Ô nhiễm không khí liệu có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư vú?

Bài viết được viết bởi các bác sĩ khoa Nội ung bướu - Trung tâm Ung bướu Xạ trị, Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City.

Chúng ta biết rằng không khí đô thị bị ô nhiễm bởi khí và một số hạt rắn, và việc tiếp xúc dài hạn hoặc ngắn hạn với các chất ô nhiễm này dẫn đến nhiều bệnh khác nhau. Rất nhiều trong số các hợp chất rắn hoặc khí này là chất gây đột biến và ung thư, trong đó có ung thư vú.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiếp xúc với ô nhiễm không khí được coi là một yếu tố liên quan đến ung thư vú. Ô nhiễm không khí gần như đã được chứng minh là góp phần gây ung thư phổi, nhưng với các bệnh ung thư khác bao gồm bàng quang, ung thư cổ tử cung, buồng trứng, tuyến tiền liệt, não và vú vẫn đang được nghiên cứu. Vì vậy nâng cao kiến ​​thức về hậu quả của các chất ô nhiễm không khí đối với sức khỏe cộng đồng là cần thiết cho việc xây dựng các chính sách thực tế để giảm bớt tác động tiêu cực của ô nhiễm không khí. Bài này sẽ đề cập đến mối quan hệ giữa ung thư vú và ô nhiễm không khí qua một số kết quả của nghiên cứu được báo cáo.

Các chất ô nhiễm trong không khí bao gồm các hợp chất phát sinh từ nhiều hoạt động của con người và thiên nhiên. Nấu ăn, giao thông, sưởi ấm trong nhà, các hoạt động công nghiệp, sản xuất điện và đốt sinh khối là những hoạt động chủ yếu của con người làm ô nhiễm không khí. Một số quốc gia đã đưa ra hệ thống kiểm soát ghi lại mức độ chất ô nhiễm, chẳng hạn như các hạt rắn bao gồm vật chất hạt có đường kính nhỏ hơn 10 Micromet (PM10), chất hạt mịn (PM2,5) và các loại khí bao gồm lưu huỳnh điôxit (SO2), carbon monoxide (CO), nitơ dioxide (NO2), ozone (O3) và hydrocarbon thơm đa vòng (PAHs).

Ô nhiễm không khí dù ở nồng độ thấp vẫn là mối nguy hiểm cho sức khỏe con người. Ô nhiễm không khí hiện được coi là một vấn đề sức khỏe cộng đồng và là nguyên nhân của một loạt các tác động sức khỏe. Quá trình đô thị hóa nhanh chóng có thể dẫn đến phơi nhiễm với nồng độ chất ô nhiễm môi trường.

Ô nhiễm không khí đã trở thành một vấn đề sức khỏe lớn trong một thời gian dài và vấn đề đang trở nên tồi tệ hơn mỗi ngày. Hệ thống giao thông kém hiệu quả cũng là nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí ở các thành phố lớn. Mức độ ô nhiễm không khí ở các thành phố lớn cao hơn các nơi khác, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người thông qua ảnh hưởng đến hệ sinh thái nước và đất. Tehran, Bắc Kinh, Sao Paulo, Thượng Hải, Cairo, Bangkok, Mexico City và Jakarta là những thành phố ô nhiễm nhất thế giới.

Ung thư vú là ung thư thường gặp nhất ở phụ nữ, dẫn đến tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao. Ung thư vú là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư ở phụ nữ trên thế giới. Ước tính có 1,7 triệu trường hợp mới được phát hiện và 521.900 trường hợp tử vong do căn bệnh này vào năm 2012 trên toàn thế giới. Tỷ lệ mắc ung thư vú khác nhau giữa các quốc gia, với tỷ lệ mắc cao nhất ở Hoa Kỳ và Bắc Mỹ và với tỷ lệ mắc thấp nhất ở Châu Phi và Châu Á. Chỉ riêng ung thư vú đã chiếm 25% tổng số ca ung thư và 15% số ca tử vong do ung thư ở phụ nữ. Tỷ lệ mắc bệnh tăng lên tới 5% mỗi năm. Các quốc gia ở châu Á, với 59% dân số trên thế giới, có tỷ lệ mắc ung thư vú cao nhất, với 44% tử vong.

Sự đa dạng toàn cầu về tỷ lệ mắc ung thư vú cho thấy sự khác biệt về các yếu tố nguy cơ. Vì một loạt các yếu tố nguy cơ không thể giải thích, nên cần thực hiện một nghiên cứu toàn diện để tìm kiếm các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn khác. Ước tính rằng chỉ có khoảng một phần ba các trường hợp ung thư vú mới là do các yếu tố nguy cơ đã biết, và rất nhiều nguyên nhân vẫn chưa được biết. Vì vậy, giả thuyết rằng phơi nhiễm môi trường cũng có thể gây ung thư vú. Nhìn chung, tỷ lệ tử vong của ung thư vú ở khu vực thành thị (công nghiệp hóa) cao hơn nhiều so với khu vực nông thôn, và yếu tố đô thị được cho là ô nhiễm không khí. Một số nghiên cứu đã chỉ ra ô nhiễm không khí có mối quan hệ với việc tăng nguy cơ mắc bệnh và tử vong của bệnh nhân ung thư vú.

• Bonner và cộng sự. (2005)

Trong một nghiên cứu dựa trên dân số, các nhà nghiên cứu cho rằng việc tiếp xúc với hydrocarbon thơm đa vòng (PAHs) trong giai đoạn đầu đời có thể dẫn đến ung thư vú ở những người dân New York. Kết quả cho thấy nguy cơ ung thư vú sau mãn kinh có thể tăng do PAHs; mặc dù, các yếu tố gây nhiễu khác liên quan đến địa lý không thể được loại trừ.

• Nie et al. (2007)

Trong một nghiên cứu khác, nguy cơ ung thư vú đã được đánh giá trong 1.170 trường hợp tiếp xúc với khí thải giao thông trong suốt cuộc đời và 2.116 Công dân của các Quận Erie và Niagara ( Mỹ). Các phát hiện đã chứng minh rằng việc tiếp xúc với khí thải giao thông trong thời kỳ mãn kinh có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn trong thời kỳ tiền mãn kinh và phơi nhiễm với khí thải giao thông tại thời điểm sinh con đầu tiên có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn trong thời kỳ hậu mãn kinh.

• Crouse et al. (2010)

Một nghiên cứu đã được thực hiện về mối quan hệ giữa ung thư vú và phơi nhiễm ô nhiễm không khí liên quan đến giao thông ở Montreal, Canada. Do nitơ dioxide (NO2), được biết đến như một chỉ số ô nhiễm liên quan đến giao thông, mô hình hồi quy đã được sử dụng để dự đoán nồng độ NO2 trung bình hàng năm. Cuối cùng, họ đã tìm thấy mối liên hệ giữa nồng độ NO2 có liên quan đến tỷ lệ mắc ung thư vú sau mãn kinh

• Hung et al. (2012)

Trong một bài báo về ô nhiễm không khí liên quan đến giao thông và nguy cơ tử vong do ung thư vú ở Đài Loan, các tác giả đã báo cáo rằng việc tiếp xúc với lượng lớn chất hạt mịn PM2.5, có thể liên quan đến việc tăng nguy cơ tử vong do ung thư vú .

• Ahmadi et al. (2013)

Trong một nghiên cứu ở Ả Rập Xê Út về mối quan hệ giữa số ca mắc các bệnh ung thư phổ biến nhất và phơi nhiễm với NO2, cho thấy ở mức độ khí quyển khác nhau, mối liên hệ giữa nồng độ NO2 và các bệnh ung thư phổ biến nhất đã tăng lên trong hồi quy. Mối tương quan cao đã được quan sát giữa nồng độ NO2 và tỷ lệ mắc ung thư vú và ung thư phổi, tiếp theo là bàng quang, tuyến tiền liệt, ung thư buồng trứng và cổ tử cung.

