Sinh đôi khác trứng là gì?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Văn Thành - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Đối với nhiều phụ nữ thì mang thai sinh đôi khác trứng là rất hiếm và là một niềm vui không nhỏ. Tuy nhiên, điều này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng tăng lên.

Với cặp song sinh cùng trứng, hay còn gọi là cặp song sinh giống nhau, nguyên nhân tạo thành là từ một trứng thụ tinh với một tinh trùng, tạo nên một hợp tử. Hợp tử này sẽ tiếp tục phân chia làm hai phần ngay sau quá trình thụ tinh để phát triển thành hai cá thể riêng biệt.

Với cặp song sinh khác trứng, hay còn gọi là cặp song sinh không giống nhau, là hiện tượng hai quả trứng cùng rụng một lúc và thụ thai với hai tinh trùng hoàn toàn riêng biệt trong cùng một đợt.

Các cặp sinh đôi khác trứng sẽ có nhiều sự khác biệt về mặt di truyền hơn so với trường hợp sinh đôi cùng trứng. Những cặp sinh đôi cùng trứng sẽ giống nhau gần như 100% trong cấu trúc ADN, trong khi với những cặp sinh đôi khác trứng, cấu trúc ADN chỉ giống nhau chừng 50%. Vì vậy, hai bé sinh đôi khác trứng mặc dù cùng sinh ra một lúc, nhưng không nhất thiết có cùng giới tính hay có ngoại hình giống nhau hoàn toàn.

Cũng có trường hợp, người mẹ mang thai sinh đôi khác trứng bắt nguồn từ việc đã có thai, nhưng thụ thai thêm một lần nữa khi một trứng của mẹ thụ tinh với một tinh trùng khác trong cùng tháng đó. Ðiều này có khả năng xảy ra khi phụ nữ đã mang thai và rụng trứng thêm một lần nữa. Hiện tượng hình thành nên thai nhi khi xuất hiện trứng thứ hai được thụ tinh bởi một tinh trùng khác đến sau, được gọi là bội thụ tinh khác kỳ.

Theo các nghiên cứu Y khoa, việc sinh đôi hầu như phụ thuộc vào khía cạnh di truyền. Khả năng sinh con song sinh cùng trứng có thể không do vấn đề di truyền, tuy nhiên với trường hợp sinh đôi khác trứng thì yếu tố di truyền có thể liên quan. Ngoài ra, một số yếu tố khác có khả năng làm tăng cơ hội sinh đôi khác trứng, bao gồm:

1. Tuổi của người mẹ: Nếu phụ nữ mang thai trên 30 thì tỷ lệ này sẽ cao hơn, bởi vì ở độ tuổi này, cơ thể phụ nữ sẽ giải phóng nhiều nội tiết tố FSH, một hormone có tác dụng kích thích việc rụng trứng, dẫn đến tăng khả năng rụng hai quả trứng cùng lúc.
2. Yếu tố di truyền: Nếu thai phụ có chị em sinh đôi hoặc trong gia đình có chị hay em đã sinh đôi thì khả năng mang thai đôi cũng tăng cao, liên quan đến vấn đề di truyền. Ngoài ra, nếu cả bên nội lẫn bên ngoại đều đã có trường hợp sinh đôi thì khả năng chị em mang song thai sẽ tăng lên.
3. Phụ nữ có chỉ số BMI (chỉ số khối cơ thể) tăng cao trên 30 có khả năng mang song thai cao hơn so với những người có chỉ số BMI ổn định ở mức thấp. Nguyên nhân là vì lượng chất béo dư thừa trong cơ thể có tác động làm tăng nồng độ estrogen.
4. Những phụ nữ có vóc dáng to cao sẽ dễ có cơ hội sinh đôi hơn so với phụ nữ thấp bé.
5. Càng mang thai nhiều lần, cơ hội sinh đôi khác trứng càng cao.
6. Phụ nữ thường cho con bú sẽ tăng khả năng sinh đôi hơn so với những phụ nữ không thực hiện điều này. Cụ thể, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tỷ lệ sinh đôi ở những phụ nữ cho con bú lên đến 11,4%, còn những phụ nữ không cho con bú thì con số này chỉ đạt 1,1%.
7. Có nghiên cứu cho rằng, phụ nữ dùng nhiều sản phẩm làm từ sữa sẽ có khả năng sinh đôi cao hơn so với những phụ nữ khác.
8. Việc áp dụng công nghệ trong hỗ trợ sinh sản, đặc biệt là kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, có khả năng kích thích trứng rụng nhiều hơn mỗi tháng và làm tăng tỷ lệ mang song thai khác trứng.

Trong 8 tuần đầu tiên sau khi 2 quả trứng đã được thụ tinh, chúng sẽ bắt đầu phát triển và sản sinh thành hàng trăm tế bào, gắn chặt vào thành tử cung của người mẹ. Mỗi bé được nằm trong một túi ối riêng và bắt đầu hình thành nên các bộ phận của cơ thể. Đến tuần thứ 8, các bé sẽ có hai tay, hai chân và bắt đầu phát triển hệ thần kinh.

Đến 12 tuần tuổi, hai bé bắt đầu biết đá và duỗi, móng tay và mí mắt cũng bắt đầu xuất hiện và phát triển. Đến thời điểm 16 tuần, mỗi bé sẽ hình thành nên một dấu vân tay riêng và đến tuần 20 thì tóc của bé sẽ bắt đầu xuất hiện.

Đến 24 tuần tuổi, lông mày bắt đầu hình thành. Thường đến tuần thứ 28 thì cặp song sinh của mẹ có thể mở mí mắt và hình thành các lớp mỡ đầu tiên dưới da. Đến tuần thai thứ 32 thì tay, chân của các bé đã phát triển tương đối đầy đủ. Lúc này, hai bé đã sẵn sàng để chào đời trong vài tuần kế tiếp. Trường hợp song sinh khác trứng sẽ có hai nhau thai cho hai thai nhi và mỗi bé sẽ nằm trong một màng ối khác nhau trong tử cung của người mẹ.

Khi sinh ra thì hai bé sinh đôi khác trứng có thể giống nhau hoặc không. Bởi vì 50% cấu trúc gen của cặp song sinh khác trứng sẽ khác nhau hoàn toàn. Khi được sinh ra đời, cả màu tóc, màu da, khuôn mặt, vóc dáng, cân nặng và kích thước của hai bé song sinh khác trứng có thể không giống nhau nếu cha và mẹ chúng có màu da khác biệt nhau.

Một số biến chứng có nguy cơ xảy ra cao hơn khi sản phụ mang thai sinh đôi khác trứng, cũng tương tự như các trường hợp mang song thai khác. Các biến chứng thai kỳ thường gặp, bao gồm:

• Các bé sinh ra có thể có cân nặng thấp hơn so với tuổi thai bình thường.
• Trong giai đoạn cuối của thai kỳ, khi các bé đã phát triển khá lớn, không gian trong tử cung sẽ bị bó hẹp lại. Điều này sẽ khiến cho việc phát triển của các bé cũng bị hạn chế phần nào.
• Nguy cơ tăng huyết áp trong thai kỳ cũng cao hơn.
• Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ.
• Tiềm ẩn nguy cơ sảy thai cao hơn và khả năng một trong hai bé sẽ tử vong khi chào đời.
• Nguy cơ sinh non tăng cao.

Do đó, thai phụ sinh đôi cần được theo dõi thường xuyên, thăm khám thai định kỳ để bác sĩ có thể kịp thời phát hiện và ngăn chặn các tình huống nguy hiểm.

Chuyên khoa Sản - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một địa chỉ y tế tin cậy được nhiều cha mẹ tin tưởng, khi bệnh viện có đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn, hệ thống trang thiết bị hiện đại. Hiện bệnh viện đang phát triển dịch vụ chăm sóc thai sản trọn gói mục đích giúp các bà mẹ có được thai kỳ toàn diện, giảm thiểu nguy cơ gặp các vấn đề về sức khỏe ở mẹ và bé nhờ việc theo dõi sát sao qua các lần thăm khám, các mốc xét nghiệm, siêu âm.