Kẽm và khả năng miễn dịch

Kẽm đã được công nhận là một nguyên tố vi lượng thiết yếu, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, sự phát triển và tính toàn vẹn của hệ thống miễn dịch. Nghiên cứu cho thấy nguyên tố vi lượng này có tác động rộng rãi đến các chất trung gian miễn dịch quan trọng, chẳng hạn như các enzym, peptit tuyến ức và cytokine, giải thích tầm quan trọng tối quan trọng của tình trạng kẽm đối với việc điều chỉnh hoạt động, tăng sinh và apoptosis của tế bào lymphoid.

Các nghiên cứu đang thực hiện và trong tương lai về tình trạng miễn dịch của các nhóm nguy cơ thiếu kẽm có thể dẫn đến các can thiệp sức khỏe cộng đồng với liều lượng dinh dưỡng bổ sung kẽm để ngăn ngừa sự thay đổi của hệ thống miễn dịch và cải thiện khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng.

Tình trạng thiếu kẽm trong dinh dưỡng phổ biến ở khắp các nước đang phát triển và tình trạng thiếu kẽm có điều kiện được biết là xảy ra ở nhiều quốc gia bị bệnh. Kẽm được biết là đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch và những đối tượng thiếu kẽm có thể bị tăng nhạy cảm với nhiều loại mầm bệnh.

Các nhà khoa học đã nghiên cứu ảnh hưởng của việc thiếu kẽm nhẹ đối với tế bào T trong một mô hình thử nghiệm về tình trạng thiếu kẽm ở người. Nghiên cứu cho thấy rằng các chức năng của tế bào T bị ảnh hưởng bất lợi ngay cả khi sự thiếu hụt kẽm ở mức độ nhẹ.

Đặc trưng khi thiếu kẽm, hoạt động của thymulin trong huyết thanh (một loại hormon tuyến ức) bị giảm và được phục hồi sau khi bổ sung kẽm. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thiếu kẽm gây ra sự mất cân bằng giữa chức năng TH1 và TH2. Việc sản xuất IFN-g, IL-2, TNF-a (sản phẩm của tế bào TH1) bị giảm, trong khi việc sản xuất IL-4, IL-6 và IL-10 (sản phẩm của TH2) không bị ảnh hưởng khi thiếu kẽm.

Các nghiên cứu về tiểu quần thể tế bào T cho thấy tỷ lệ CD4 + CD45RA + đến CD4 + CD45RO + đã giảm do thiếu kẽm, cho thấy có thể cần kẽm để tái tạo tế bào T CD4 + mới. Các nhà khoa học cũng ghi nhận thêm rằng thiếu kẽm làm giảm hoạt động ly giải của tế bào NK và gây ra giảm tỷ lệ tế bào T CD8 + CD73 + vốn được biết là tiền thân chủ yếu của tế bào T gây độc tế bào.

Trong một mô hình nuôi cấy tế bào thích hợp, các nghiên cứu cho thấy rằng sự biểu hiện gen của một enzym tổng hợp DNA TK bị ảnh hưởng bất lợi dẫn đến chu kỳ tế bào bị trì hoãn và giảm sự phát triển của tế bào.

Kẽm được biết là đóng một vai trò trung tâm trong hệ thống miễn dịch, và những người thiếu kẽm sẽ tăng tính nhạy cảm với nhiều loại mầm bệnh. Các cơ chế miễn dịch liên quan đến tình trạng kẽm trong cơ thể điều chỉnh sự gia tăng tính nhạy cảm với nhiễm trùng đã được nghiên cứu trong vài thập kỷ.

Rõ ràng là kẽm ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của hệ thống miễn dịch, từ hàng rào của da đến quy định gen trong tế bào bạch huyết. Kẽm rất quan trọng cho sự phát triển bình thường và chức năng của các tế bào trung gian miễn dịch không đặc hiệu như bạch cầu trung tính và tế bào tiêu diệt tự nhiên.

Thiếu kẽm cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của miễn dịch có được bằng cách ngăn chặn cả sự phát triển và một số chức năng của tế bào lympho T như kích hoạt, sản xuất cytokine Th1 và trợ giúp tế bào lympho B. Tương tự như vậy, sự phát triển tế bào lympho B và sản xuất kháng thể, đặc biệt là globulin miễn dịch G bị ảnh hưởng.

Đại thực bào, một tế bào nòng cốt trong nhiều chức năng miễn dịch, bị ảnh hưởng bất lợi do thiếu kẽm, có thể làm rối loạn quá trình tiêu diệt nội bào, sản xuất cytokine và thực bào.

Tác dụng của kẽm đối với các chất trung gian miễn dịch quan trọng này bắt nguồn từ vô số vai trò của kẽm trong các chức năng cơ bản của tế bào như sao chép DNA, phiên mã ARN, phân chia tế bào và kích hoạt tế bào. Quá trình chết tế bào có thể xảy ra do thiếu kẽm. Kẽm cũng có chức năng như một chất chống oxy hóa và có thể ổn định màng tế bào.

Các nhà khoa học đã khám phá các khía cạnh sinh học của kẽm đối với hệ thống miễn dịch và cố gắng cung cấp cơ sở sinh học cho khả năng đề kháng của vật chủ bị thay đổi đối với các bệnh nhiễm trùng được quan sát thấy trong quá trình thiếu kẽm và bổ sung kẽm, có thể làm rối loạn điều hòa quá trình tiêu diệt nội bào, sản xuất cytokine và thực bào.

Ngoài ra, để phòng tránh các bệnh lý mà trẻ sơ sinh hay mắc phải, cha mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Đồng thời bổ sung thêm thực phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B,... giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng để trẻ ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Vì sao cần bổ sung Lysine cho bé?

Vai trò của kẽm - Hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.

Nguồn tham khảo: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov