Dấu hiệu trẻ 4 tuổi suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng xuất hiện khi trẻ bị thiếu vi chất dinh dưỡng, bao gồm chất dinh dưỡng sinh năng lượng và các chất dinh dưỡng không sinh năng lượng. Khi trẻ 4 tuổi suy dinh dưỡng sẽ khiến cho cơ thể của trẻ chậm phát triển, thậm chí có thể ngừng tăng trưởng hoặc suy giảm chức năng hoạt động của các hệ cơ quan trong cơ thể. Tình trạng này có thể xảy ra với trẻ ở bất kỳ độ tuổi nào.

Một số những nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ 4 tuổi đó là:

• Chế độ dinh dưỡng cho trẻ không hợp lý: Đây có lẽ được xem như nguyên nhân thường gặp nhất với các trường hợp như trẻ không được bú sữa mẹ đầy đủ và có thể còn bị cai sữa sớm; cha mẹ nuôi dưỡng trẻ không đúng phương pháp gây nên tình trạng thiếu hoặc không có sữa mẹ cho trẻ ăn; cha mẹ thực hành cho trẻ ăn dặm sai cách. Hoặc khi trẻ mắc bệnh liên quan đến nhiễm khuẩn hô hấp hay tiêu hoá thì cha mẹ chỉ sử dụng cháo với muối trắng hoặc đường kéo dài, khiến cho trẻ thiếu hụt chất dinh dưỡng trầm trọng.
• Trẻ biếng ăn: Đây cũng được xem như vấn đề nan giải của các bậc cha mẹ. Dù cha mẹ có làm cách nào đi chăng nữa thì trẻ đều cảm thấy bữa ăn giống như một cuộc tra tấn, cực hình. Khi trẻ không chịu ăn thì tâm lý cha mẹ luôn sốt ruột và lo lắng. Tuy nhiên, trẻ biếng ăn có thể là do món ăn nhàm chán, không hấp dẫn và kích thích trẻ.
• Trẻ có thể bị các bệnh liên quan đến nhiễm trùng đường hô hấp, rối loạn tiêu hoá, sởi, tiêu chảy...
• Do kinh tế gia đình khó khăn nên trẻ chưa được quan tâm chăm sóc đúng và đủ, đặc biệt những trẻ sống ở trong những môi trường bị ô nhiễm hoặc có thể do dịch vụ chăm sóc y tế ở địa phương chưa tốt.

Theo tiêu chuẩn đánh giá của tổ chức Y tế thế giới WHO, cân nặng và chiều cao trung bình của trẻ 4 tuổi tùy thuộc vào giới tính, cụ thể:

• Bé gái 4 tuổi cân nặng 16.1 kg và chiều cao 102.7 cm;
• Bé trai 4 tuổi cân nặng 16.3 kg và chiều cao 103.3 cm.

Thông qua con số này cho thấy nếu bé 4 tuổi nặng 20kg thì số cân nặng của trẻ vượt quá mức và cũng có thể là dấu hiệu không tốt đối với sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, nếu cân nặng và chiều cao của trẻ 4 tuổi không đạt được tới ngưỡng theo tiêu chuẩn đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới WHO thì có thể trẻ bị suy dinh dưỡng.

Trẻ 4 tuổi suy dinh dưỡng thường có các dấu hiệu nhận biết như sau:

• Trẻ sẽ gặp phải tình trạng chán ăn, mệt mỏi, hay quấy khóc, hoạt động không linh hoạt như những đứa trẻ bình thường;
• Trẻ có thể sẽ không tăng cân hoặc sụt cân liên tục trong vòng khoảng từ 2 đến 3 tháng. Đối với trường hợp này cha mẹ nên theo dõi thường xuyên về cân nặng và chiều cao của trẻ bằng cách sử dụng biểu đồ tăng trưởng.
• Giấc ngủ của trẻ không có chất lượng, trẻ thường rất hay trằn trọc, khó ngủ, giật mình và khóc thét khi đang ngủ.
• Hơn nữa, cha mẹ có thể quan sát làn da của trẻ xanh xao, tóc có thể rụng nhiều, đặc biệt ở khu vực vùng chẩm hoặc trẻ có thể dễ dàng và thường xuyên mắc các bệnh nhiễm trùng.

Tuy nhiên, ngoài những dấu hiệu nhận biết trẻ suy dinh dưỡng, các chuyên gia có thể sử dụng công cụ để xác định cân nặng, chiều cao, tuổi, giới tính để phân tích tình trạng dinh dưỡng của trẻ theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới.