• Huo et al. (2013)

Trong một nghiên cứu được thực hiện ở Trung Quốc để nghiên cứu ảnh hưởng lâu dài của ô nhiễm không khí đối với ung thư vú, họ đã phân tích 1.832 bệnh nhân nữ bị ung thư vú từ bệnh viện Qilu đã sống ở các thành phố tương tự ít nhất mười năm trước khi chẩn đoán. Nồng độ các hạt có đường kính nhỏ hơn 10 Micromet (PM10) được phát hiện và sắp xếp dựa trên giá trị trung bình hàng năm và hàng ngày của nồng độ PM10 từ Cục bảo vệ môi trường. Bệnh nhân được phân loại thành ba nhóm dựa trên nhóm PM10 tại nơi ở của họ (PM cao, PM trung bình và PM thấp). Số bệnh nhân ung thư vú tăng đáng kể ở những bệnh nhân phơi nhiễm PM cao. Ngoài ra, tác hại của các hạt này gặp nhiều trong các trường hợp khối u dương tính với thụ thể estrogen hơn là những trường hợp âm tính

• Hystad và cộng sự. (2014)

Trong một nghiên cứu khác ( trên 619 phụ nữ tiền mãn kinh và 1140 phụ nữ sau mãn kinh và 611 phụ nữ tiền mãn kinh và 1261 phụ nữ sau mãn kinh), một liên kết đã được tìm thấy giữa ung thư vú và phơi nhiễm lâu dài với NO2. Nghiên cứu này đưa ra giả thuyết rằng ô nhiễm giao thông có thể có mối liên hệ với sự tiến triển của ung thư vú, với mối liên hệ này càng lớn ở phụ nữ tiền mãn kinh.

• Reding et al. (2015)

Kết quả của một nghiên cứu trên 47.591 phụ nữ cho thấy không có mối liên hệ nào tồn tại giữa ung thư vú xâm lấn và hạt có đường kính nhỏ hơn 10 Micromet (PM10), chất hạt mịn (PM2,5) hoặc nitơ dioxide NO2; tuy nhiên, mối liên hệ đã được tìm thấy giữa NO2 và nguy cơ ung thư vú có ER + / PR + ngày càng tăng.

• White et al. (2016)

Kết quả của một nghiên cứu về mối quan hệ giữa tỷ lệ mắc ung thư vú và phơi nhiễm với nhiều nguồn hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) một thời gian dài cho thấy phơi nhiễm PAH là phổ biến. Con người tiếp xúc với PAH trong suốt cuộc đời từ nhiều nguồn khác nhau, chẳng hạn như chế độ ăn uống, khói thuốc lá và ô nhiễm không khí trong nhà và ngoài trời. Trong nghiên cứu dựa vào dân số này (1508 trường hợp ung thư vú / 1556 đối chứng), họ đã phát hiện ra rằng tỷ lệ mắc ung thư vú tăng khoảng 30-50% ở những nhóm tiếp xúc với nguồn PAH.

Mặc dù có nhiều yếu tố nguy cơ khác nữa khi sống ở các thành phố 'bị ô nhiễm' (chẳng hạn như tiếp xúc với các độc tố môi trường khác, mức độ căng thẳng mãn tính cao hơn, lối sống không vận động, chế độ ăn uống ít lành mạnh, v.v.), có vẻ như ô nhiễm không khí vẫn là một biến số quan trọng trong việc tăng nguy cơ ung thư vú hoặc tử vong do ung thư vú. Việc sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo và cải thiện hiệu quả năng lượng trong các tòa nhà là hữu ích. Các chương trình y tế công cộng cần phải được thiết lập hoặc thay đổi trong thời gian nhanh nhất có thể. Cần phải xây dựng các chính sách y tế dự phòng và các dịch vụ y tế như giáo dục và thông tin, quản lý giao thông và loại bỏ những ô tô cũ để cải thiện cuộc sống của phụ nữ. Cần lưu ý rằng việc giảm tác động của ô nhiễm không khí ngoài trời đô thị phần lớn nằm ngoài tầm kiểm soát của mỗi người và cần phải có hành động của các cơ quan chính phủ ở cấp quốc gia, khu vực và thậm chí quốc tế

