Đặc điểm siêu âm của các khối đặc lành tính ở vú

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Văn Đông - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Siêu âm vú là một kỹ thuật an toàn, hiệu quả, được sử dụng rất rộng rãi để phát hiện các bất thường ở vú. Khi khối u vú là lành tính sẽ có một số đặc điểm được thể hiện qua siêu âm giúp bác sĩ chẩn đoán phân biệt.

Siêu âm vú là một kỹ thuật được sử dụng rất phổ biến để phát hiện các bệnh lý về vú. Siêu âm vú sẽ giúp các bác sĩ phát hiện những bất thường ở những khu vực vú nghi ngờ có khối u và chẩn đoán phân biệt là u nang chứa dịch hay khối u đặc, khối u vú lành tính hay có nguy cơ ác tính. Bên cạnh đó, siêu âm vú cũng giúp phát hiện những tổn thương nhỏ ở vú mà bình thường không thể nhìn thấy hoặc sờ thấy.

Một ưu điểm khác, đó là siêu âm vú giúp xác định những bất thường tuyến vú ở phụ nữ có thai, khi các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác không sử dụng được.

Sờ thấy một khối u, cảm thấy đau tức vùng vú là nỗi lo lắng của nhiều chị em phụ nữ. Tuy nhiên, phần lớn các khối u ở vú là khối u lành tính. Trên hình ảnh siêu âm vú, đặc điểm siêu âm vú lành tính gồm:

• Bờ khối u rõ và mềm mại, có vỏ mỏng
• Tăng âm, đồng âm hoặc giảm âm nhẹ so với nhu mô tuyến vú bình thường
• Thường có hình elip, trong đó trục lớn song song với bề mặt da
• Khối u gây co kéo các cấu trúc lân cận
• Không có các dấu hiệu gợi ý nguy cơ ác tính

Một số khối u vú lành tính thường gặp trên lâm sàng như:

2.1. Nang tuyến vú

Nang tuyến vú là một nang chứa nước ở trong vú, là một khối u vú lành tính, không gây đau. Khi sờ, có cảm giác là một khối chắc, trơn láng và dễ di động dưới da. Nang vú thường gặp ở phụ nữ từ 35-50 tuổi, hiếm gặp ở phụ nữ sau 50 tuổi.

Nang vú có nhiều kích thước khác nhau, có thể rất nhỏ đến kích thước lớn đường kính 2.5-5cm. Khi nang vú phát triển đến kích thước lớn có thể gây chèn ép các mô xung quanh, gây cảm giác căng tức khó chịu.

Trên siêu âm, nang tuyến vú được chia làm 3 type với các đặc điểm như sau:

• Týp 1 (nang đơn thuần): Trên hình ảnh siêu âm, nang có hình tròn hoặc oval, có bờ rõ, trống âm, tăng sáng thành sau.
• Týp 2 (nang biến chứng): Bên trong có cấu trúc âm lắng thành mức, còn những đặc điểm khác giống nang đơn thuần.
• Týp 3 (nang phức hợp): Khi siêu âm thấy nang có thành dày, vách dày và (hoặc) có phần dạng tổ chức đặc bên trong.

2.2. Xơ nang tuyến vú

Xơ nang tuyến vú là khối u vú lành tính, biểu hiện ở hệ thống ống tuyến của thùy và tiểu thùy tuyến vú. Nguyên nhân chủ yếu của bệnh là do tuyến vú bị tác động bởi sự rối loạn cân bằng hormone estrogen và progesteron. Xơ nang tuyến vú thường gặp ở phụ nữ 35-45 tuổi.

Hình ảnh của xơ nang tuyến vú trên siêu âm rất đa dạng, phụ thuộc vào mức độ và giai đoạn của tổn thương:

• Ở giai đoạn sớm của bệnh, mặc dù bệnh nhân có thể sờ thấy đau căng cứng, tự sờ thấy u vú nhưng hình ảnh siêu âm có thể hoàn toàn bình thường.
• Ở giai đoạn muộn: siêu âm có thể có hình ảnh nang, các nốt vi vôi hóa, khối đặc hoặc nhiều khối riêng biệt.

2.3. U xơ tuyến vú

U xơ tuyến vú hay còn gọi là bướu sợi tuyến là một dạng tăng sinh lành tính, không gây nguy hiểm. Một số phụ nữ bị u xơ tuyến vú nhưng không có triệu chứng trong khi phần lớn phụ nữ sẽ có các triệu chứng như sưng ở vú, mô vú dày hơn, vú nhạy cảm hơn kèm theo các cơn đau, cảm nhận có sự xuất hiện của khối cứng ở một hoặc hai vú. Khoảng 10-20% các trường hợp người bệnh có nhiều u xơ và 4% các trường hợp có u xơ ở cả hai bên vú.

Khi siêu âm vú, các u xơ tuyến vú có các đặc điểm là cấu trúc âm đồng nhất, giảm âm so với nhu mô tuyến vú, bờ rõ, vôi hóa thô hoặc vách bên trong.

Trong trường hợp u xơ không đồng nhất, cần chẩn đoán phân biệt u xơ tuyến vú với ung thư thể tủy, thể nhú hoặc thể nhầy.

2.4. U diệp thể

U diệp thể vú ít gặp, diễn biến chậm, hầu hết là khối u vú lành tính nhưng có một tỷ lệ nhỏ có thể ác tính. U diệp thể là một khối u có giới hạn rõ, cấu tạo gồm thành phần mô liên kết và biểu mô, kích thước khối u có thể phát triển lớn đến mức chiếm toàn bộ tuyến vú. U thường gặp ở độ tuổi tiền mãn kinh, ngoài 40 tuổi.

Trên hình ảnh siêu âm, u diệp thể thường có hình tròn hoặc hình oval. Trong trường hợp u ác tính có thể có bờ không đều, cấu trúc âm không đồng nhất, thường giảm âm, không có vôi hóa bên trong, có tăng sáng thành sau.

2.5. U mỡ

U mỡ là một khối tế bào mỡ tăng sinh lành tính, không đáng lo ngại. U mỡ có đặc điểm là một khối mềm, không đau, di động tốt khi dùng tay lăn qua lăn lại. Dưới hình ảnh siêu âm, u mỡ là một khối u được xác định rõ, có vỏ mỏng, cấu trúc hồi âm giống mô mỡ.

Tất cả các phụ nữ có yếu tố nguy cơ, có đau vú hay sờ thấy khối ở ngực, tiết dịch bất thường núm vú... nên đi khám ngay để chẩn đoán và điều trị kịp thời.