Mục đích và ưu điểm khi siêu âm tuyến giáp

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Đông - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Siêu âm tuyến giáp nhằm mục đích thăm khám sức khỏe tổng quát và chỉ định khi bác sĩ khám lâm sàng nghi ngờ có khối u vùng cổ, bướu giáp, khối trong trung thất hoặc khi khám lâm sàng bình thường nhưng nghi ngờ có bệnh lý tuyến giáp qua các xét nghiệm khác.

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết lớn nhất của cơ thể có hình cánh bướm, nằm ở phía trước cổ (ngay trên xương cổ) với một thùy ở hai bên cổ và nối với nhau bằng dải hẹp của các mô. Chức năng của tuyến giáp là tạo ra hormone tuyến giáp, giúp điều chỉnh nhiều chức năng khác trong cơ thể con người, bao gồm cả tốc độ nhịp tim.

Tuy nhiên, tuyến giáp cũng có thể gặp rất nhiều bệnh lý, gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người. Nhất là tình trạng bướu nhân, khối u phát triển trong tuyến giáp. Khối u này có thể không quan sát thấy trên bề mặt da, nhưng có thể sẽ sờ thấy được.

Siêu âm tuyến giáp là phương pháp chẩn đoán thông qua hình ảnh tuyến giáp nhằm phát hiện những bất thường hoặc bệnh lý ở tuyến giáp. Hình ảnh của tuyến giáp được phản ánh bằng cách sử dụng sóng âm tương tự như những loại siêu âm thông thường khác.

Khi có các xét nghiệm đánh giá chức năng thấy các chỉ số thay đổi hoặc biểu hiện bất thường đến tuyến giáp, bác sĩ sẽ cho chỉ định siêu âm tuyến giáp nhằm mục đích sau đây:

• Khảo sát cấu trúc và các bộ phận lân cận tại tuyến giáp để phát hiện khối u, nhiễm trùng hoặc tổn thương.
• Siêu âm tuyến giáp để hướng dẫn các thủ tục như sinh thiết kim, hướng dẫn chèn ống thông, thoát nước và đảm bảo vị trí đặt kim an toàn, chính xác nhất.
• Xác định nguyên nhân tiềm ẩn gây đau, nhiễm trùng tại tuyến giáp.
• Phát hiện và đánh giá các tính chất, vị trí, đặc điểm,... hình thành của các bướu nhân tuyến giáp, khối u ở các cơ quan tại vùng cổ.
• Phân tích sự xuất hiện của các nhân giáp, từ đó, xác định là những nốt lành tính hay cần phải làm sinh thiết.

Phụ thuộc vào kết quả và mục đích siêu âm tuyến giáp mà bác sĩ sẽ tư vấn cách chăm sóc và điều trị khác nhau. Bạn không cần phải có chế độ chăm sóc đặc biệt nếu kết quả bình thường, tuy nhiên, nếu kết quả siêu âm có bất thường, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn tiến hành sinh thiết hoặc làm các xét nghiệm để chẩn đoán chính xác hơn.

Các bệnh lý tổn thương khu trú ít khi gây rối loạn chức năng tuyến giáp, triệu chứng toàn thân khó phát hiện. Vì thế bạn nên siêu âm tuyến giáp khi:

• Khám sức khỏe định kỳ: Kỹ thuật siêu âm tuyến giáp là một phần của quá trình khám sức khỏe định kỳ. Siêu âm có thể cung cấp hình ảnh có độ phân giải cao của các cơ quan khác, giúp bác sĩ rõ hơn về tình trạng sức khỏe của bạn.
• Căng thẳng, run rẩy tay khi đang trong trạng thái kích thích cảnh báo chức năng tuyến giáp của bạn đang tăng.
• Rối loạn tri giác và kém tập trung: Cường giáp và suy giáp có thể ảnh hưởng đến chức năng thần kinh. Trường hợp bị suy giáp, bạn có thể cảm thấy buồn và chán nản, còn nếu bị cường giáp có thể dẫn đến mất tập trung.
• Kinh nguyệt bất thường: Rong kinh, cường kinh, thiểu kinh có thể phản ánh tình trạng tuyến giáp của bạn đang gặp vấn đề.
• Chịu nóng và chịu lạnh kém: Những người có tuyến giáp kém hoạt động cảm thấy lạnh thường xuyên, còn những người có tuyến giáp hoạt động quá mức thường không thể chịu được nhiệt độ cao.
• Phù, giữ nước trong cơ thể, tăng nhịp tim, đau nhức, tăng cân đều đánh giá mức độ tuyến giáp của bạn đang bất thường.
• Cholesterol cao: Sự gia tăng nồng độ cholesterol trong máu có thể xảy ra ở những người bị suy giáp.

