Phẫu thuật cắt mộng mắt và cách chăm sóc

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thái Hưng - Bác sĩ Mắt - Khoa khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Phẫu thuật cắt mộng mắt là một cuộc giải phẫu đòi hỏi độ chính xác cao. Tuy nhiên không thể bỏ qua giai đoạn chăm sóc hậu phẫu. Lúc này bệnh nhân cần được có sự quan tâm cũng như được điều trị để mau hồi phục. Sau đây là một số thông tin về bệnh mộng thịt trong mắt và cách chăm sóc để nhanh chóng phục hồi.

Khi bạn phát hiện mắt có dấu hiệu bất thường như cộm lên, có xuất hiện một mảng tụ máu hình thành khối hoặc tổ, dân gian gọi là mộng thịt. Vị trí mộng thịt thường được phát hiện nhiều nhất chính là ở các góc bên trong và bên ngoài.

Mộng thịt ban đầu sẽ xuất hiện ở kết mạc (lòng trắng) sau đó thì lan rộng và xâm lấn vào giác mạc (lòng đen) của mắt. Mức độ phát triển của khối mộng thịt này tùy thuộc vào mỗi người, phản ứng viêm đỏ nhiều hay ít, công việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời,.. do đó khó mà đánh giá được sự lan rộng của nó.

Khi mắt xuất hiện khối mộng thịt thường hay phản ứng viêm đỏ nhiều sẽ có nguy cơ phát triển xâm lấn vào giác mạc và che đồng tử. Lâu dài thị lực sẽ giảm sút và có thể gây ra bệnh nghiêm trọng về mắt. Không chỉ suy giảm thị lực mà khuôn mặt cũng sẽ bị mộng thịt trong mắt khiến trở nên mất thẩm mỹ hơn.

Để loại trừ và phát hiện sớm bạn cần tham khảo một số thông tin dấu hiệu sau:

• Mắt cộm xốn, đỏ.
• Thị lực giảm, nhìn mờ, nhìn hình méo và nhòe (xâm lấn vào giác mạc nhiều).
• Có thể có triệu chứng ngứa mắt.
• Cảm giác cay mắt và mắt khô.

Hiện chưa có bất kỳ kết luận nào khẳng định được nguyên nhân mắc mộng thịt trong mắt. Tuy nhiên dựa theo một số kết quả, các nhà nghiên cứu đã thống kê ra các vấn đề có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng mắc bệnh này đó là mắt tiếp xúc ánh sáng mặt trời trực tiếp liên tục hoặc bạn thường xuyên bị khô mắt.

Điều đó được khảo sát trên một số bệnh nhân có điều kiện làm việc ngoài trời liên tục cùng những bệnh nhân có môi trường sống ở khí hậu nóng khô. Ngoài ra, thói quen sinh hoạt cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến vấn đề này. Việc mắt tiếp xúc chất bẩn từ bụi hay phấn hoa có thể dẫn đến mộng thịt. Ban đầu sẽ là kích ứng, lâu dần khối mộng ngày càng lớn lên.

4.1 Chẩn đoán mộng thịt trong mắt tại cơ sở y tế

Tuy rất khó phát hiện được triệu chứng nhưng lại có thể kiểm tra trực tiếp để kết luận về bệnh. Do đó chỉ cần nhìn vào mắt bệnh nhân thì có thể chẩn đoán được mà không cần làm xét nghiệm loại trừ. Bên cạnh đó một số bệnh nhân sẽ được yêu cầu xét nghiệm để đánh giá thị thực nếu có vấn đề đáng lo ngại hoặc bác sĩ chưa chắc chắn.

4.2 Phương hướng điều trị cho bệnh mộng thịt trong mắt

Khi y học còn sơ khai, bệnh này sẽ được phẫu thuật cắt bỏ. Điểm yếu của phương pháp cũ chính là có khả năng tái lại 30 - 40%. Do vậy dù phẫu thuật thành công người bệnh vẫn đối diện với nguy cơ suy giảm thị lực nếu không được chăm sóc và điều trị nghiêm ngặt.

Ngày nay các phương pháp y khoa cho mắt đã được cải tiến. Cấy ghép tế bào cũng như phẫu thuật nội soi dần chiếm ưu thế. Kèm theo trang thiết bị hiện đại đảm bảo sát trùng nên tỷ lệ mắc lại sau phẫu thuật đã giảm khoảng 10 lần so với trước đó.

Phần lớn các bệnh viện sẽ đưa ra phương án phẫu thuật ghép kết mạc tự thân cùng với thuốc chống phân bào. Sau phẫu thuật bệnh nhân sẽ tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ đến khi kết thúc một năm. Sau khi đá hết một năm tình trạng không có gì đáng ngại thì bệnh nhân sẽ thực hiện khám mắt định kỳ như người bình thường. Đồng thời duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh để tránh nguy cơ mắc phải bệnh này.

Chỉ phẫu thuật cắt mộng mắt thì chưa đủ. Bệnh nhân sau khi thành công xử lý mộng thịt trong mắt sẽ cần có người hỗ trợ và được thăm khám định kỳ. Vấn đề chăm sóc sau phẫu thuật cũng rất đáng được quan tâm. Vì đây là bước đệm đánh giá kết quả cũng như giảm thiểu nguy cơ tái lại của mọi loại bệnh chứ không riêng các bệnh về mắt.

5.1 Cách chăm sóc bệnh nhân ngày đầu sau khi hoàn thành phẫu thuật

Sau khi kết thúc phẫu thuật, bạn sẽ không được tự nhiên cho lắm. Có một số cảm giác khó chịu quanh vùng mắt. Một phần đến từ thuốc tê phần khác có thể do tâm lý bệnh nhân cùng vết khâu phẫu thuật.

