Elastography là gì?

Elastography có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phát hiện xơ hoá gan trước khi bệnh chuyển biến nghiêm trọng. Khi xơ hoá gan được điều trị kịp thời có thể ngăn ngừa được nguy cơ xơ gan và ung thư gan.

Elastography hay còn được gọi là kỹ thuật siêu âm đàn hồi – một loại xét nghiệm hình ảnh giúp kiểm tra tình trạng xơ hoá gan. Khi gan bị xơ hoá có thể khiến lưu lượng máu đi đến gan giảm, gây ra sự tích tụ của các mô sẹo. Nếu không được điều trị sớm, xơ hoá gan có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng ở gan, bao gồm xơ gan, suy gan và ung thư gan. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ giúp làm giảm hoặc thậm chí đảo ngược tác động của xơ hoá gan.

Hiện nay, có 2 loại xét nghiệm đo độ đàn hồi gan chính, bao gồm:

• Siêu âm đàn hồi: Hay còn được gọi là Fibroscan – tên thương hiệu của thiết bị siêu âm. Trong siêu âm đàn hồi, bác sĩ sẽ sử dụng sóng âm thanh giúp đo độ cứng của mô gan. Nếu kết quả cho thấy có tình trạng căng cứng, đây có thể là dấu hiệu cho thấy sự hiện diện của xơ hoá.
• Cộng hưởng từ đàn hồi (MRE): Là một loại xét nghiệm với sự kết hợp của công nghệ siêu âm và hình ảnh cộng hưởng từ (MRI). MRI là một thủ thuật có sử dụng sóng vô tuyến và nam châm mạnh để tạo ra hình ảnh của các cơ quan cũng như cấu trúc khác bên trong cơ thể. Trong xét nghiệm MRE, một chương trình máy tính sẽ tạo ra bản đồ trực quan về độ cứng của gan.

Các xét nghiệm đo độ đàn hồi có thể được sử dụng để thay thế cho sinh thiết (thủ thuật xâm lấn, cần phải lấy một phần mô gan để xét nghiệm) trong chẩn đoán ung thư gan.

Elastography thường được sử dụng để chẩn đoán bệnh xơ hoá gan hoặc gan nhiễm mỡ (FLD). Gan nhiễm mỡ là tình trạng mô gan bình thường bị thay thế bởi các chất béo, dẫn đến chết tế bào và xơ hoá gan.

Nhiều người mắc bệnh xơ hoá gan nhưng không biểu hiện ra triệu chứng cụ thể. Khi không được điều trị, xơ hoá sẽ tiếp tục để lại sẹo ở gan và cuối cùng chuyển thành bệnh xơ gan. Ngoài nguyên nhân trên, xơ gan cũng có thể xảy ra do viêm gan hoặc lạm dụng rượu quá mức. Trong những trường hợp nặng, xơ gan có thể đe dọa tới tính mạng của người bệnh. Vì vậy, bạn nên thực hiện siêu âm đàn hồi nếu có các triệu chứng của xơ gan hoặc một vấn đề về gan khác.

Các triệu chứng của xơ gan và bệnh về gan bao gồm:

• Vàng da
• Ngứa
• Mệt mỏi
• Dễ bị bầm tím ở da
• Sưng chân
• Chảy máu cam nhiều
• Sụt cân
• Hoang mang

Khi thực hiện siêu âm Elastography, bạn sẽ được nằm ngửa trên bàn khám và để lộ ra vùng bụng bên phải. Bác sĩ sẽ tiến hành phết gel lên trên da và đặt đầu do lên vùng bụng bao phủ gan. Đầu dò này sẽ cung cấp một loạt sóng âm thanh truyền đến gan và dội ngược lại. Những sóng âm thanh này sẽ được ghi lại, đo và hiển thị trên màn hình. Thông qua phép đo sẽ cho thấy được độ cứng của gan. Nhìn chung, thủ thuật siêu âm đàn hồi thường không gây đau và chỉ mất khoảng 5 phút.

Đối với loại xét nghiệm đo độ đàn hồi gan bằng MRE, nó cũng sẽ được thực hiện cùng với một loại máy chuyên dụng và trải qua các bước tương tự như chụp cộng hưởng từ MRI truyền thống. Quy trình chụp MRE thường được thực hiện như sau:

• Bạn sẽ được đặt nằm trên một bàn khám hẹp. Bác sĩ sẽ để một tấm đệm có phát ra các rung động truyền qua gan trên bụng bạn. Sau đó, bàn khám sẽ trượt vào một máy quét MRI, bạn có thể được đeo tai nghe trước khi khám để giúp ngăn chặn tiếng ồn lớn từ máy quét.
• Khi trượt vào bên trong máy quét MRI, tấm đệm đặt trên bụng sẽ kích hoạt và gửi các phép đo rung động từ gan bạn. Các kết quả đo sẽ được ghi lại trên máy tính và chuyển thành bản đồ trực quan biểu thị độ cứng của gan.
• Các thủ tục chụp MRE sẽ diễn ra trong khoảng 30 – 60 phút.

Xét nghiệm MRE có thể không phải là lựa chọn phù hợp cho những người có các thiết bị kim loại được cấy ghép vào cơ thể, chẳng hạn như máy tạo nhịp tim, máy bơm truyền dịch hoặc van tim nhân tạo. Nam châm trong máy MRI có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động của các thiết bị này, thậm chí gây nguy hiểm trong một số trường hợp nhất định.

Những người niềng răng hoặc có một số hình xăm trên cơ thể chứa kim loại cũng có thể gây ra các vấn đề khi thực hiện siêu âm đàn hồi. Nó cũng không được khuyến khích áp dụng cho phụ nữ đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai vì từ trường tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho thai nhi.

Thực tế, bạn không cần phải chuẩn bị điều gì đặc biệt cho siêu âm Elastography. Trong trường hợp chụp MRE, bạn hãy nhớ tháo tất cả đồ trang sức và phụ kiện bằng kim loại trước khi tiến hành kiểm tra.

Hầu hết các thủ thuật siêu âm đàn hồi đều không đem lại rủi ro. Đối với chụp MRE, một số người có thể cảm thấy lo lắng hoặc ngột ngạt bên trong máy quét. Nếu gặp phải tình trạng này, bác sĩ có thể cho bạn uống thuốc trước khi chụp MRE để giúp bạn thư giãn.

Các loại elastography đều giúp đo độ cứng của gan. Khi gan càng cứng, tình trạng xơ hoá càng nhiều. Kết quả siêu âm đàn hồi có thể cho thấy sẹo gan từ mức độ nhẹ, trung bình cho đến nặng. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bạn thực hiện các xét nghiệm bổ sung, bao gồm sinh thiết gan hoặc xét nghiệm máu chức năng gan để xác định chẩn đoán.

Nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng xơ hoá nhẹ cho đến trung bình, bạn có thể cần thực hiện một số bước ngăn chặn sẹo phát triển sau đây:

• Tuyệt đối không uống rượu
• Không sử dụng thuốc bất hợp pháp
• Tăng cường tập thể dục
• Tuân theo một chế độ dinh dưỡng đầy đủ và lành mạnh
• Sử dụng thuốc điều trị một số loại viêm gan theo chỉ định của bác sĩ

Việc điều trị chậm chễ sẽ khiến cho mô sẹo tích tụ ngày càng nhiều trong gan và dẫn đến xơ gan. Đôi khi, phương pháp điều trị duy nhất cho bệnh xơ gan tiến triển là phẫu thuật ghép gan.

Nguồn tham khảo: medlineplus.gov