Có cần xét nghiệm tìm virus HPV trước khi tiêm vắc xin HPV không?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Trần Thanh Phước - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh nguy hiểm nhất ở phụ nữ trong độ tuổi 15-44 tuổi. 95% trường hợp mắc ung thư cổ tử cung đều liên quan đến virus HPV với tỷ lệ tử vong cao. Trước thực trạng trên, việc tầm soát xét nghiệm virus HPV và tiêm phòng ung thư cổ tử cung là vô cùng cần thiết đối với các chị em phụ nữ.

Virus HPV (Human Papilloma Virus) là nguyên nhân chính gây Ung thư cổ tử cung. Ở Việt Nam mỗi năm có 6000 ca mắc ung thư vú và ung thư cổ tử cung với tỉ lệ tử vong chiếm 50%. Cả 2 loại ung thư này nếu dự phòng phát hiện sớm thì sẽ có cơ hội điều trị khỏi hoàn toàn. Cho đến nay, tiêm vắc-xin ung thư cổ tử cung được xem là biện pháp hiệu quả nhất để chị em chủ động phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này.

Virus HPV chủ yếu lây truyền qua đường tình dục: tiếp xúc da với da, miêm mạc miệng, hầu họng hoặc tiếp xúc với dương vật, tử cung, âm đạo, hậu môn của người bị nhiễm. Hôn hay chạm vào bộ phận sinh dục của đối tác bằng miệng cũng có thể lây truyền virus HPV. Ngoài ra HPV còn lây truyền qua tiếp xúc với đồ vật bị nhiễm như quần áo dùng chung, dụng cụ y tế, kim bấm sinh thiết, đồ chơi tình dục....
Virus HPV cũng có thể truyền dọc từ mẹ sang con trong lúc sinh và gây ra đa bướu gai đường hô hấp cho trẻ sơ sinh.
Hiện nay chưa có thuốc đặc trị virus HPV gây ung thư cổ tử cung. Cho đến nay, tiêm vắc xin là phương pháp hiệu quả nhất để chị em chủ động phòng ngừa căn bệnh này.

HPV (Human Papilloma Virus) – nguyên nhân chủ yếu gây ung thư cổ tử cung, là loại virus gây u ở người, lây nhiễm qua đường tiếp xúc, quan hệ tình dục, từ mẹ sang con và có thể tồn tại trong cơ thể người thời gian rất lâu trước khi phát triển thành bệnh. Hiện có hơn 100 tuýp HPV, trong đó các tuýp 16,18 có nguy cơ sinh ung thư cao nhất. Bệnh này hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu nên để giảm tỷ lệ mắc bệnh chỉ có một cách duy nhất đó là tiêm ngừa vacxin.
Vắc-xin HPV được đánh giá là an toàn và có thể đem lại hiệu quả cao trong việc bảo vệ phụ nữ tránh khỏi những căn bệnh liên quan đến virus HPV typ 16 và 18, hai typ chủ yếu gây ung thư cổ tử cung. Ngoài 2 chủng HPV16-18 vaccine tứ giá HPV( Gardasil của Mỹ) còn chứa 2 chủng HPV ( 6 và 11) gây ra hầu hết các trường hợp mụn cóc ở bộ phận sinh dục. Mụn cóc sinh dục là những mụn nhìn thấy được ở vùng sinh dục của đàn ông và phụ nữ. Mụn cóc không đe dọa đến tính mạng nhưng có thể khó đối phó vì khả năng tái nhiễm sau điều trị.

Tại Việt Nam, vắc xin phòng HPV theo khuyến cáo của nhà sản xuất vắc xin được chỉ định tiêm cho nữ giới trong độ tuổi từ 9 – 26 tuổi, bất luận đã từng quan hệ tình dục hay chưa. Tuy nhiên độ tuổi để vacxin còn có hiệu quả cao nhất là dưới 26 tuổi và chị em phụ nữ chưa lập gia đình hoặc chưa quan hệ tình dục. Vắc xin có hiệu quả kéo dài lên đến 30 năm.

Mặc dù vắc xin phòng HPV tại Việt Nam chỉ được chỉ định tiêm ở nữ giới, các nhà khoa học cho rằng các bé trai trong độ tuổi dậy thì cũng có thể thu được lợi ích từ tiêm phòng HPV. Hiện nay, theo Trung tâm phòng chống và kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), cần xem xét mở rộng chương trình tiêm phòng HPV cho các bé trai, sau khi một nghiên cứu cho thấy số nam giới mắc bệnh ung thư do nhiễm virus HPV sẽ vượt xa nữ giới, và nhiễm HPV có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư vòm họng, ung thư miệng, lưỡi ở nam giới cũng như ung thư đường sinh dục nam giới (hậu môn, dương vật)

Hiện nay, tại Việt Nam có 2 loại vacxin HPV được sử dụng rộng rãi là:

• Cervarix( Bỉ): vacxin có chứa 2 tuýp gây bệnh ung thư cổ tử cung16-18. Tiêm cho phụ nữ từ 10-25 tuổi . Gồm 3 mũi( theo phác đồ 0-1-6)
• Gardasil ( Mỹ): vacxin có chứa 2 tuýp gây ung thư 16-18 và 2 tuýp gây bệnh khác 6-11 như sùi mào gà, mụn cóc sinh dục.Tiêm cho phụ nữ từ 9- 11 tuổi . Gồm 3 mũi ( theo phác đồ 0-2-6)

Liều bổ sung không được khuyến cáo.

