Chế độ ăn sau khi cắt bỏ thực quản

Phẫu thuật cắt thực quản sẽ làm mất đi 1 bộ phận quan trọng của hệ tiêu hóa, do vậy người bệnh tuân thủ ăn qua sonde dạ dày và một số lưu ý khác để nhanh chóng hồi phục sức khỏe.

Sonde dạ dày được sử dụng như một biện pháp hỗ trợ người bệnh ăn uống sau phẫu thuật cắt thực quản.

Sonde dạ dày sẽ được nối với một máy truyền dịch hoặc bơm điện có chứa thức ăn. Tốc độ cho ăn sẽ được điều chỉnh tăng dần, phụ thuộc vào mức độ hồi phục và các phản ứng như buồn nôn, nôn, khó chịu của người bệnh.

Ban đầu, thức ăn sẽ được cho chảy liên tục với tốc độ chậm. Sau đó, tăng lên theo chu kỳ 3 giờ chiều đến 9 giờ sáng (18 giờ), rồi từ 9 giờ tối đến 9 giờ sáng (12 giờ).

Người bệnh cần tuân theo kế hoạch ăn uống qua sonde cho đến khi bác sĩ đánh giá có khả năng tự ăn uống để cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể sau cắt thực quản. Phụ thuộc vào tiến độ hồi phục, người bệnh có thể được rút sonde dạ dày sau khoảng 2 tuần.

Khi ăn qua sonde, người bệnh có thể bị tiêu chảy, co thắt dạ dày trong vài ngày. Điều này là do thay đổi hình dạng của dạ dày từ phẫu thuật và từ ống cho ăn. Nếu có các biểu hiện trên, người bệnh nên báo với bác sĩ để thay đổi loại ống hoặc lượng cho ăn phù hợp.

• Cảm thấy no sau khi ăn: Người bệnh nên ăn 6 - 8 bữa nhỏ mỗi ngày, nhai kỹ thức ăn, hạn chế uống nước trong khi dùng bữa.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Bạn cần tránh caffein, đồ uống có ga, rượu, cam quýt, cà chua, thực phẩm nhiều gia vị, món chiên. Hạn chế uống nước qua ống hút, nhai kẹo cao su hoặc hút thuốc lá. Trước đi ngủ 2 giờ không ăn uống.
• Khó nuốt: Dùng thức ăn mềm, ẩm. Tránh thức ăn dẻo như chuối và bánh mì nhão. Nếu tình trạng nghẹn thường xuyên lặp lại, hãy báo bác sĩ. Bạn cũng cần chú ý ngồi thẳng lưng khi ăn và sau khi ăn 30 - 60 phút để loại bỏ axit dạ dày.
• Hội chứng Dumping: Là hiện tượng dạ dày rỗng nhanh chóng khi thức ăn, đặc biệt là đường di chuyển quá nhanh từ dạ dày xuống ruột non. Nó có thể gây tiêu chảy, chuột rút, buồn nôn, chóng mặt, đầy hơi và đau đầu nhẹ. Trong trường hợp này, người bệnh nên hạn chế uống nước khi dùng bữa, hạn chế đồ ngọt vào cuối bữa và tránh thức ăn quá lạnh hoặc quá nóng.

3.1. Chế độ ăn uống trong suốt

Đây sẽ là chế độ ăn kiêng đầu tiên sau phẫu thuật cắt thực quản. Chế độ ăn này áp dụng với các món ăn trong suốt, có thể nhìn xuyên thấu, trong đó có một số món ăn tiêu biểu như:

• Nước trái cây trong (táo, nam việt quất, không cam quýt);
• Nước dùng trong (gà, bò và rau);
• Gelatin (chẳng hạn như Jell-O®);
• Trà (decaf để tránh trào ngược).

Đồ uống có ga không được phép vì chúng có thể gây đầy hơi, trào ngược.

3.2. Chế độ ăn uống đầy đủ chất lỏng

Cùng với các chất lỏng trong chế độ ăn lỏng trong suốt, bạn cũng có thể ăn kết hợp các loại thực phẩm như:

• Sữa chua (không kèm trái cây hoặc các loại hạt);
• Kem lúa mì hoặc kem gạo nóng ngũ cốc;
• Kem;
• Sữa;
• Bánh pudding;
• Các chất bổ sung dinh dưỡng dạng lỏng như Ensure®, Carnation Instant Breakfast® hoặc Boost®.

Lưu ý: Với các sản phẩm từ sữa, lúc đầu, người bệnh có thể không dung nạp lactose (không thể tiêu hóa đường sữa). Do vậy, cần thêm một lượng nhỏ sữa vào chế độ ăn để xem có thể dung nạp được không hoặc thử uống sữa không chứa lactose-Lactaid®.

Ví dụ về chế độ ăn uống đầy đủ chất lỏng:

Bữa ăn sáng:

• Nước ép táo (4 ounce);
• Kem ngũ cốc lúa mì làm từ sữa hoặc Lactaid®.

Snack:

• Carnation Instant Breakfast® Drink (4 ounce).

Bữa trưa:

• Súp kem (căng), không phải cà chua hoặc bông cải xanh.
• Nước ép nam việt quất.

Snack:

• Bổ sung dinh dưỡng Boost® (4 ounce).

Bữa tối:

• Súp kem (căng) không phải cà chua hoặc bông cải xanh;
• Bánh pudding vani.

Snack:

• Sherbet.

3.3. Chế độ ăn mềm

Chế độ ăn kiêng này nên bao gồm các loại thực phẩm nhạt, mềm. Người bệnh nên cắt các loại thịt dai thành những miếng nhỏ và thêm nước sốt hoặc nước thịt vào thực phẩm.

Ví dụ thực đơn cho chế độ ăn mềm:

Bữa ăn sáng:

• Trái cây đóng hộp;
• Ngũ cốc nóng/ lạnh (1⁄2 cốc);
• 1 lát bánh mì nướng;
• Bơ thực vật (1 thìa cà phê);
• Sữa (1/2 cốc).

Bữa ăn nhẹ giữa buổi sáng:

• Sữa chua trộn (1/2 cốc).

Bữa trưa:

• Bánh mì thịt;
• Khoai tây nghiền (1/2 chén);
• Nước thịt ít béo;
• Đào đóng hộp (1/2 cốc);
• Sữa (1/2 cốc).

Bữa ăn nhẹ buổi chiều:

• Gà nướng (2 ounce);
• 4-6 bánh quy mặn;
• Nước ép trái cây (1/2 cốc).

Bữa tối:

• Gà nướng (xay) 3 ounce;
• Khoai tây nướng (nhỏ);
• Bơ thực vật (2-3 muỗng cà phê);
• Cà rốt nấu chín (1/2 chén);
• Lê đóng hộp (1⁄2 cốc);
• Sữa (1/2 cốc).

Bữa ăn nhẹ trước khi đi ngủ:

• Phô mai que (1/2 cốc);
• Đào đóng hộp (1/2 cốc);
• Nước ép trái cây (1/2 cốc).

Trên đây là chế độ ăn sau khi cắt thực quản mà người bệnh có thể tham khảo và áp dụng để giúp cho quá trình hồi phục sức khỏe được diễn ra nhanh hơn. Ngoài ra, để đảm bảo an toàn cho quá trình phẫu thuật, người bệnh cần chọn địa chỉ y tế uy tín, chất lượng với đội ngũ bác sĩ có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm.

Nguồn tham khảo: uwhealth.org