sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột của trẻ, ngăn ngừa vi khuẩn có hại, giúp trẻ tiêu hóa và hấp thụ thức ăn tốt hơn.

Dưới đây là một số thực đơn giúp trẻ tăng cân, phát triển tốt:

• Cháo lươn khoai môn: Lươn là một loại thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao với các chất protein, sắt và nhiều khoáng chất có lợi khác. Vì vậy, thịt lươn thơm ngon kết hợp với vị béo ngậy của khoai môn chắc chắn sẽ là món ăn vô cùng hấp dẫn và bổ dưỡng cho trẻ, giúp trẻ ăn ngon miệng, tăng cân tốt hơn.
• Cháo cua biển: Các loại hải sản không chỉ giàu canxi, khoáng chất vi lượng mà còn có hàm lượng protein cao giúp bé có thể vừa phát triển chiều cao, vừa cải thiện cân nặng hiệu quả. Khi chọn cua bạn cần lưu ý lựa những con yếm to, rắn chắc, càng còn chuyển động, bởi vì đó là những con cua có nhiều thịt và tươi. Món cháo cua biển chắc chắn phải có trong thực đơn giúp trẻ tăng cân.
• Cháo thịt bò phô mai: Đây cũng là gợi ý tuyệt vời dành cho những trẻ cần tăng cân. Thịt bò giàu protein, sắt và khoáng chất thiết yếu, còn phô mai lại chứa nhiều canxi, protein, vitamin và chất béo. Vì thế, khi hai loại thực phẩm này kết hợp với nhau sẽ mang đến nguồn dinh dưỡng dồi dào giúp trẻ hấp thụ và tăng cân tốt hơn.
• Cháo tôm bí đỏ: Trong số các món cháo giúp trẻ tăng cân nhanh không thể thiếu món cháo tôm bí đỏ. Đây là món cháo giàu vitamin A, canxi, protein... cùng với nhiều dưỡng chất có lợi khác giúp trẻ tăng cân, lớn nhanh và khỏe mạnh. Đồng thời, bí đỏ còn cung cấp hàm lượng DHA cao giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất và trí tuệ.
• Cháo cá lóc đậu xanh nấm rơm: Đây là ba loại thực phẩm bổ dưỡng có khả năng giúp trẻ tăng cân nhanh, an toàn. Đặc biệt, cá lóc có chứa nhiều axit béo omega 3, protein và canxi. Đậu xanh giàu đạm thực vật cùng với nấm có chứa hàm lượng vitamin D và chất sắt cao sẽ giúp trẻ ăn ngon miệng hơn. Nhờ đó, trẻ cũng sẽ tăng cân đáng kể.
• Cháo thịt bò bông cải xanh: Thịt bò là một trong số các loại thực phẩm giúp bổ sung dinh dưỡng rất tốt để trẻ phát triển cơ bắp và tăng cân nhanh chóng. Bông cải xanh giàu vitamin, chất xơ và khoáng chất là những dinh dưỡng cần có trong thực đơn cho trẻ tăng cân, tăng cường trao đổi chất, kích thích hệ tiêu hóa và miễn dịch làm việc tốt hơn.
• Cháo gà cà rốt hạt sen: Đây là một món cháo giàu protein, vitamin B, beta-carotene và có nhiều dưỡng chất thiết yếu khác giúp trẻ ăn ngon ngủ ngon. Vì vậy, nếu bạn muốn trẻ tăng cân nhanh chóng và phát triển tốt hơn thì đừng quên thêm món cháo này vào trong thực đơn dinh dưỡng hàng tuần của trẻ.
• Cháo tôm rau dền: Tôm có chứa nhiều canxi, protein và kẽm giúp hệ xương răng của trẻ phát triển vững chắc. Trong khi đó rau dền giàu chất sắt, magie và những khoáng chất dinh dưỡng khác. Khi kết hợp hai loại thực phẩm này sẽ tạo thành món ăn đầy hấp dẫn dành cho trẻ, giúp hỗ trợ tăng cân nhanh chóng.
• Cháo đậu xanh trứng nấm: Đậu xanh, trứng và nấm đều là những loại thực phẩm giàu dinh dưỡng với hàm lượng protein, vitamin, chất xơ cao và các khoáng chất vi lượng cần thiết là sự kết hợp hoàn hảo để tạo nên món cháo bổ dưỡng và thơm ngon giúp trẻ tăng cân đều đặn.

Tóm lại, một thực đơn hợp lý, lành mạnh sẽ là yếu tố chính giúp trẻ tăng cân phát triển đúng tốc độ tăng trưởng. Tuy nhiên, ngoài việc có một chế độ ăn lành mạnh, bé cũng cần bổ sung thêm các vi chất cần thiết như: Kẽm, selen, Crom, Vitamin B1 và B6, gừng, chiết xuất quả sơ ri (vitamin C),... để cải thiện vị giác, ăn ngon, đạt chiều cao và cân nặng đúng chuẩn và vượt chuẩn, hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt cũng như ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.