Mặc dù chưa xác định được cơ chế gây ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sự xuất hiện hay tiến triển của ung thư vú, nhưng mối quan hệ giữa hai biến số này đã được xác định. Hành động cho các nỗ lực phòng ngừa nhằm cải thiện sức khỏe ở phụ nữ và chất lượng cuộc sống của họ để bảo vệ họ khỏi không khí ô nhiễm là cần thiết, đặc biệt là ở những bệnh nhân có nguy cơ tiến triển ung thư vú.

Một số khuyến nghị được xem xét từ các nghiên cứu trước đây như:

• Các nghiên cứu khác nên được thiết kế để tìm ra mối liên quan giữa thời gian tiếp xúc với ô nhiễm không khí với sự tiến triển của ung thư vú.
• Thêm các nghiên cứu về vai trò của các cơ chế gây ô nhiễm không khí trong sự phát triển ung thư vú là cần thiết.
• Ngay cả khi có mối liên hệ giữa ung thư vú và phơi nhiễm ô nhiễm không khí, hầu hết các báo cáo đều dựa trên dữ liệu tổng hợp; nếu tiếp xúc với ô nhiễm không khí được tìm thấy trong dữ liệu cấp độ cá nhân, kết luận có thể sẽ đáng tin cậy hơn. Vì vậy, đây vẫn là một lĩnh vực hoạt động của nghiên cứu trong tương lai.

Ung thư vú có thời kỳ “tiền lâm sàng” kéo dài tới 8 - 10 năm. Trong thực tế, nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn 1, tỷ lệ chữa khỏi có thể lên tới hơn 80%; Ở giai đoạn 2 tỷ lệ này là 60%, đồng thời bảo tồn được vú. Ở giai đoạn 3, khả năng khỏi hẳn rất thấp. Đến giai đoạn 4 thì thường việc điều trị chỉ để kéo dài cuộc sống, giảm bớt các triệu chứng đau đớn.

Sàng lọc ung thư vú là phương pháp chính xác nhất để phát hiện bệnh và có phương pháp điều trị kịp thời. Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các Gói tầm soát ung thư vú giúp phát hiện sớm bệnh ngay cả khi chưa có triệu chứng. Các gói tầm soát ung thư vú tại Vinmec bao gồm:

• Gói tầm soát ung thư vú
• Gói tầm soát và phát hiện sớm ung thư vú - phụ khoa

Khi đăng ký Gói tầm soát ung thư vú, khách hàng sẽ được: Khám, tư vấn với bác sĩ chuyên khoa ung bướu; Tầm soát ung thư vú bằng siêu âm tuyến vú 2 bên và chụp Xquang tuyến vú. Ưu điểm khi sàng lọc ung thư vú tại Vinmec:

• Đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm.
• Hợp tác chuyên môn toàn diện với các bệnh viện trong nước, quốc tế: Singapore, Nhật, Mỹ,..
• Điều trị, chăm sóc người bệnh toàn diện, phối hợp đa chuyên khoa theo hướng cá thể hóa từng người bệnh.
• Có đầy đủ các phương tiện chuyên môn để chẩn đoán xác định bệnh và xếp giai đoạn trước điều trị: Nội soi, CT scan, PET-CT scan, MRI, chẩn đoán mô bệnh học, xét nghiệm gen - tế bào,...
• Có đầy đủ các phương pháp điều trị chủ đạo bệnh ung thư: phẫu thuật, trị xạ, hóa chất, ghép Tế bào gốc...

Nguồn tham khảo: Rcm.mums.ac.ir