Hãy chú ý không băng quá chặt, vừa khiến vùng phẫu thuật bí khí mà bệnh nhân cũng không được thoải mái. Trong trường hợp xuất hiện cơn đau sau khi thuốc tê hết tác dụng, bệnh nhân có thể phản ảnh với bác sĩ.

Những bệnh nhân đau nhiều, bác sĩ có thể sẽ chỉ định cho dùng thuốc giảm đau kê đơn phù hợp. Bạn cũng không cần quá lo lắng vì vết mổ sẽ dần hồi phục và cơn đau nhức cũng giảm dần nếu luôn được tuân thủ đúng nguyên tắc chăm sóc hậu phẫu. Có một số tình trạng diễn biến không tốt thì bệnh nhân cần sớm báo cho bác sĩ.

5.2 Lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân mới phẫu thuật cắt mộng thịt ngày thứ 2

Sau khi qua ngày thứ nhất, bạn sẽ được điều dưỡng thay băng đồng thời hướng dẫn để thực hiện trong những lần kế tiếp. Khi thay băng người thay cần chú ý đến vùng phẫu thuật có xuất hiện gì bất thường không. Nếu mọi thứ đều ổn thì tiến hành nhỏ thuốc được chỉ định và băng mắt lại.

5.3 Những điều cần thực hiện trong 3 ngày kế tiếp

Từ ngày thứ 3 đến 5 sau phẫu thuật, bạn sẽ liên tục lặp lại công việc thay băng. Tuy nhiên mỗi lần thay băng cần hết sức chú ý đến vị trí phẫu thuật. Hãy chắc chắn rằng vết mổ của bạn luôn ổn trước khi băng lại. Nếu có vấn đề gì thì hãy nhờ đến bác sĩ hoặc điều dưỡng hỗ trợ.

5.4 Lưu ý giúp tình trạng bệnh được tích cực hơn

Do trong tiền lệ, vấn đề mộng thịt ở mắt đã rất hay được phát hiện là sẽ tái lại. Vì vậy trong quá trình chăm sóc phục hồi, bệnh nhân cùng người nhà cần chú ý một số điểm như:

• Thời gian dùng thuốc và nhỏ mắt cần tuân thủ đúng giờ và đúng hướng dẫn của bác sĩ. Tuyệt đối không tùy tiện dùng thêm thuốc ngoài toa kê đơn
• Sau khi phẫu thuật được ra viện cần ghi nhớ các mốc tái khám như: 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng và 1 năm
• Ngoài các chỉ định tái khám định kỳ, bạn cũng luôn chú ý đến tình trạng bản thân. Khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào hãy đến ngay bệnh viện để được xử lý kịp thời.
• Sau phẫu thuật bệnh nhân cần bồi bổ để cơ thể trao đổi chất tốt. Ngoại trừ món bác sĩ dặn kiêng thì hãy chọn món ăn bổ dưỡng và uống nhiều nước cùng rau củ quả để cung cấp vitamin và chất xơ.

Sau khi kết thúc phẫu thuật cho đến lúc mắt bạn được ổn định, cần tránh một số vấn đề sau:

• Mọi va chạm vào mắt đều gây ra ảnh hưởng xấu đến tình trạng sức khỏe của mắt.
• Việc ho hay khó tiêu, táo bón sẽ ảnh hưởng vết mổ khi chưa lành.
• Các công việc nặng quá sức không nên thực hiện.
• Cần giữ thăng bằng tốt để tránh trượt ngã.
• Cần giữ cho mắt không bị nước xâm nhập khi tắm hoặc gội.
• Tuyệt đối nói không với đồ uống chứa cồn và thuốc lá.
• Môi trường ô nhiễm nhiều khói bụi là kẻ thù lớn của mắt chúng ta.

Mổ cắt mộng thịt trong mắt ngày nay giống như một cuộc tiểu phẫu. Tuy nhiên bệnh này lại có nguy cơ tái phát khá cao. Vì vậy việc bệnh nhân và người nhà nắm rõ những điều lưu ý sẽ hạn chế bệnh tái phát.

• Do mắt sau phẫu thuật còn yếu nên cần dùng kính bảo hộ khi ra ngoài. Đồng thời sử dụng kéo dài để bảo vệ mắt khỏi những tác hại xấu khi bạn làm việc trong môi trường ô nhiễm hay nhiều khói bụi.
• Vệ sinh mắt bằng nước muối sinh lý đều đặn để tránh khô mắt.
• Ngoài khám theo chỉ định sau phẫu thuật thì nên tái khám 6 tháng/lần để kiểm soát tình trạng bệnh lý của mắt.

Đối với bệnh nhân mới được xuất viện cần lưu ý:

• Luôn duy trì đều đặn thói quen uống thuốc đúng giờ và đúng theo toa được kê.
• Tái khám định kỳ để được nhắc nhở thời gian cắt chỉ.
• Luôn chú ý đến mọi biểu hiện nhỏ nhất. Nếu cảm thấy khó chịu hãy mau chóng đến bệnh viện để kiểm tra.
• Không nên ăn uống kiêng khem hoặc quá thiếu chất. Hãy tham khảo bác sĩ những thực phẩm dinh dưỡng có thể dùng để hỗ trợ mắt mau lành.

Trên đây là một số lưu ý giúp bạn bảo vệ mắt sau phẫu thuật cắt mộng mắt. Hãy luôn chú ý quan sát cũng như đảm bảo mọi điều kiện tốt nhất sau phẫu thuật cắt mộng thịt trong mắt.