Hậu quả của trẻ suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng do thiếu protein - năng lượng là tình trạng thiếu dinh dưỡng nghiêm trọng và phổ biến ở trẻ em nước ta. Biểu hiện của suy dinh dưỡng là trẻ chậm lớn và thường hay mắc bệnh nhiễm khuẩn như: Tiêu chảy và viêm đường hô hấp. Trẻ bị giảm khả năng học tập, năng suất lao động kém khi trưởng thành.

Nội dung video được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Hồ Thu Mai - Trưởng khoa Dinh dưỡng - Khoa Khám bệnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Theo dõi cân nặng hàng tháng là cách tốt nhất để nhận ra đứa trẻ có bị suy dinh dưỡng hay không. Trẻ bị suy dinh dưỡng khi không tăng cân, nhẹ cân hoặc thấp hơn đứa trẻ bình thường cùng tuổi.

Theo Tiến sĩ, Bác sĩ Hồ Thu Mai - Trưởng khoa Dinh dưỡng - Khoa Khám bệnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City cho biết, suy dinh dưỡng có 3 thể là:

• Thể nhẹ cân (cân nặng thấp so với tuổi);
• Thể thấp còi (chiều cao thấp so với tuổi);
• Thể gầy còm (cân nặng thấp so với chiều cao).

Có những nguyên nhân cơ bản sau dẫn đến tình trạng trẻ bị suy dinh dưỡng gồm:

2.1 Thiếu ăn và bữa ăn thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết để trẻ phát triển

Trẻ dưới 5 tuổi có nhu cầu dinh dưỡng cao để phát triển cơ thể. Để cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ cần chú ý:

• Số bữa ăn trong ngày
• Lượng thực phẩm cho mỗi bữa ăn
• Đậm độ năng lượng cho bữa ăn
• Giải quyết các vấn đề về tiêu hóa, hấp thu và nhiễm ký sinh trùng ở trẻ

2.2. Người mẹ bị thiếu dinh dưỡng

Người mẹ trước và trong khi mang thai ăn uống không đầy đủ dẫn đến bị thiếu dinh dưỡng và có thể đẻ ra đứa con nhẹ cân, còi cọc. Đứa trẻ bị suy dinh dưỡng từ trong bào thai sẽ dễ bị suy dinh dưỡng sau này. Người mẹ bị thiếu dinh dưỡng, ăn uống kém trong những tháng đầu sau đẻ bị thiếu sữa hoặc mất sữa, do đó đứa con dễ bị suy dinh dưỡng.

2.3. Các bệnh nhiễm khuẩn như viêm đường hô hấp, tiêu chảy, các bệnh ký sinh trùng

Đây là tình trạng nhiễm bệnh hay gặp ở nước ta. Chế độ nuôi dưỡng không hợp lý khi trẻ bị bệnh là một nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ.

2.4. Thiếu chăm sóc

Ngoài chăm sóc về ăn uống, đứa trẻ cần được chăm sóc về sức khỏe (tiêm chủng, phòng chống nhiễm khuẩn), chăm sóc về tâm lý, tình cảm và chăm sóc về vệ sinh. Môi trường sống ở gia đình bị ô nhiễm, sử dụng nguồn nước không trong sạch để nấu ăn, tắm giặt cho trẻ, xử lý nước thải, phân rác không đảm bảo là những yếu tố dẫn đến suy dinh dưỡng.

Nếu để trẻ bị suy dinh dưỡng kéo dài có thể xảy ra những hậu quả như sau:

• Trẻ dễ mắc các bệnh do nhiễm trùng như viêm đường hô hấp, tiêu chảy. Khi mắc bệnh, trẻ càng biếng ăn cũng như khả năng hấp thụ dinh dưỡng cũng giảm đi khiến tình trạng suy dinh dưỡng lại càng nghiêm trọng hơn
• Chậm phát triển cả về thể chất và tinh thần: chiều cao, cân nặng, chỉ số IQ, EQ,...
• Giảm khả năng ngôn ngữ, giao tiếp, tập trung, tư duy logic khiến thành tích học tập, lao động của trẻ đều thấp hơn so với lứa tuổi. Khi đó chất lượng cuộc sống cả đời của trẻ cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
• Tăng tỉ lệ tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi.
• Dễ bị thừa cân-béo phì và mắc các bệnh mạn tính không lây khi trưởng thành.

Theo TS.BS Hồ Thu Mai, tùy vào mức độ suy dinh dưỡng ở trẻ mà cha mẹ có thể linh hoạt lựa chọn các phương thức điều trị phù hợp.

Cần thường xuyên theo dõi cân nặng và chiều cao của trẻ ít nhất 1 lần/tháng. Khi phát hiện con bị suy dinh dưỡng hoặc chậm/không tăng cân cần đưa con đến gặp bác sĩ dinh dưỡng để được tư vấn kịp thời nhất là trẻ bị suy dinh dưỡng nặng.

• Tiếp tục nuôi con bằng sữa mẹ với trẻ dưới 18 tháng tuổi. Nếu mẹ ít sữa hoặc mất sữa thì cho trẻ ăn sữa công thức phù hợp với tháng tuổi.
• Điều chỉnh chế độ ăn cho phù hợp với tình trạng hiện tại của trẻ. Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng, đảm bảo cân đối theo lứa tuổi, đậm độ năng lượng cao, đa dạng thực phẩm.
• Nên xét nghiệm các vi chất dinh dưỡng để có cơ sở bổ sung phù hợp.
• Chẩn đoán và điều trị các bệnh lý ảnh hưởng đến hấp thu, chuyển hóa và tăng trưởng của trẻ: bệnh di truyền, bệnh bẩm sinh, bệnh do nội tiết, bệnh nhiễm trùng, hội chứng ruột ngắn...
• Đảm bảo vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tẩy giun 6 tháng 1 lần cho trẻ từ 24 tháng tuổi trở lên.

Với bất cứ phương pháp nào mục đích cũng đều là cung cấp đủ cho trẻ các dưỡng chất cần thiết, để các bé có được sự phát triển toàn diện. Các bậc phụ huynh nên quan tâm hơn đến chất lượng dinh dưỡng của con trẻ, phòng tránh nguy cơ suy dinh dưỡng, kiên trì kết hợp đồng thời hoặc luân phiên giữa chế độ ăn đủ chất và thực phẩm thay thế một cách hợp lý, có sự tư vấn của các bác sĩ.

Bên cạnh đó, để phòng chống và cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ, cha mẹ nên bổ sung các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất cho con. Đồng thời, các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng. Cha mẹ có thể cũng có thể áp dụng việc bổ sung chất qua đường ăn uống và các thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ tự nhiên để bé dễ hấp thụ. Điều quan trọng nhất là việc cải thiện triệu chứng cho bé phải diễn ra trong thời gian dài. Việc kết hợp nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc hoặc thay đổi liên tục nhiều loại trong thời gian ngắn có thể khiến hệ tiêu hóa của bé không kịp thích nghi và hoàn toàn không tốt. Vì vậy, cha mẹ phải thực sự kiên trì đồng hành cùng con và thường xuyên truy cập website vinmec.com để cập nhật những thông tin chăm sóc cho bé hữu ích nhé.