Hội chứng Serotonin là gì?

Hội chứng Serotonin là tình trạng có thể ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh. Nguyên nhân chủ yếu là do sự tăng hoạt tính của serotonergic có trong hệ thần kinh trung ương thường có liên quan tới việc kết hợp các loại thuốc. Hội chứng Serotonin có các triệu chứng không đặc hiệu, vì vậy rất dễ dẫn đến chẩn đoán sai, ví dụ như tăng huyết áp, tiêu chảy, các cơn giật rung.

Serotonin là chất hóa học trung gian quan trọng của hệ thần kinh trung ương. Chất này có thể tác dụng lên các cơ quan như thần kinh, tim mạch, máu, tiêu hóa, tiết niệu,... Khi nồng độ của chất này tăng cao trong máu có thể gây xuất hiện hội chứng Serotonin, trong các trường hợp nặng có thể ảnh hưởng đến tính mạng.

Hội chứng Serotonin là kết quả của sự tương tác thuốc nghiêm trọng, là khi cơ thể sản xuất serotonin quá mức cần thiết. Hội chứng này được mô tả bởi các hành vi như:

• Bứt rứt, tay chân run
• Có phản xạ rất nhạy
• Khó phối hợp vận động
• Đi đứng không vững
• Co giật cơ
• Sốt ra nhiều mồ hôi
• Ớn lạnh và tiêu chảy

Những triệu chứng này có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày của người bệnh, làm cho người bệnh thiếu thỏa mái. Các trường hợp nặng có thể gây rối loạn hệ tự vận động và có nguy cơ dẫn đến tử vong.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hội chứng Serotonin là do sự kết hợp của hai hay nhiều loại thuốc lại với nhau gây ra phản ứng tương tác thuốc. Hậu quả là nồng độ Serotonin trong cơ thể tăng vọt.

Một số loại thuốc có thể làm tăng lượng serotonin trong cơ thể:

• Kháng sinh
• Thuốc kháng virus để điều trị HIV/AIDS
• Một số thuốc chống nôn
• Thuốc giảm đau

Các loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng serotonin nếu sử dụng không đúng cách:

• Thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin (SSRIs) là loại thuốc chống trầm cảm được kê đơn nhiều nhất: Celexa, Zoloft
• Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine (SNRIs): nhóm thuốc chống trầm cảm khedezla, desvenlafaxine succinate,...
• Thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOIs): Nardil và Marplan
• Các thuốc chống trầm cảm khác: Wellbutrin (giúp kiểm soát cơn nghiện thuốc lá)
• Thuốc điều trị đau nửa đầu (nhóm triptan): Axert, Amerge, Imitrex
• Các thuốc gây nghiện bất hợp pháp: LSD, Ecstasy (MDMA), Cocaine, Amphetamine
• Các loại thực phẩm chức năng được chiết xuất từ thảo mộc
• Một số loại thuốc trị ho có chứa dextromethorphan: Robitussin DM, Delsym
• Các thuốc được sử dụng để điều trị rối loạn lo âu: Buspirone
• Thuốc điều trị trầm cảm hay mất ngủ: trazodone

Ngoài ra các loại thuốc LSD, cocaine, thực phẩm chức năng,...cũng gây ra hội chứng serotonin khi bạn dùng chung với những loại thuốc trầm cảm. Tuy nhiên, FDA đã yêu cầu nhà sản xuất dán nhãn cảnh báo với các thuốc có thể gây ra hội chứng. Tốt nhất trước khi sử dụng bất kỳ một loại thuốc nào bạn nên tìm hiểu kỹ các thông tin cũng như hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị.

Các triệu chứng ở mỗi người là khác nhau, thông thường chúng xuất hiện sau vài giờ sử dụng thuốc có tác dụng đến nồng độ serotonin của bạn. Ngoài ra hội chứng cũng có thể xuất hiện sau khi bạn tăng liều lượng thuốc đang dùng.

Một số triệu chứng điển hình của bệnh bao gồm:

• Hoang mang
• Kích động
• Đồng tử giãn nở
• Đau đầu
• Huyết áp, nhiệt độ thay đổi
• Buồn nôn, nôn mửa
• Tiêu chảy
• Nhịp tim nhanh
• Mất kiểm soát cơ hoặc cơ co giật
• Đổ mồ hôi nhiều
• Giảm khả năng thăng bằng
• Nhịp thở nhanh nông

Các triệu chứng nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh như: sốt cao, co giật, nhịp tim không đều, đi ngoài nhiều. Lúc này cần đưa bệnh nhân đến ngay cơ sở y tế để nhận được sự giúp đỡ từ bác sĩ. Ngoài ra hội chứng còn xuất hiện trong các bệnh lý nặng: suy tạng, tiêu cơ vân, động kinh, suy thận, suy hô hấp.

Biến chứng có thể xuất hiện khi không được điều trị: co giật, khó thở, suy thận, hôn mê, tử vong.

Hiện nay chưa có kỹ thuật xét nghiệm đơn lẻ nào có thể chẩn đoán được hội chứng Serotonin. Chính vì vậy để chẩn đoán được bệnh bác sĩ cần khai thác tiền sử bệnh của bệnh nhân, bao gồm:

• Sử dụng thuốc và các sản phẩm chức năng
• Thuốc kích thích
• Tình trạng sức khỏe

Việc xét nghiệm các bệnh uốn ván, nhiễm trùng huyết, viêm não cũng có ích cho chẩn đoán hội chứng Serotonin.

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn ở lại bệnh viện để theo dõi cũng như điều trị các triệu chứng trong quá trình hồi phục của bạn. Việc loại quả loại thuốc gây tăng nồng độ Serotonin là điều cần thiết. Trong trường hợp nghiêm trọng, bạn có thể dùng cyproheptadine để ngăn cơ thể sản xuất serotonin.

Hội chứng Serotonin tuy có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh nhưng có thể dễ dàng phòng tránh bằng cách loại bỏ loại thuốc gây tăng serotonin. Ngoài ra nếu bạn biết bản thân đang sử dụng thuốc có tác dụng này cần theo dõi các triệu chứng, nếu xuất hiện những điều bất ổn cần báo ngay cho bác sĩ điều trị, đặc biệt là các hành động cực đoan hay bệnh trầm cảm.

Trong trường hợp nghi ngờ mắc hội chứng serotonin thì cần đến bệnh viện uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời.