Khí hư và huyết trắng: Những điều cần biết

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Nhất Nguyên - Bác sĩ Chuyên khoa sản - Khoa Sản Phụ Khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Huyết trắng sinh lý là dịch tiết âm đạo bình thường, nhưng có nhiều nguyên nhân khiến huyết trắng có tính chất bệnh lý, lúc này y học gọi là khí hư.

Trong điều kiện sức khỏe sinh lý bình thường, huyết tương thấm qua các mao mạch nhỏ li ti, qua tổ chức hạch ở thành âm đạo cùng với các chất nhầy do các tuyến ở môi lớn - môi bé, tiền đình, tử cung, niệu đạo, bàng quang... tiết ra.

Huyết tương này trộn lẫn với tế bào biểu mô bong ra ở tử cung và âm đạo, với một ít bạch huyết, tế bào tự do, kết quả tạo thành một chất nhầy có màu trắng sữa, giống như lòng trắng trứng gà, có mùi hơi tanh hoặc không mùi. Những yếu tố trên là quá trình biểu hiện của huyết trắng sinh lý.

Tính chất và số lượng huyết trắng tiết ra phụ thuộc vào hàm lượng estrogen trong cơ thể mỗi người phụ nữ. Ví dụ như khi còn nhỏ, bộ máy sinh dục chưa phát triển đầy đủ, trong âm đaọ nhìn chung không có nội tiết nên không có huyết trắng.

Đến tuổi dậy thì, buồng trứng dần dần phát triển và tiết ra chất kích thích khiến bộ máy sinh dục sản sinh các chất nội tiết, vì thế mới có huyết trắng. Đến tuổi trưởng thành, buồng trứng phát triển hoàn thiện, hàng tháng đều tiết tiết ra estrogen và progesteron, vì thế khiến cho huyết trắng tiết ra thay đổi theo mỗi chu kỳ. Tùy theo hàm lượng estrogen và progesteron mà huyết trắng ra nhiều hay ít.

Trong chu kỳ kinh nguyệt, lượng estrogen tăng lên, các tổ chức của thân tuyến ở cổ tử cung cũng được tiết ra nhiều, hàm lượng nước trong nó tăng lên, cho nên thấy xuất hiện loại chất nhầy như lòng trắng trứng gà, có thể kéo được thành sợi, đặc biệt là trước khi rụng trứng khoảng 12 - 24 giờ. Chất nội tiết này tiết ra càng nhiều, vì thế khiến cho chị em phụ nữ luôn cảm thấy cửa mình ẩm ướt.

Sau khi rụng trứng, lượng nội tiết tố progesterone tăng lên, ức chế việc tăng tiết chất nhầy ở cổ tử cung, lúc này huyết trắng thường có màu trắng sữa, sánh đặc và dính hơn. Ngoài ra, trong thời kỳ mang thai, khi lao động nặng, đặc biệt khi kích thích sinh hoạt tình dục, huyết trắng cũng tăng tiết nhiều, có lúc chảy thành dòng ra ngoài. Do đó, trong điều kiện sinh lý bình thường, huyết trắng ra có lúc nhiều, lúc ít, tính chất có khi thay đổi đôi chút, nhìn chung đó đều là trạng thái bình thường.

Bên cạnh huyết trắng sinh lý, một số khuẩn có thể khiến huyết trắng nhiễm bệnh lý như vi nấm hạt men (Candida albicans), trùng roi (Trichomonas), tạp trùng... Lúc này y học gọi là khí hư, với đặc thù nhiễm từng loại bệnh đều thể hiện khí hư có tính chất khác nhau.

Ví dụ khí hư do nhiễm vi nấm hạt men (Candida albicans), có màu trắng đục, dính từng mảng, có lúc có mùi hôi, kèm theo triệu chứng ngứa ở âm hộ.

Khí hư do nhiễm Trichomonas Vaginalis có màu vàng - xanh, loãng, có bọt, tiết số lượng nhiều, kèm theo triệu chứng ngứa rát âm hộ.

Khí hư do tạp trùng, thường là vi khuẩn yếm khí, Gardnerella vaginalis, Mycoplasma... có màu vàng hoặc xám, loãng, có mùi hôi, tráng đều thành âm đạo.

Nói chung, huyết trắng có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống sinh lý người phụ nữ, nó thể hiện tình trạng nội tiết và sức khỏe của người phụ nữ. Huyết trắng không những giữ cho môi trường âm đạo luôn có độ ẩm nhất định mà còn có tác dụng chống vi khuẩn xâm nhập.

Tuy nhiên, có rất nhiều nguyên nhân khiến huyết trắng có tính chất bệnh lý, gọi là khí hư, đa số đều do viêm nhiễm. Vì vậy khi thấy khí hư thay đổi như có mùi hôi, màu sắc, số lượng bất thường cần được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Huyết trắng sinh lý không mùi, màu trắng trong, lúc rụng trứng thường có lượng nhiều, trước hành kinh lượng ít hơn, đặc và đục hơn, không gây ngứa gây khó chịu.

Huyết trắng bệnh lý hay khí hư có mùi hôi, lượng nhiều, màu trắng trắng đặc, vón thành bợn như sữa chua thì nên khám và soi nhuộm huyết trắng. Nguyên nhân có thể do viêm lộ tuyến cổ tử cung.

Huyết trắng sinh lý bình thường thể hiện trạng thái sức khỏe sinh sản và phụ khoa của chị em khỏe mạnh. Nếu bị khí hư màu bất thường, có mùi hôi, kèm theo triệu chứng đau ngứa, khó chịu thì nên sớm đi khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị.