Nguyên nhân và cách điều trị các nốt sần trên da

Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Điều trị các nốt sần trên da tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Hầu hết các nguyên nhân phổ biến gây ra nốt sần trên da là vô hại, vì vậy có thể bạn sẽ không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu nốt sần trên da làm phiền tới sinh hoạt hàng ngày, bạn có thể lấy chúng ra vì lý do thẩm mỹ.

Da nổi lên các vết sần là vấn đề rất phổ biến và hầu hết chúng thường vô hại. Đây có thể là kết quả của một số tình trạng, bao gồm nhiễm trùng, phản ứng dị ứng, rối loạn và ung thư da.

Các vết sưng trên da có thể khác nhau về hình dạng và số lượng tùy thuộc vào nguyên nhân. Chúng có thể cùng màu với da của bạn hay một màu khác, ngứa, lớn hoặc nhỏ, cứng và mềm.

Các nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các vết sưng trên da là do:

• Mụn trứng cá: Là nguyên nhân gây nốt sần trên da mặt phổ biến nhất ở Hoa Kỳ. Nó gây ra các vết sưng trên da, có thể rất nhỏ và không đau. Các nốt sần thường kèm theo đỏ và sưng.
• Nhọt: Là những nang lông bị nhiễm trùng, trông giống như những vết sưng tấy đỏ trên da. Chúng có thể gây đau đớn, nhưng cuối cùng chúng sẽ biến mất sau khi vỡ và tiết ra chất lỏng.
• Bullae: Là những vết sưng tấy, chứa đầy chất lỏng có thể do ma sát hoặc các tình trạng như viêm da tiếp xúc và thủy đậu.
• U mạch anh đào: Là loại u da phổ biến và là nguyên nhân nốt sần trên da. Loại u này có thể hình thành trên hầu hết các vùng của cơ thể. Chúng phát triển khi các mạch máu tụ lại với nhau và tạo ra một vết sưng đỏ tươi dưới hoặc trên da.
• Mụn rộp lạnh: Đây là những vết sưng đỏ, chứa đầy dịch, hình thành xung quanh miệng hoặc các vùng khác trên mặt và có thể vỡ ra. Chúng do một loại virus phổ biến có tên là herpes simplex gây ra.
• Viêm da tiếp xúc: Một phản ứng dị ứng trên da tạo ra phát ban đỏ, ngứa trên da. Phát ban có thể bao gồm các mụn đỏ nổi lên, chảy nước hoặc đóng vảy.
• Các vết chai hoặc sần: Là những vùng da thô ráp, dày lên. Chúng thường được tìm thấy nhiều nhất trên bàn chân và bàn tay.
• U nang: Những khối u có chứa chất lỏng, không khí hoặc các chất khác. Chúng phát triển dưới da ở bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể. Chúng có cảm giác giống như một quả bóng nhỏ và thường có thể hơi di chuyển xung quanh.
• Sẹo lồi: Những khối phát triển nhẵn, nhô cao hình thành xung quanh vết sẹo. Chúng thường được tìm thấy nhiều nhất trên ngực, vai và má.

• Keratosis pilaris: Là một tình trạng da được đánh dấu bằng sự phát triển quá mức của một loại protein gọi là keratin. Nó gây ra vết sưng nhỏ xung quanh các nang lông trên cơ thể.
• Lipomas: Tập hợp các mô mỡ dưới da và thường không đau. Chúng hay hình thành trên cổ, lưng hoặc vai.
• U mềm lây: Là những vết sưng nhỏ, màu thịt với một vết lõm ở trung tâm, thường hình thành ở tất cả các bộ phận của cơ thể. Chúng có thể phát sinh khi tiếp xúc da với da với người bị ảnh hưởng bởi chúng.
• Nốt: Là kết quả của sự phát triển của các mô bất thường và có thể xuất hiện trên da ở những vùng phổ biến như nách, bẹn và vùng đầu, cổ.
• Dày sừng tiết bã: Là những nốt tròn, sần sùi trên bề mặt da. Chúng có thể ảnh hưởng đến nhiều vùng trên cơ thể, bao gồm cả ngực, vai và lưng. Chúng có thể có màu da, nâu hoặc đen.
• Da thừa: Những vạt da nhỏ, nhiều thịt. Chúng thường mọc ở cổ và nách, có thể cùng màu với da hoặc sẫm hơn một chút.
• U máu dâu tây: Là một vết bớt màu đỏ còn được gọi là u máu. Chúng phổ biến nhất ở trẻ nhỏ và thường biến mất khi 10 tuổi.
• Mụn cóc: Những nốt sần sùi nổi lên do vi rút u nhú ở người (HPV) gây ra. Chúng thường phát triển trên bàn tay và bàn chân. Chúng có thể có màu da, hồng hoặc hơi nâu.

Một số trường hợp ít phổ biến hơn gây nốt sần trên da là do tình trạng nghiêm trọng gây ra, do đó cần điều trị. Một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn và virus gây ra các vết sưng tấy và sẽ trở nên tồi tệ hơn nếu chúng không được chẩn đoán và điều trị. Những yếu tố nghiêm trọng này bao gồm:

• Bệnh thủy đậu: Một loại virus phổ biến ở trẻ em có đặc điểm là các nốt mụn đỏ, ngứa hình thành khắp cơ thể.
• Chốc lở: Một bệnh nhiễm trùng da do vi khuẩn thường gặp ở trẻ nhỏ, rất dễ lây lan và dẫn đến mụn nước màu đỏ chảy ra, phát triển thành lớp vảy màu mật ong.
• Nhiễm trùng MRSA (tụ cầu): Căn bệnh này do vi khuẩn tụ cầu thường sống trên da gây ra vết sưng, đau với tâm trắng.
• Ghẻ: Một bệnh nhiễm trùng da do một loài bọ nhỏ có tên là Sarcoptes scabiei gây ra, phát ban ngứa, giống như mụn.

Các nốt sần trên da khác có thể do ung thư da và cần được quản lý và điều trị y tế. Cụ thể:

• Dày sừng hoạt tính: Một tình trạng da tiền ung thư, đặc trưng bởi các đốm vảy, đóng vảy trên những vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như bàn tay, cánh tay hoặc mặt. Những đốm này thường có màu nâu, xám hoặc hồng. Khu vực bị ảnh hưởng có thể ngứa hoặc bỏng.
• Ung thư biểu mô tế bào đáy: Là một dạng ung thư ảnh hưởng đến lớp da trên cùng. Nó tạo ra những vết sưng đau, chảy máu trong giai đoạn đầu. Các vết sưng liên quan xuất hiện trên vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và có thể bị đổi màu, sáng bóng hoặc giống sẹo.
• Ung thư biểu mô tế bào vảy: Là một loại ung thư da bắt đầu từ các tế bào vảy. Các tế bào này tạo nên lớp ngoài cùng của da. Tình trạng này gây ra các mảng vảy, đỏ và các vết loét nổi lên trên da. Những phát triển bất thường này thường hình thành ở những khu vực tiếp xúc với bức xạ tia cực tím.
• Ung thư tế bào hắc tố: Là dạng ung thư da ít phổ biến nhưng nghiêm trọng nhất. Nó bắt đầu như một nốt ruồi không điển hình. Nốt ruồi ung thư thường không đối xứng, nhiều màu và lớn, có đường viền không đều. Chúng có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể.

Hầu hết các vết sưng trên da đều vô hại và không đáng lo ngại. Tuy nhiên, bạn nên đến gặp bác sĩ nếu:

• Các vết sưng trên da thay đổi hoặc xấu đi về bề ngoài, tồn tại trong một thời gian dài.
• Bạn bị đau hoặc chúng gây khó chịu.
• Bạn không biết nguyên nhân của vết sưng.
• Bạn nghi ngờ mình bị nhiễm trùng hoặc ung thư da.

Bác sĩ sẽ khám sức khỏe và kiểm tra các vết sưng tấy trên da. Bạn cần trả lời các câu hỏi về vết sưng, tiền sử bệnh và thói quen lối sống.

Bác sĩ cũng có thể tiến hành sinh thiết da để kiểm tra xem vết sưng trên da có phải là ung thư hay không. Quy trình này bao gồm việc lấy một mẫu mô da nhỏ từ khu vực bị ảnh hưởng để phân tích. Tùy thuộc vào kết quả, bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến bác sĩ da liễu hoặc chuyên gia khác để đánh giá thêm.

Công cụ MyVinmec có thể cung cấp các dịch vụ sức khỏe của bạn nếu bạn có bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe.

Điều trị các nốt sần trên da tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Hầu hết các nguyên nhân phổ biến gây ra vết sưng trên da là vô hại, vì vậy có thể bạn sẽ không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu nốt sần trên da làm phiền tới sinh hoạt hàng ngày, bạn có thể lấy chúng ra vì lý do thẩm mỹ. Ví dụ, bác sĩ da liễu có thể loại bỏ các thẻ da hoặc mụn cóc bằng cách đông lạnh chúng. Bác sĩ da liễu cũng có thể phẫu thuật loại bỏ một số vết sưng trên da, bao gồm cả u nang và u mỡ. Các vết sưng khác ngứa hoặc kích ứng có thể được điều trị bằng thuốc mỡ và kem bôi tại chỗ.

Trong trường hợp cần điều trị các nốt sần trên da bổ sung, bác sĩ sẽ kê đơn loại thuốc có thể giúp loại bỏ các vết sưng trên da và nguyên nhân cơ bản. Đối với nhiễm trùng do vi khuẩn, chẳng hạn như MRSA, bạn có thể cần dùng thuốc kháng sinh. Đối với bệnh nhiễm trùng do virus, chẳng hạn như bệnh thủy đậu, bác sĩ có thể đề nghị các loại thuốc không kê đơn và phương pháp điều trị tại nhà. Một số bệnh nhiễm trùng do virus, chẳng hạn như mụn rộp thì không thể chữa khỏi. Tuy nhiên, bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc để giảm bớt các triệu chứng.

Nếu bác sĩ nhận thấy rằng các vết sưng trên da của bạn là ung thư hoặc tiền ung thư, rất có thể sẽ loại bỏ các vết sưng hoàn toàn. Bạn cũng cần phải tái khám thường xuyên để bác sĩ có thể kiểm tra khu vực này và đảm bảo rằng ung thư không tái phát.

Đối với hầu hết các vết sưng trên da, triển vọng lâu dài là khá cao. Phần lớn các vết sưng là do tình trạng vô hại, tạm thời và không cần điều trị. Nếu các vết sưng tấy trên da là do nhiễm trùng hoặc tình trạng lâu dài, cần điều trị y tế kịp thời để làm sạch hoặc giảm nhẹ các triệu chứng một cách hiệu quả. Triển vọng cũng tốt khi ung thư da được phát hiện sớm. Tuy nhiên, việc theo dõi thường xuyên sẽ là cần thiết để đảm bảo ung thư không tái phát hoặc phát triển. Do đó, triển vọng về các dạng ung thư da tiên tiến hơn thay đổi theo từng tình huống.

Các thông tin trên đây mang tính chất tham khảo. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định bất kì phương pháp điều trị nào. Nếu có nhu cầu tư vấn thêm và thăm khám tại các Bệnh viện thuộc hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, Quý khách vui lòng đặt lịch trên website để được phục vụ.