Mất 1 răng hàm có sao không?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Nguyễn Khánh Nam - Bác sĩ Răng - Hàm - Mặt - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang

Mỗi cái răng dù ở vị trí nào đều có tác dụng nâng đỡ những răng còn lại, giúp cho các động tác cắn, xé, nhai, nghiền thức ăn và cấu trúc khuôn mặt cân đối. Như vậy nếu mất răng vĩnh viễn hoặc mất 1 răng hàm có sao không? Mất răng có ảnh hưởng gì không tới sức khoẻ và thẩm mỹ? Câu trả lời là có, nếu mất răng không được điều trị đúng cách.

Một người trưởng thành có số răng chuẩn tổng cộng là 32 cái răng, chia đều cho hai hàm trên và hàm dưới (mỗi hàm là 16 cái). Các răng ở mỗi hàm được chia thành 4 nhóm chính là răng cửa, răng nanh, răng hàm nhỏ (tiền hàm) và răng hàm lớn.

• Nhóm răng cửa có 8 cái răng (gọi là răng số 1 và 2), gồm 4 răng hàm trên và 4 răng hàm dưới, có chức năng là cắn và xé thức ăn ra thành những miếng nhỏ.
• Nhóm răng nanh có 4 cái răng (răng số 3), mỗi hàm răng trên và dưới có 2 cái, với vai trò chính là dùng để kẹp và xé thức ăn.
• Nhóm răng hàm nhỏ (tiền hàm) có 8 cái răng (răng số 4 và 5), gồm 4 răng hàm trên và 4 răng hàm dưới, dùng để xé và nghiền nát thức ăn.
• Nhóm răng hàm lớn (răng cối) có 12 cái răng (răng số 6,7 và 8, răng số 8 còn được gọi là răng khôn), gồm 6 răng hàm trên và 6 răng hàm dưới. Các răng cối có chức năng chính nhai và nghiền thức ăn trước khi đưa vào dạ dày.

Răng số 6, còn gọi là răng cối 1, là răng hàm lớn nhất đóng vai trò quan trọng trong việc nhai nghiền, gần như toàn bộ lực nhai sẽ dồn vào răng này. Răng số 6 cũng là răng vĩnh viễn trên cung hàm mọc sớm nhất, được xem là trụ cột của khớp cắn sau này. Nếu răng số 6 mọc lệch sẽ làm cho khớp cắn bị xô lệch. Răng số 7, hay còn gọi là răng cối số 2, nằm giữa răng số 6 và số 8, có kích thước khá lớn và cấu tạo cũng phức tạp. Răng số 7 có nhiều chân và nhiều ống tủy. Răng số 7 ở hàm dưới thường sẽ có 2 chân, còn răng số 7 hàm trên có tới 3 chân và mỗi chân răng có đến 3 ống tủy. Vì cấu trúc nhiều chân và nhiều ống tủy nên điều trị mất răng số 7 sẽ rất phức tạp. Răng số 8, còn gọi là răng khôn, là răng hàm trong cùng, có thể mọc hoặc không mọc và cũng không có vai trò quan trọng.

Răng số 7 bắt đầu mọc vĩnh viễn từ 12 tuổi, còn răng số 6 mọc lúc khoảng 6 – 7 tuổi, khi mà chưa thay chiếc răng sữa nào. Mỗi răng hàm vĩnh viễn chỉ mọc duy nhất 1 lần nên nếu bị mất răng vĩnh viễn sẽ không mọc lại nữa.

Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra mất răng hàm.

2.1. Vệ sinh răng miệng kém

Lười chải răng, vệ sinh răng miệng không đúng cách hoặc không dùng chỉ nha khoa mỗi ngày về lâu dài sẽ gây ra sâu răng viêm nướu và làm mất răng.

2.2. Chế độ dinh dưỡng không hợp lý

Chế độ ăn uống thiếu chất dinh dưỡng cho răng, đặc biệt là canxi, chính là nguyên nhân hàng đầu làm cho răng không còn chắc chắn. Ngoài ra việc ăn nhiều những loại thực phẩm chứa đường, axit và carbohydrates cũng làm tổn hại tới men răng và nướu răng, dẫn đến mất răng.

2.3. Những thói quen không tốt

Thói quen xấu như nghiến răng lâu ngày sẽ gây mòn răng và ảnh hưởng xấu tới cấu trúc răng. Hút thuốc lá cũng là nguyên nhân làm cho tình trạng viêm nướu trầm trọng hơn, dễ gây ra mất răng.

2.4. Chấn thương răng miệng

Các chấn thương do tai nạn hoặc chấn thương trong khi chơi thể thao như võ thuật, đá banh, bóng rổ,... rất dễ tác động đến xương hàm và răng, gây vỡ răng hoặc gãy răng nếu không đeo dụng cụ bảo vệ hàm.

2.5. Do tuổi cao

Tất cả các hoạt động của răng như cắn, nhai và nghiền thức ăn lâu ngày sẽ bào mòn lớp men răng và các góc cạnh của răng, dẫn đến hiện tượng lão hóa. Sự lão hóa răng càng nặng nề hơn ở người cao tuổi khiến răng không còn chắc khoẻ và gây ra mất răng.

2.6. Không khám răng miệng định kỳ

Không khám răng định kỳ nên không thể phát hiện và có phương pháp điều trị kịp thời các bệnh lý nha khoa, cũng như không cạo vôi răng là một trong những nguyên nhân dẫn tới mất răng.

2.7. Các bệnh lý khác

Những người mắc bệnh đái tháo đường, viêm khớp cắn, ung thư khớp cắn...khiến răng yếu hơn và dễ rụng hơn so với người bình thường.

Vì là răng lớn, đảm nhận vai trò nhai và nghiền thức ăn, cũng như nâng đỡ cho cấu trúc khung xương hàm nên các răng hàm rất quan trọng. Như vậy, nếu một người bị mất răng có ảnh hưởng gì không, nhất là mất răng hàm dưới hoặc mất răng hàm trên có sao không? Câu trả lời là có, vì mất răng hàm sẽ để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng.

3.1 Khiến việc nhai và nghiền nát thức ăn gặp khó khăn

Cấu trúc răng của mỗi người vốn đã ổn định nên nếu thiếu dù chỉ một cái cũng sẽ khiến việc ăn uống gặp rất nhiều bất tiện.

• Mất răng hàm khiến cho việc ăn uống trở nên rất khó khăn, lực nhai và nghiền yếu sẽ làm thức ăn không được nghiền nát kỹ trước khi xuống hệ tiêu hóa. Điều này gây ảnh hưởng không tốt tới dạ dày và đường ruột.
• Mất răng hàm khiến thức ăn rơi vào khoảng trống, dẫn đến việc phải luôn điều chỉnh thức ăn để vào nơi không bị mất răng.
• Mất răng hàm sẽ tạo khoảng trống lớn trên khuôn hàm, làm cho các răng bên cạnh có nguy cơ xô lệch, đổ nghiêng, thậm chí gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống nhai.

3.2 Ảnh hưởng đến khả năng phát âm

Răng hàm bị mất cũng có thể làm cho khả năng phát âm kém chuẩn xác và không tròn chữ, gây ảnh hưởng tới giao tiếp cũng như công việc hàng ngày.

3.3 Ảnh hưởng xấu tới thẩm mỹ

Mất răng hàm dù không gây mất thẩm mỹ như răng cửa nhưng khiến cung hàm bị mất cân đối, hai má bị hóp vào, da mặt bên mất răng bị chảy xệ và vùng da xung quanh miệng cũng xuất hiện nhiều nếp nhăn khiến gương mặt nhìn già đi rất nhiều so với tuổi thật. Lâu dần nếu mất răng hàm không được điều trị có thể làm khuôn mặt bị lệch, gây ảnh hưởng nặng nề đến thẩm mỹ, dẫn đến cảm giác ngại ngùng và tự ti khi giao tiếp.

3.4 Gây ra nhiều bệnh lý về răng miệng

Các khoảng trống tại vị trí răng bị mất là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn có hại sinh trưởng và phát triển, dẫn đến các bệnh lý như sâu răng, viêm nha chu, viêm nướu, viêm chân răng và cũng gây hại tới các chiếc răng còn lại.

3.5 Gây ra các biến chứng nguy hiểm như đau khớp thái dương hàm, tiêu xương

• Khi bị mất răng hàm nếu không được phục hình sớm sẽ có thể dẫn tới tình trạng tụt lợi và tiêu xương hàm.
• Mất răng hàm khiến các răng xung quanh không còn sự nâng đỡ, từ đó gây ra áp lực lớn lên quai hàm, làm xuất hiện các cơn đau cơ hàm, đau khớp thái dương hàm, đau đầu, nhức mỏi vai gáy.
• Các răng ở bên cạnh có xu hướng xê dịch vào khoảng trống của răng hàm bị mất, các răng đối diện cũng sẽ thụt xuống hoặc trồi lên quá mức. Về lâu dài nếu không được điều trị sẽ gây ra các vấn đề khớp cắn. Nhẹ thì bị lệch khớp cắn còn nặng thì có thể dẫn tới liệt cả cơ hàm và lệch mặt.

