Có nên dùng chung, dùng lại máy vắt sữa của người khác?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Ngô Thị Oanh - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Việc dùng chung máy hút sữa qua việc mượn hoặc thuê lại máy cũ của người khác đang diễn ra khá phổ biến hiện nay. Điều này liệu có thực sự an toàn cho mẹ và bé hay không?

Máy hút sữa được xem là một sản phẩm đáng quan tâm hàng đầu của rất nhiều bà mẹ sau sinh. Nhiều mẹ đã sắm ngay một chiếc máy hút sữa tốt cho mình ngay từ giai đoạn đi sắm đồ sơ sinh cho bé. Bởi hầu như bà mẹ nào cũng hiểu được những lợi ích vàng mà sản phẩm này mang lại cho cả hai mẹ con trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ.

Nhờ chiếc máy hút sữa này mà mẹ có thể kích sữa thành công, có nguồn sữa dồi dào, thậm chí duy trì lượng sữa cho bé bú thời gian sau đó tận tới 3 tháng. Và cũng nhờ vật dụng tiện ích này mà mẹ có thể an tâm đi làm khi ở nhà đã có lượng sữa hút ra được bảo quản an toàn trong tủ lạnh cho con bú qua bình sữa.

Tuy nhiên, có một thực tế đang khiến nhiều bà mẹ băn khoăn là nên mua máy hút sữa mới hay là thuê máy hút sữa hoặc mượn máy cũ từ các bà mẹ khác? Xin được giải đáp chi tiết với các mẹ như sau. Nhất định không nên dùng chung máy hút sữa với người khác bởi sẽ dẫn đến nguy cơ mất an toàn cho nguồn sữa của bé và ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé nếu không được tiệt trùng và vệ sinh đúng cách.

Cấu tạo của máy hút sữa bao gồm một phần ốp trùm vừa vặn lên ngực, một cái bơm tạo lực hút để bơm sữa ra, và một bình đựng sữa có thể tháo rời ra được.

Máy hút sữa có loại bơm bằng tay và loại chạy bằng điện. Các máy hút chạy bằng điện dùng pin hoặc được cắm trực tiếp vào ổ điện. Một số máy hút còn có chân cắm để dùng trong ô tô (tuy nhiên đừng vừa vắt sữa vừa lái xe!).

Máy hút sữa đôi hút sữa từ hai bầu ngực một lúc. Máy hút đơn chỉ hút được từng ngực một.

Nếu máy vắt sữa không được thiết kế để nhiều người sử dụng, việc thuê hoặc dùng chung máy có thể gây ra nguy hiểm. Kể cả khi thiết bị này trông rất sạch sẽ, các bào tử bệnh vẫn có thể tồn tại trong máy vắt và/hoặc các phụ kiện đi kèm trong khoảng thời gian khá dài. Vì vậy, máy hút sữa bằng tay và chạy điện được thiết kế để một người sử dụng. Vì lí do an toàn, máy này không thể được cho mượn hoặc dùng chung.

Có nhiều bà mẹ hiểu nhầm máy hút sữa cho thuê dùng an toàn với nhiều mẹ thì máy hút sữa cá nhân cũng như vậy (máy hút sữa cho thuê ở đây là các loại Symphony và Lactina chuyên dùng trong bệnh viện). Điều này là không đúng. Máy hút sữa cho thuê và máy hút sữa cá nhân được thiết kế riêng hoàn toàn khác nhau. Máy hút sữa cho thuê được thiết kế để sữa từ bộ phụ kiện (bình và ống hút) không tiếp xúc được với động cơ (là phần dùng chung giữa các mẹ). Thiết kế như vậy được công nhận là hệ thống kín.

Phần lớn các máy hút sữa cá nhân, như Medela Freestyle, Pump instyle advanced, Swing maxi, Swing, Mini... là những hệ thống mở. Động cơ mở dễ dàng tiếp xúc với các phân tử sữa mẹ. Với máy Medela Pump in Style, bộ phận màng tạo áp lực hút, nhả thông với ống hút và phễu chụp vú (bộ phận nhựa chụp vào vú), các phân tử sữa có thể xâm nhập vào phễu, ống hút và màng tạo áp lực. Bộ phận màng tạo áp lực này không thể tháo ra để tiệt trùng, do đó không đảm bảo vệ sinh và an toàn khi dùng chung.

Với trường hợp bạn thay bộ phụ kiện mới (bình, dây và phễu) thì các phân tử sữa của mẹ dùng trước đã thâm nhập vào màng tạo áp lực. Mỗi lần máy hút, nhả, các phân tử sữa này sẽ bị thổi, thâm nhập vào sữa của bạn. Dù các phân tử sữa không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng chúng vẫn tồn tại. Một dấu hiệu chắc chắn của việc tồn tại các phân tử sữa mẹ là sự xuất hiện của nấm mốc trong ống hút, ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ hút ra, từ đó ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa non nớt của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đó là chưa kể tới việc nguy cơ lây các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác.

Mặc dù sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, tuy nhiên hiện nay với bất kỳ loại sữa mẹ nào dù đó có thể là nguồn sữa từ ngân hàng sữa mẹ hoặc sữa do mẹ khác tặng đều được khuyến cáo phải thanh trùng để diệt virus trước khi cho con của bạn ăn để đảm bảo an toàn.

Thời gian mang thai, cơ thể con bạn đã được miễn dịch một cách an toàn với các virus có trong cơ thể của người mẹ. Tuy nhiên, nếu một bà mẹ khác mang virus mà bạn không có, nó sẽ truyền vào con bạn thông qua sữa mẹ và em bé của bạn có thể sẽ bị ốm nặng. Một số virus nguy hiểm tiềm tàng có thể được truyền qua sữa mẹ bao gồm cytomegalovirus (CMV) và HIV (AIDS). Hầu hết các mẹ bị nhiễm CMV đều không biết là mình đang mang virus này.

Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) cho rằng việc dùng chung máy hút sữa giữa các bà mẹ sẽ mang đến nguy cơ nhất định nếu máy không được vệ sinh và tiệt khuẩn đúng cách. Những nguy cơ này bao gồm việc lây các bệnh truyền nhiễm. FDA tin rằng làm sạch và khử trùng đòi hỏi phải loại bỏ tất cả dịch lỏng đã xâm nhập vào hệ thống hút của máy. Nếu việc khử trùng đúng cách không thể thực hiện được, FDA khuyến cáo không sử dụng chung các loại máy này.

Các công ty bán máy hút sữa cũng khuyến cáo rằng máy hút sữa là sản phẩm dùng riêng, là đồ chăm sóc cá nhân, giống như là bàn chải đánh răng và được đăng ký là sản phẩm dùng riêng với FDA. Để đảm bảo an toàn, các mẹ không dùng chung máy hút sữa, không bán lại máy cũ, hoặc cho mượn... tốt nhất là mỗi mẹ nên sắm riêng máy hút sữa mới.

Kể cả khi dùng máy hút sữa cá nhân, bạn vẫn có thể bị nhiễm khuẩn nếu không vệ sinh máy đúng cách. Theo Lewter, một kỹ sư thuộc chi nhánh Thiết bị Sản khoa và Phụ khoa FDA: “Sử dụng và vệ sinh máy đúng cách là bảo vệ chính bạn và con”. FDA khuyên bạn nên vệ sinh và tiệt trùng sau mỗi lần sử dụng. Bạn nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để biết cách vệ sinh máy.

Thông thường, các bước vệ sinh máy sẽ bao gồm:

• Rửa sạch sẽ tất cả các bộ phận tiếp xúc với sữa mẹ bằng nước lạnh ngay sau khi hút sữa.
• Rửa riêng từng bộ phận bằng nước rửa bát và nước ấm.
• Rửa kĩ từng bộ phận bằng nước nóng trong vòng từ 10 đến 15 giây.
• Đặt các bộ phận lên một chiếc khăn giấy sạch trên giá phơi, và để chúng khô tự nhiên.

Kỹ sư Lewter cho biết thêm: “Bạn cũng có thể lau phần thân bơm bằng cồn ethanol hoặc isopropyl 70 – 90% - hoặc luộc các bộ phận của máy hút sữa trong nước. Nếu phần ống bị mốc hoặc bị đục, ngừng sử dụng và thay ống khác ngay lập tức”. Nếu bạn thuê máy hoặc sử dụng máy hút sữa cho nhiều người, hỏi kĩ người cung cấp máy để chắc chắn rằng tất cả các bộ phận (bao gồm phần ống bên trong) đều đã được vệ sinh và tiệt trùng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Tất cả những chia sẻ trên đây chắc chắn đã cho bạn một lời giải đáp rõ ràng nhất về việc Có nên dùng chung, dùng lại máy hút sữa của người khác hay không? Việc dùng chung máy hút sữa sẽ dẫn đến nguy cơ mất an toàn cho nguồn sữa của bé và ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé nếu không được tiệt trùng và vệ sinh đúng cách.

Để có thêm kiến thức dinh dưỡng và chăm sóc trẻ theo từng độ tuổi, cha mẹ hãy thường xuyên truy cập website vinmec.com và đặt hẹn với các bác sĩ, chuyên gia Nhi - Dinh dưỡng của Bệnh viện Đa Khoa Quốc Tế Vinmec khi cần tư vấn về sức khỏe của trẻ.