Chăm sóc trẻ bị phát ban nhiệt do nóng trong

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Trương Thành Tâm - Bác sĩ Nhi tại khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Phát ban nhiệt là một bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ khi thời tiết quá nóng bức, tưởng chừng rất dễ điều trị và chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, nếu các bậc cha mẹ chăm sóc tại nhà cho trẻ không đúng cách có thể gây nguy hiểm cho trẻ. Vậy phụ huynh cần làm những việc gì khi trẻ bị sốt phát ban và điều trị bệnh tại các cơ sở y tế như thế nào?

Phát ban nhiệt hay còn được gọi là rôm sảy hoặc ban đỏ, thường xuất hiện trên da khi cơ thể bé quá nóng. Trong trường hợp mắc bệnh này, da bé thường sẽ xuất hiện các mụn nhỏ màu đỏ. Trẻ em có thể bị phát ban nhiệt ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất là giai đoạn sơ sinh.

Phát ban nhiệt xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, thường gặp ở những vùng mồ hôi tiết ra nhiều như trán, cổ vai, lưng, ngực, vùng tã lót, các nếp gấp của cơ thể gây ngứa nhiều từng cơn.

Bệnh phát ban nhiệt có thể diễn biến trong vài ngày và hết nhanh khi nhiệt độ môi trường cải thiện, lúc trẻ ngừng đổ mồ hôi. Tuy nhiên nếu không điều trị đúng cách tổn thương ở da sẽ lâu lành, lan rộng gây kiệt sức hoặc bị nhiễm trùng trở thành mụn mủ, gây biến chứng nặng toàn thân cho trẻ.

Người ta chia phát ban nhiệt ra thành 3 dạng:

• Ban hạt kê còn gọi là ban bạch, thường gặp ở trẻ sơ sinh, gồm những bóng nước trắng li ti xuất hiện từng đám trên bề mặt da, không viêm cũng không tấy đỏ xung quanh. Ban bạch ít gây ngứa và thường biến mất trong vài giờ đến vài ngày.
• Ban kê đỏ hay còn gọi là rôm sảy là dạng thường gặp nhất ở trẻ em. Đây là loại phát ban nhiệt với đặc điểm da đỏ lên, xuất hiện rất nhiều bóng nước rời rạc hoặc thành từng chùm dạng đốm lấm tấm đỏ trên da, gây cảm giác như bị kim châm chích hoặc rát ngứa dữ dội từng cơn. Phát ban nhiệt rôm sảy xuất hiện phổ biến vào thời tiết nóng bức, khi các ống tuyến mồ hôi bị tắc ở mức độ sâu hơn lớp thượng bì. Khi bị rôm sảy, trẻ bệnh thường gãi nhiều, khó chịu và hay quấy khóc.
• Ban kê sâu hay ban kê mủ là dạng phát ban nhiệt ít gặp. Ban kê sâu xảy ra sau khi trẻ bị nhiều đợt rôm sảy tái đi tái lại. Nguyên nhân gây ban kê mủ do sự tắc nghẽn phần sâu hơn của tuyến mồ hôi, da bị viêm sâu hơn, có tình trạng sưng viêm và nhiễm trùng thứ phát. Phát ban nhiệt dạng này có đặc điểm là những mụn cứng, màu sậm hơn. Ban kê sâu thường ít ngứa hơn rôm sảy nhưng nguy hiểm vì dễ dẫn đến kiệt sức do nhiệt.

Khi chăm sóc trẻ bị phát ban nhiệt bạn cần chú ý những việc sau:

• Theo dõi nhiệt độ và hạ sốt cho trẻ khi cần thiết: bố mẹ nên nới lỏng quần áo hoặc cởi bớt quần áo cho trẻ, chườm ấm cho trẻ không quá 10 phút/giờ. Cho trẻ uống thuốc hạ nhiệt hoặc đặt thuốc hạ nhiệt dạng đặt hậu môn cho trẻ. Trong trường hợp trẻ vẫn sốt mới cho trẻ uống paracetamol liều 10mg - 15 /1kg/lần cách nhau ít nhất 6 tiếng.
• Lau sạch mồ hôi và dầu trên cơ thể để giảm nhiệt độ trên da của trẻ
• Bù đủ nước, điện giải cho trẻ: Phụ huynh nên cho trẻ uống nhiều nước như nước hoa quả, súp hoặc oresol. Cách ly trẻ để tránh nhiễm khuẩn cũng như lây nhiễm với các trẻ khác.
• Sau khi đã bù đầy đủ nước điện giải và hạ sốt cho trẻ, phụ huynh cần tiếp tục theo dõi nếu trẻ tiến triển xấu thì nên đưa đến cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị kịp thời.
• Không nên sử dụng bất kỳ loại kem nào để thoa lên vùng bị rôm sảy trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
• Bố mẹ nên chú ý cắt tỉa móng tay con để trẻ không làm xước da khi gãi và đeo tất để bé hạn chế gãi khi ngủ đề phòng nhiễm khuẩn nốt phát ban nhiệt.
• Nếu trẻ còn đang bú người mẹ cần hạn chế những thực phẩm, gia vị cay nóng.
• Ngoài ra, cho trẻ uống nhiều nước, bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng từ: rau quả, vitamin và chất khoáng. Tránh thức ăn cay, mặn, thức uống nóng.

• Để điều trị chứng nhiệt miệng hay loét miệng cho trẻ, mẹ cần cho trẻ uống vitamin C liều cao, B2. Vitamin A cũng rất tốt vì giúp cơ thể tái tạo niêm mạc giúp cho việc phục hồi bệnh sớm.
• Bổ sung thêm vào khẩu phần ăn của trẻ nhiều rau cải xanh, cải bắp, uống nước cam, chanh.
• Bà mẹ nên tránh cho trẻ dùng nước đá lạnh.
• Sau khi cho con ăn xong nên cho bé súc miệng ngậm nước muối ấm pha loãng.
• Hạn chế ăn các thức ăn có gia vị cay nóng như ớt, tỏi, gừng, tiêu... và nên ăn nhạt.
• Để phòng bệnh nhiệt miệng nên cho trẻ uống nước trà xanh thường xuyên vì hoạt chất kháng oxy hóa trong trà xanh có tác dụng thu ngắn thời gian phát tán của siêu vi.

Chế độ dinh dưỡng khi trẻ bị nhiệt miệng

• Đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ .
• Cho bé ăn thức ăn mát nhưng không quá lạnh nguyên nhân là do đồ mát có thể giúp bé bớt đau.
• Tuyệt đối không nên cho bé ăn thức ăn nóng, mặn hay các thực phẩm gây nóng vì cảm giác nóng sẽ càng khiến vết loét miệng của trẻ xót hơn và nặng hơn.

Khi trẻ bị phát ban và có những biểu hiện dưới đây thì phụ huynh không nên chủ quan nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để thăm khám.

• Phát ban nhiệt trên da lan rộng, trẻ gãi ngứa nhiều hơn, da sưng đỏ, đau,... kèm theo trẻ quấy khóc, sốt, mệt nhiều hơn
• Vùng da bị phát ban nhiệt có trầy loét, chảy nước, cần thoa thuốc tại chỗ theo hướng dẫn của bác sĩ. Không bôi phấn rôm lên vùng da bị tổn thương.

Phát ban nhiệt là trạng thái không quá nguy hiểm, nhưng chúng lại làm cho trẻ ăn ngủ không yên, làm cho cơ thể luôn trong trạng thái bứt rứt, khó chịu. Vì thế, bố mẹ cần nắm rõ các thông tin về vấn đề này để cách xử lý hiệu quả khi trẻ không may bị phát ban nhiệt.

Để phòng tránh các bệnh lý mà trẻ nhỏ hay mắc phải, cha mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Đồng thời bổ sung thêm thực phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B,... giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng để trẻ ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Vì sao cần bổ sung Lysine cho bé?

Vai trò của kẽm - Hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.