Cảnh giác nếu trẻ hay bị ngất xỉu

Trẻ hay bị ngất xỉu có thể do nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Cha mẹ cần phải cảnh giác trước dấu hiệu này của trẻ để kịp thời đưa bé đi khám và điều trị, tránh hậu quả nặng nề về sau.

Ngất xỉu là tình trạng mất ý thức tạm thời, đi kèm mất trương lực tư thế. Ngất xỉu thường gây ra bởi nguyên nhân giảm lưu lượng máu não. Theo nghiên cứu của Mỹ, ngất xỉu chiếm 1% số ca nhập viện và chiếm 3% số ca cấp cứu. Để nhận biết trẻ em bị ngất xỉu, phụ huynh chú ý tới dấu hiệu sau:

Trước khi ngất trẻ thường có triệu chứng như: Choáng váng, mắt tối sầm lại, ù tai, buồn nôn hoặc nôn ói, mặt tái nhợt, toát mồ hôi lạnh. Giai đoạn này thường xảy ra rất nhanh, không quá 30 giây.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp trẻ lại không có giai đoạn này (trường hợp nhịp nhanh thất, vô tâm thu hoặc rung thất gây ngất). Lúc khởi đầu cơn ngất, trẻ ở tư thế đứng nên ở giai đoạn đầu, trẻ có thời gian nằm xuống, tránh được nguy cơ chấn thương do té ngã.

Khi trẻ đột nhiên ngất xỉu, tình trạng mất ý thức dài hay ngắn, có thể nhận biết được môi trường xung quanh hay bị hôn mê sâu sẽ tùy thuộc vào từng bes. Có trẻ bị ngất vài giây tới vài phút, có trường hợp bị ngất xỉu tới 30 phút. Thông thường, ý thức của các con sẽ phục hồi ngay nhưng ở một số bé lại cảm thấy yếu ớt sau khi tỉnh. Nếu đứng dậy quá nhanh sau cơn ngất thì có thể lại tiếp tục ngất.

Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ hay bị ngất xỉu. Nguyên nhân thường gặp nhất có nguồn gốc phó giao cảm (chiếm 30 - 40%). Còn lại có khoảng 30% trường hợp là không rõ nguyên nhân. Một số nguyên nhân có thể kể đến là:

• Ngất do phó giao cảm
• Ngất do tim
• Ngất do tư thế đứng
• Ngất do xoang cảnh
• Ngất do mạch não
• Ngất do thần kinh thiệt hầu và thần kinh X
• Ngất do tăng áp động mạch phổi nguyên phát
• Ngất do tiểu tiện
• Ngất do tăng áp lực trong lồng ngực

Ngoài ra, còn có một số bệnh lý tương tự ngất xỉu như: Chóng mặt, động kinh, tăng thông khí, cơn hạ đường huyết, cơn thiếu máu não thoáng qua, bệnh Hysteria,...

Khi thấy trẻ bị ngất đột ngột, phụ huynh cần giữ bình tĩnh, kiểm tra nhịp thở của trẻ. Nếu trẻ không thở, hãy gọi cấp cứu ngay và bắt đầu hô hấp nhân tạo cho bé.

Sau đó, để trẻ nằm ngửa, nâng cao chân lên, nới lỏng cổ áo để giúp lưu lượng máu quay về não. Tiếp theo, bấm vào huyệt nhân trung (nằm dưới gốc mũi, ở vị trí 1⁄3 trên của rãnh nhân trung) và huyệt dũng tuyền (nằm dưới lòng bàn chân, ở điểm nối 2⁄5 trước với 3⁄5 sau ở đoạn đầu ngón chân thứ 2) để trẻ tỉnh lại càng nhanh càng tốt.

Ngay sau đó, phụ huynh nên đưa trẻ tới cơ sở y tế để thăm khám, tìm nguyên nhân gây bệnh bởi tình trạng ngất rất nguy hiểm. Cụ thể, với ngất không rõ nguyên nhân, tỷ lệ tử vong sau 1 năm là 6% và tỷ lệ đột tử là 4%. Với ngất xỉu do nguyên nhân bệnh ở tim thì tỷ lệ tử vong sau 1 năm là 18 - 33% và tỷ lệ đột tử là 24%. Do vậy, đây là một tình huống cần phải cảnh giác để tránh những hậu quả nặng nề về sau.

4.1. Biện pháp phòng ngừa ngất xỉu do bệnh tim mạch

• Thay đổi thói quen ăn mặn của các gia đình để phòng nguy cơ tăng huyết áp;
• Tập luyện 30 phút/ngày, ít nhất 5 - 7 ngày/tuần;
• Giảm món ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, đồ chiên rán,...

4.2. Biện pháp giảm nguy cơ biến chứng do ngất xỉu

Nếu thấy trẻ có dấu hiệu tiền ngất xỉu như đỏ bừng mặt, buồn nôn, toát mồ hôi lạnh,... thì cần cho bé ngồi xuống từ từ (hoặc nếu trẻ đang ngồi/nằm thì không cho trẻ đứng lên). Sau đó, cho con nằm nghỉ, gác chân cao hơn đầu cho tới khi các triệu chứng qua đi trong vài phút. Nếu không đỡ hoặc xuất hiện tình trạng đau ngực, khó thở thì cha mẹ cần gọi cấp cứu ngay.

Điều quan trọng nhất là nếu trẻ hay bị ngất xỉu thì cha mẹ nên cho trẻ đi khám để xác định nguyên nhân gây ngất. Từ đó có biện pháp can thiệp điều trị và phòng ngừa hiệu quả nhất.