Chữa viêm tuyến giáp bằng thuốc đông y có hiệu quả không?

1.1. Theo Y học hiện đại

Viêm giáp Hashimoto, hay còn được gọi là viêm tuyến giáp tiên phát, là bệnh lý viêm tuyến giáp có thâm nhiễm tế bào lympho hoặc liên quan đến cơ chế tự miễn. Viêm tuyến giáp hay gặp ở phụ nữ với tỷ lệ nhiều gấp 4 lần so với nam giới. Bệnh viêm giáp Hashimoto có liên quan đến một số yếu tố như tiền sử gia đình, hệ HLA với globulin miễn dịch...

Tiêu chuẩn chẩn đoán viêm tuyến giáp Hashimoto theo Y học hiện đại:

• Độ tuổi trung niên, đa phần là nữ giới;
• Tuyến giáp to, bất luận chức năng tuyến giáp như thế nào cũng có thể nghĩ đến bệnh viêm tuyến giáp.

1.2. Theo Y học cổ truyền

Y học cổ truyền căn cứ vào biểu hiện lâm sàng của viêm tuyến giáp mà qui căn bệnh này về phạm trù “Hư lao”. Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh của viêm giáp Hashimoto theo Đông y là do tinh thần uất ức kéo dài, tình chí thất thường, can mất điều hoà dẫn đến can khí uất kết và khí trệ huyết ứ.

Nếu tình trạng can khí uất kết kéo dài lâu ngày, khí uất sẽ hóa hỏa gây tổn thương âm dịch và sinh ra âm hư nội nhiệt hoặc can dương thượng cang. Nếu bệnh viêm giáp kéo dài không được điều trị sẽ khiến âm tổn cập dương và dẫn đến tỳ thận dương hư.

Nhiều bệnh nhân thắc mắc về cách chữa u tuyến giáp bằng Đông y, trong đó bao gồm cả những biện pháp điều trị viêm giáp Hashimoto. Theo Y học cổ truyền, tùy vào từng thể bệnh của viêm giáp mà có cách điều trị khác nhau.

2.1. Viêm giáp thể can uất khí trệ

Biểu hiện của thể bệnh này là phần bướu dưới cổ to ra, mật độ sờ vào rắn chắc, không gây đau khi nuốt và di động được. Thời kỳ đầu, triệu chứng của thể viêm giáp này tương đối nghèo nàn hoặc có thể thấy tình chí uất ức, bệnh nhân hay giận dữ cáu gắt, sợ nóng, ngực sườn cảm giác đầy tức, đa hãn tâm quí, tâm thống, đóng rêu vàng mỏng, mạch huyền.

Phương pháp chữa viêm tuyến giáp bằng thuốc Đông y thể can uất khí trệ là sơ can lý khí và khử ứ tán kết với bài thuốc “sài hồ sơ can tán” hoặc bài thuốc “tiêu giao tán” gia giảm:

• Nguyên liệu bao gồm: Sài hồ 10g, xích thược 10g, phục linh 15g, xuyên khung 6g, chỉ xác 10g, hương phụ 10g, đương quy 10g, chích cam thảo 6g;
• Gia giảm: Gia xuyên luyện tử, hạ khô thảo; nếu bệnh nhân tâm phiền, tình chí uất ức thì thêm viễn chí, toan táo nhân, tâm quí, còn nếu tâm loạn thì thêm chích cam thảo 12-15g, thiên môn đông, mạch môn đông.

2.2. Viêm giáp thể âm hư sinh nội nhiệt

Biểu hiện của thể viêm giáp này bao gồm bướu to dưới-trước cổ, mật độ chắc, không gây đau, bệnh nhân có tinh thần khẩn trương, hư phiền bất kiềm chế, triều nhiệt tư hãn, nam giới kèm theo di tinh trong khi nữ giới kinh ít hoặc bế kinh hoặc 2 mắt lồi sáng, 2 tay run, tâm quý, tâm hoảng, lưỡi hồng ít tân, mạch tế sác hoặc mạch huyền tế sác. Thể loại viêm giáp Hashimoto này khá ít gặp.

Phương pháp chữa viêm tuyến giáp bằng thuốc Đông y thể âm hư sinh nội nhiệt là tư âm thanh nhiệt và nhuyễn kim tán kết.

Phương thuốc nam chữa viêm tuyến giáp được sử dụng là kỷ cúc địa hoàng thang” gia giảm với các thành phần như sau:

• Kỷ tử 15g, cúc hoa 10g, sinh địa 15g, đan bì 10g, phục linh 10g, hoài sơn 25g, mạch môn đông 10g, hoàng tinh 20g, sơn thù nhục 10g;
• Gia giảm:
  • Nếu hư hỏa tương đối vượng thì gia thêm tri mẫu, hoàng bá;
  • Bướu cổ to thì gia thêm qui bản, hạ khô thảo, mẫu lệ;
  • Nếu di tinh, hoạt tinh thì gia thêm kinh anh tử, khiếm thực.

2.3. Viêm giáp thể tỳ thận dương hư

Biểu hiện của viêm giáp thể này là phát triển bướu to trước-dưới cổ, kèm theo đó sắc mặt bm nhợt trắng (trắng bủng), hình hàn chi lạnh, lưng gối đau mỏi, đầu choáng mắt hoa, nam giới dương nuy hoặc ít tinh, lãnh tinh còn nữ giới kinh nguyệt không đều, thường quá nhiều sắc nhợt hoặc bế kinh, đới hạ. Ngoài ra, bệnh nhân còn có những triệu chứng khác như da xanh, chi lạnh hoặc tinh thần uỷ mị, mặt phù chi nặng, chất lưỡi nhợt, rêu trắng hoạt hoặc nhờn, mạch trầm tế hoặc trầm tế nhược. Thể viêm giáp Hashimoto này thường gặp hơn các thể khác.

Phương pháp chữa viêm tuyến giáp bằng thuốc Đông y với thể tỳ thận dương hư là ôn bổ tỳ thận với các bài thuốc:

• Thận dương thiên hư: “kim quỹ thận khí hoàn” với thành phần bao gồm chế phụ phiến 10g, nhục quế 10g, thục địa 15g, sơn thù nhục 10g, phục linh 10g, đan bì 10g, hoài sơn dược 15g và trạch tả 10g;
• Tỳ thận dương hư: “tả quy hoàn” gia giảm với thành phần thục địa 15g, hoài sơn dược 15g, nhục quế 10g, câu kỷ tử 10g, sơn thù nhục 10g, đỗ trọng 10g, lộc giác giao 10g, chích cam thảo 5g, can khương 10g, thỏ ty tử 15g. Có thể gia giảm thêm:
  • Nếu thiếu khí loạn ngôn, tinh thần uỷ mị thì gia thêm hoàng kỳ, đẳng sâm;
  • Sợ lạnh, sợ rét, lưng gối đau mỏi thì gia thêm tang ký sinh, dâm dương hoắc;
  • Nếu mặt phù chi thũng thì bỏ cam thảo và gia thêm phục linh và trạch tả;
• Nếu khí-huyết đều hư thì chọn bài thuốc “thập toàn đại bổ”.

Bên cạnh các loại thuốc nam chữa viêm tuyến giáp nêu trên, bệnh nhân có thể hỗ trợ điều trị căn bệnh này bằng cách sử dụng một số thực phẩm tại nhà như sau:

3.1. Cải bó xôi

Cải bó xôi được biết đến là rất giàu Vitamin A, một chất rất cần thiết cho sức khỏe. Bên cạnh đó, Vitamin A còn hỗ trợ duy trì trạng thái cân bằng và kiểm soát chức năng bài tiết của tuyến giáp. Tuyến giáp sử dụng Vitamin A để điều hòa khả năng bài tiết hormon giáp, do đó cải bó xôi được đánh giá là một trong những bài thuốc chữa viêm tuyến giáp bằng Đông y hàng đầu tại nhà.

3.2. Tảo bẹ

Tảo bẹ là một loại rong biển giàu iod và rất có lợi trong việc kiểm soát chức năng của tuyến giáp. Do đó bệnh nhân viêm tuyến giáp Hashimoto nên ăn tảo bẹ thường xuyên để hỗ trợ các thuốc điều trị, bằng cách trộn salad hoặc nấu súp.

3.3. Dầu dừa

Khi nồng độ hormon tuyến giáp tăng cao, việc sản sinh oestrogen cũng tăng và càng làm cản trở hoạt động của tuyến giáp. Dầu dừa có công dụng giảm tiết oestrogen và tăng cường tốc độ chuyển hóa của cơ thể. Sử dụng dầu dừa (1 muỗng) cùng với sữa (một cốc) mỗi ngày được xem là một trong những bài thuốc tại nhà tuyệt vời chữa bệnh viêm tuyến giáp.

3.4. Nghệ

Nghệ l loại gia vị phổ biến trong gian bếp của người Việt và được dùng để chế biến rất nhiều món ăn. Thành phần nghệ có chứa curcumin, một chất có công dụng giảm viêm tuyến giáp. Do vậy, nghệ là một phương thuốc hiệu quả giúp kiểm soát và phòng bệnh tuyến giáp tại nhà.

3.5. Muối ăn

Muối ăn chứa iod giúp kiểm soát khả năng tiết hormon của tuyến giáp. Loại gia vị này được sử dụng trong rất nhiều món ăn và là một biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa, kiểm soát bệnh viêm tuyến giáp.

3.6. Gừng

Gừng có thành phần bao gồm các chất chống viêm, được gọi là Gingerol. Do đó bệnh nhân viêm tuyến giáp khi sử dụng gừng sẽ hỗ trợ tăng hiệu quả của các phương pháp điều trị khác.

3.7. Lòng đỏ trứng

Lòng đỏ trứng chứa nhiều nguyên tố vi lượng đồng, do đó hỗ trợ tuyến giáp hoạt động tốt và điều chỉnh sự bài tiết hormon tuyến giáp.

3.8. Quả óc chó

Quả óc chó là một loại trái cây khô sẵn có. Loại quả này giàu magie và iod nên được biết đến với khả năng kiểm soát mức độ bài tiết hormon tuyến giáp.