Ngay nay, với những tiến bộ và công nghệ hiện đại trong lĩnh vực nha khoa thì những thắc mắc rằng liệu bị mất răng vĩnh viễn hoặc mất 1 răng hàm có sao không sẽ không còn là nỗi lo lắng. Thậm chí, việc bị mất răng còn có thể tạo cơ hội thuận lợi cho răng dịch chuyển về vị trí đẹp theo đúng như mong muốn, giúp rút ngắn thời gian và đạt hiệu quả niềng răng.

Trồng răng giả hiện là giải pháp tốt nhất để khắc phục tình trạng mất răng hàm cũng như ngăn ngừa những hậu quả có thể gây ra do mất răng hàm. Hiện nay có hai phương pháp trồng răng và phục hình răng là trồng răng implant và làm cầu răng sứ.

4.1 Trồng răng Implant

Trồng răng Implant là phương pháp trồng răng giả cố định để thay thế cho 1 hoặc nhiều răng. Kỹ thuật này thực hiện bằng cách cấy ghép một trụ chân răng nhân tạo bằng Titanium vào xương hàm, khớp nối với Abutment ở bên trên đóng vai trò như trụ cầu, sau đó phía trên gắn răng sứ phục hình vào trụ Implant.

Ưu điểm của trồng răng Implant là:

• Răng được trồng lại có cả chân răng, thân răng, mão răng nên rất vững chắc và có tính thẩm mỹ cao. Vì bề mặt ngoài của trụ Implant sẽ tích hợp với xương hàm, giúp cho các răng giả có độ bám vững chắc nên khả năng nhai nghiền được phục hồi và không sợ bung rớt hay xê dịch răng trong quá trình nhai, cắn xé thức ăn.
• Ngoài ra, chân răng tự nhiên được thay thế bằng trụ Implant cho nên không gây tình trạng teo nướu, huỷ xương, tiêu xương hàm,...
• Trồng răng Implant không cần phải mài răng thật nên không làm ảnh hưởng đến các răng kế cận như phương pháp làm cầu răng.
• Tuổi thọ trung bình của răng Implant là hơn 20 năm, thậm chí nếu chăm sóc sức khỏe răng miệng tốt thì kéo dài gần như vĩnh viễn.

Khuyết điểm của phương pháp trồng răng Implant là

• Chi phí điều trị khá cao
• Không thể thực hiện được đối với những người mắc các bệnh đái tháo đường hoặc tăng huyết áp nghiêm trọng, những bệnh nhân đang hóa trị hoặc xạ trị, người có cấu tạo xương bất thường.

4.2. Cầu răng sứ

Làm cầu răng sứ là phương pháp trồng răng giả để thay thế một hoặc nhiều răng bị mất kế tiếp nhau. Cầu răng được gắn cố định vào một trụ răng thật bên dưới bằng keo nha khoa. Hai răng thật ở hai bên vị trí răng mất sẽ bị mài để làm trụ cho cầu răng sứ, giúp cầu răng có thể đứng vững trên cung hàm. Cầu răng sứ cũng là biện pháp khắc phục mất răng hàm nhưng hiệu quả sau trồng răng không được đánh giá cao so với trồng răng implant.

Ưu điểm của cầu răng sứ là:

• Khả năng nhai và thẩm mỹ cao hơn dùng hàm giả tháo lắp.
• Thời gian điều trị ngắn.
• Chất liệu dùng làm răng giả an toàn với cơ thể, nên có thể áp dụng cho người bị đái tháo đường, tăng huyết áp,...

Khuyết điểm của cầu răng sứ là:

• Gây tổn thương răng trụ do 2 răng thật kế cận bị mài mòn để làm trụ cầu. Răng bị mài sẽ chịu lực yếu hơn, dễ bị tổn thương hơn các răng khác và cũng dễ mắc các bệnh lý răng miệng hơn. Ngoài ra nếu hai trụ răng không được mài theo đúng tỉ lệ sẽ dẫn đến mòn răng, áp xe răng, viêm tuỷ,...
• Tiêu xương hàm. Làm cầu răng sứ tuy duy trì được các chức năng nhai cơ bản của răng và tính thẩm mỹ, nhưng vì không có chân răng tạo lực nhai tác động đến xương hàm nên không ngăn chặn được tiến trình tiêu nướu răng, tiêu xương hàm, lâu ngày làm làm gương mặt biến dạng.
• Việc tiêu xương hàm sẽ làm cho răng xung quanh bị xô lệch về phía khoảng trống, các răng ở đối diện cũng sẽ trồi lên, gây mất cân bằng hàm răng.
• Cầu răng sứ đặt phía trên nướu, không có chân răng mà chỉ được cố định bằng 2 trụ cầu nên thức ăn dễ mắc vào khe hở nhỏ giữa răng sứ và nướu, gây viêm lợi, viêm nha chu,...