Vắc xin HPV có thể được tiêm cùng lúc với các loại vắc xin khác.

Không? Tiêm vắc xin phòng HPV không cần xét nghiệm trước tiêm. Nữ giới nằm trong độ tuổi 9 – 26, không mang thai, không dị ứng với thành phần nào của vắc xin, không mắc các bệnh cấp tính... đủ điều kiện tiêm vắc xin này. Tất cả chị em nên được khám sức khỏe sàng lọc trước tiêm để đảm bảo an toàn tiêm chủng.
Vắc xin phòng ung thư cổ tử cung vẫn có tác dụng khi tiêm cho những người đã từng quan hệ tình dục, thậm chí đã từng nhiễm virus HPV.

Hiệu quả phòng bệnh HPV tốt nhất khi mọi người được tiêm vắc xin trước khi có hoạt động tình dục. Tuy nhiên, vẫn nên tiêm vắc xin ngay cả khi họ đã hoạt động tình dục. Điều này là do người bệnh chưa tiếp xúc với tất cả các loại vi-rút có trong vắc xin. Vắc xin phòng ung thư cổ tử cung vẫn có tác dụng khi tiêm cho những người đã từng quan hệ tình dục, thậm chí đã từng nhiễm virus HPV. Bởi trên thực tế, virus HPV rất dễ tái nhiễm – tức là sau khi cơ thể đào thải virus vẫn có thể nhiễm lại chúng vì miễn dịch tự nhiên của cơ thể không đủ để phòng được tái nhiễm. Bên cạnh đó, HPV có nhiều type khác nhau. việc bạn đã từng bị nhiễm một type HPV nào trước đây thì vẫn nên tiêm phòng vắc xin để được bảo vệ tránh lây nhiễm những type HPV khác.

Chỉ định và chống chỉ định:

Chỉ định

• Là người khỏe mạnh, không mang thai .
• Trong vòng 4 tuần không tiêm vắc xin nào và không sử dụng thuốc ức chế miễn dịch như như corticoid, thuốc chống thải ghép...;
• Không cần làm xét nghiệm Pap trước khi tiêm phòng HPV

Chống chỉ định tiêm trong các trường hợp sau:

• Đang mắc các bệnh cấp tính nặng;
• Không nên tiêm vắc xin phòng ngừa ung thư cổ tử cung trong thời gian mang thai hoặc dự tính sẽ có thai trong vòng 6 tháng sắp tới. Trường hợp đang trong thời gian tiêm phòng HPV mà phát hiện có thai thì thai phụ cần phải dừng tiêm. Sau khi sinh con xong mới tiêm những mũi tiếp theo, nhưng thời gian hoàn tất cả 3 mũi tiêm không được quá hơn 2 năm;
• Phụ nữ có tiền căn quá nhạy cảm với nấm men hoặc dị ứng với bất cứ thành phần nào trong thuốc chích ngừa.

Tác dụng phụ sau khi tiêm chủng:

• Vắc xin phòng ngừa HPV có tác dụng phụ tại chỗ như sưng, nóng, đỏ, đau ở vết thương vừa tiêm;
• Bên cạnh đó, có trường hợp xuất hiện triệu chứng nổi mẩn hay ngứa, nhưng chúng sẽ giảm dần và mất hẳn trong thời gian ngắn;
• Sau khi chích phòng ngừa vi rút HPV, chị em cần ở lại theo dõi tại địa điểm tiêm trong 30 phút và tiếp tục theo dõi các ngày sau đó tại nhà.

Phụ nữ hoạt động tình dục ở mọi lứa tuổi vẫn sẽ cần được xét nghiệm Pap sau khi họ được tiêm vắc xin. Điều này rất quan trọng vì vắc xin HPV bảo vệ chống lại hầu hết nhưng không phải tất cả các bệnh ung thư cổ tử cung. Khi chị em đã có gia đình từ 21 tuổi trở lên hoặc đã có hoạt động tình dục thì cần thăm khám định kỳ hằng năm, xét nghiệm tế bào học và HPV nhằm phát hiện kịp thời các bệnh lý về phụ khoa cũng như ung thư cổ tử cung.