Với cha mẹ, trong trường hợp phát hiện con mình có những dấu hiệu thấp bé so với các bạn cùng trang lứa hoặc trẻ kém linh hoạt, ăn ít, ăn không hào hứng, da xanh nhợt nhạt, cơ nhẽo, thậm chí teo cơ, giấc ngủ không đảm bảo chất lượng thì lúc này cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ khám và điều trị kịp thời.

Đầu tiên, khi cha mẹ biết được con mình đang gặp phải tình trạng sức khỏe liên quan đến suy dinh dưỡng thì cần đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ 4 tuổi. Ở lứa tuổi này, trẻ sẽ không có tốc độ phát triển nhanh như 3 năm đầu đời, nhưng mỗi năm trẻ có thể vẫn tăng lên khoảng 2kg cân nặng và 7cm chiều cao trung bình. Cho nên, cha mẹ cần quan tâm đến chế độ dinh dưỡng khi trẻ lên 4 để có thể cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết.

Hơn nữa, trẻ ở độ tuổi này sẽ có hệ tiêu hoá dần dần hoàn thiện nên thực đơn hàng ngày của trẻ cũng trở nên đang dạng hơn với nhiều loại thực phẩm. Khi trẻ làm quen với nhiều loại thực phẩm sẽ kích thích vị giác của trẻ tốt hơn và trẻ có thể thích thú khi bước vào bữa ăn của mình. Cha mẹ cung cấp đầy đủ số lượng và chất lượng bữa ăn cho trẻ sẽ giúp cho trẻ đáp ứng được nhu cầu năng lượng cho sự chuyển hoá và tăng trưởng.

Nhu cầu trung bình của trẻ về năng lượng ở độ tuổi này khoảng 1470 kcal. Nhóm chất dinh dưỡng chính được cung cấp trong bữa ăn của trẻ bao gồm protein, lipid, glucid, vitamin và khoáng chất, nước. Số lượng bữa ăn của trẻ nên áp dụng 5 bữa, trong đó có 3 bữa chính và 2 bữa phụ. Những bữa chính cha mẹ nên cung cấp đầy đủ các thành phần dinh dưỡng từ các loại thực phẩm và đảm bảo cung cấp đủ 36 gam protein mỗi ngày. Những bữa phụ cha mẹ có thể khuyến khích trẻ sử dụng các loại thực phẩm có lợi cho hệ tiêu hoá, chẳng hạn như sữa chua, phô mai, váng sữa... Và với trẻ 4 tuổi, cha mẹ vẫn tiếp tục duy trì hàm lượng sữa khoảng 500ml.

Thực phẩm an toàn cũng góp phần quan trọng tác động đến sức khỏe của trẻ. Một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ do lây nhiễm ký sinh trùng từ thức ăn do không đảm bảo vệ sinh trong thu mua, chế biến và bảo quản. Vì vậy, để chuẩn bị cho trẻ một bữa ăn an toàn, cha mẹ nên:

• Lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đồng thời tránh cho trẻ tiếp xúc với các loại thực phẩm dễ bị nhiễm độc.
• Cha mẹ luôn thực hiện quy tắc ăn chín uống sôi đối với trẻ và không cho trẻ sử dụng các loại thực phẩm ôi thiu hay thức ăn đã để qua đêm.
• Bên cạnh đó, cha mẹ cần thường xuyên vệ sinh môi trường xung quanh trẻ, hướng dẫn trẻ vệ sinh thân thể, vệ sinh tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, nhằm hạn chế tối đa những yếu tố nguy cơ gây bệnh nhiễm khuẩn cho trẻ.

Với những trẻ suy dinh dưỡng, trẻ có thể không hào hứng ăn uống, thậm chí trẻ còn chán ăn, nhưng cha mẹ không nên tạo áp lực cho trẻ trong quá trình ăn uống. Như vậy, sẽ khiến trẻ sợ hãi và lẩn tránh bữa ăn. Thay vào đó, cha mẹ hãy tạo cho trẻ tâm lý thoải mái và khuyến khích trẻ ăn theo nhu cầu. Ngoài ra, cha mẹ có thể cho trẻ cùng tham gia chuẩn bị bữa ăn để khơi gợi, động viên trẻ cũng như cung cấp cho trẻ những kiến thức giúp trẻ nhận biết được lợi ích của thực phẩm đối với sức khỏe.

Bên cạnh đó, bé cũng cần được bổ sung thêm các vi chất cần thiết như: Kẽm, selen, Crom, Vitamin B1 và B6, Gừng, chiết xuất quả sơ ri (vitamin C),... để cải thiện vị giác, ăn ngon, đạt chiều cao và cân nặng đúng chuẩn, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.