Khi siêu âm tuyến giáp, bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò của máy siêu âm đặt ở vùng cổ, máy siêu âm sẽ cung cấp hình ảnh chi tiết về đặc điểm, tính chất của tuyến giáp cũng như cấu trúc lân cận ở cổ. Ưu điểm siêu âm tuyến giáp bao gồm:

• Là phương pháp siêu âm hoàn toàn không xâm lấn, không gây đau và chi phí thực hiện siêu âm tuyến giáp khá thấp.
• Độ phân giải hình ảnh siêu âm cao, giúp bác sĩ quan sát được các cấu trúc mô mềm mà phim X-quang không thể hiện rõ được.
• Siêu âm tuyến giáp không sử dụng tia X, bức xạ ion nên có thể siêu âm nhiều lần trong trường hợp bác sĩ cần phải kiểm tra kỹ hơn. Đồng thời, là phương pháp thăm khám cận lâm sàng an toàn nhất dành cho phụ nữ mang thai, phụ nữ cho con bú và trẻ nhỏ.
• Trong siêu âm tuyến giáp, sóng siêu âm là sóng âm thanh nên được xem là an toàn cho người siêu âm. Đây là một ưu điểm siêu âm tuyến giáp, bởi tất cả các nghiên cứu đều chứng minh siêu âm không hề gây bất kỳ ảnh hưởng đến tình trạng cơ thể nên bạn sẽ cảm thấy yên tâm hơn.
• Siêu âm được sử dụng để hướng dẫn trong những thủ thuật xâm lấn (tiêm, sinh thiết tế bào, chọc hút dịch,...)

Phương pháp siêu âm tuyến giáp thường được thực hiện trong khoảng 20-30 phút với các bước như sau:

• Bước 1: Hướng dẫn người bệnh nằm trên một bàn kiểm tra, nếu cần thiết có thể yêu cầu nằm nghiêng sang 2 bên hoặc nằm úp mặt xuống để hình ảnh siêu âm được rõ nét.
• Bước 2: Bôi gel chuyên dụng trong siêu âm lên vùng cổ cần siêu âm và thiết bị đầu dò. Mục đích của việc bôi gel là giúp đầu dò tiếp xúc an toàn với cơ thể, đồng thời loại bỏ các túi khí giữa đầu dò và da chặn sóng âm thanh.
• Bước 3: Đặt đầu dò trên vùng da cổ người bệnh, sau đó di chuyển qua lại để lấy hình ảnh tuyến giáp. Trong thời gian thực hiện siêu âm, hình ảnh thay đổi liên tục khi đầu dò di chuyển. Sau đó, hình ảnh sẽ được thu lại trên màn hình máy siêu âm giúp bác sĩ quan sát các đặc điểm của vùng tuyến giáp, từ đó đưa ra được các chẩn đoán chính xác nhất.
• Bước 4: Khi đã thực hiện xong mục đích siêu âm, hướng dẫn người bệnh lau gel sạch bằng khăn. Gel sẽ không gây hại gì cho cơ thể.

Sau khi tiến hành siêu âm, bác sĩ sẽ đọc kết quả siêu âm cho người bệnh để có thể phát hiện ra nhiều vấn đề sức khỏe ở giai đoạn sớm. Vì vậy, đây là thủ thuật có nhiều ưu điểm, an toàn và phổ biến nên mọi người cần khám và theo dõi định kỳ nhằm phát hiện bất thường để khắc phục, đảm bảo sức khỏe cho chính bản thân và gia đình.

Nếu bệnh nhân có các dấu hiệu của bệnh lý tuyến giáp như thấy cổ to ra, sờ thấy khối vùng tuyến giáp hay có các bất thường- rối loạn chức năng tuyến giáp như mất tập trung, căng thẳng, run tay chân, rong kinh... nên đi khám tuyến giáp ngay để chẩn đoán và điều trị kịp thời.