Cân bằng hệ vi sinh đường ruột ở trẻ

Hệ vi sinh vật đường ruột ở trẻ có một tầm quan trọng đối với sức khỏe của trẻ nhỏ. Chúng sinh ra các hàng rào bảo vệ cho cơ thể trước những nguy cơ gây ra từ bệnh tật tác động môi trường bên ngoài. Vậy muốn cân bằng hệ vi sinh đường ruột ở trẻ nhỏ thì chúng ta cần làm gì?

Hệ vi sinh vật trong đường tiêu hóa của con người sống trong một hệ sinh thái phức tạp. Thông thường nó được thu nhận bởi trẻ sơ sinh sau khi sinh và chịu ảnh hưởng của hình thức sinh sản và ô nhiễm từ môi trường.

Khi mới sinh, các đường tiêu hóa chưa trưởng thành và sự phát triển của chúng tiếp tục trong những năm đầu đời. Trong thời kỳ này, các yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến sự xâm nhập của vi khuẩn trong đường tiêu hóa như kiểu cho con bú (bú sữa mẹ hoặc “bú sữa công thức”) và có thể là đặc điểm di truyền (kiểu gen).

Chức năng chính của hệ vi sinh vật đường ruột là hạn chế sự phát triển của các vi sinh vật có khả năng gây bệnh, ngăn chặn sự xâm nhập và thực hiện của các vi sinh vật này đối với hệ sinh thái. Ngoài ra, hệ vi sinh vật, cạnh tranh về không gian và có khả năng tiết ra các chất kháng khuẩn (vi khuẩn) để ức chế sự sinh sôi của các vi khuẩn khác.

Trong quá trình này, hệ vi sinh vật giữ ổn định, chuyển hóa các chất trừ và các sản phẩm không thể tiêu hóa. Quá trình lên men của carbohydrate không tiêu hóa tạo ra các axit béo chuỗi ngắn, đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các quá trình khác nhau trong đường tiêu hóa, bao gồm chất điện giải, (Ca, Mg và Fe) và nước hấp thụ, tăng sinh và biệt hóa tế bào, tiết hormone và kích hoạt hệ thống miễn dịch. Hơn nữa, các chuỗi ngắn được sử dụng làm nguồn năng lượng bởi sinh vật, bao gồm tế bào màu và một phần nhỏ gan và cơ. Các chức năng trao đổi chất cũng được quy cho hệ vi sinh vật, như sản xuất vitamin (K, B12, biotin, axit folic và pantothenic) và tổng hợp amino acid từ amoniac hoặc urê.

Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột là cơ thể có sự thay đổi về các thành phần và số lượng của các vi sinh vật ở trong đường ruột làm cho các vi khuẩn có lợi bị giảm và vi khuẩn có hại tăng lên.

Trong cơ thể trẻ có chứa nhiều vi khuẩn có hại được gọi là hệ vi sinh vật. Hầu hết những vi khuẩn này ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của trẻ, khiến cơ thể trẻ bị mất cân bằng, dẫn tới chứng rối loạn loạn khuẩn đường ruột.

Một số tác động hình thành làm rối loạn sinh học như dạ dày bị khó chịu mức độ nhẹ. Nhiều trường hợp trẻ nhỏ không cần điều trị và tự cơ thể chỉnh được sự cân bằng này.

4.1 Do quá trình sinh đẻ

Qua nghiên cứu của các chuyên gia y tế cho thấy, điều khác biệt trong hệ vi sinh vật đường ruột của trẻ sinh mổ và sinh thường qua âm đạo là khác nhau hoàn toàn.

Những trẻ sinh thường qua âm đạo có hệ vi sinh vật đường ruột đa dạng và phong phú hơn nhiều. Trẻ nhỏ được sinh ra ban đầu cơ thể hoàn toàn là vô khuẩn vì trong quá trình đẻ tự nhiên được đi qua đường âm đạo nên nhận được các vi khuẩn trong hệ vi sinh vật từ đường ruột của mẹ. Từ đây, hệ sinh vật của trẻ được bắt đầu hình thành.

Khi trẻ sinh mổ thì cơ hội tiếp xúc với các vi khuẩn trong hệ vi sinh vật của người mẹ không có dẫn tới mất cân bằng.

4.2 Chế độ dinh dưỡng và chăm sóc trẻ

Chế độ ăn dinh dưỡng và cách nuôi dạy trẻ em cũng là yếu tố quyết định đến đa dạng của hệ sinh vật đường ruột ở trẻ nhỏ.

Với trẻ còn đang bú mẹ, Bifidobacteria chiếm khoảng từ 75-90% trên tổng số lượng vi sinh đường ruột, Lactobacilli và Bacteroides tăng dần lên với số lượng ít đi và Enterobacteria giảm mạnh.

Ở trẻ ăn sữa bột công thức thì hệ vi sinh đường ruột chủ yếu là các vi sinh vật như Bacteroides, Bifidobacteria, Coliforms. Khi trẻ lớn dần lên thì hệ vi sinh đường ruột giống với người lớn là Bacteroides, Veillonella, và Fusobacterium.

Ngoài chế độ dinh dưỡng cho trẻ khi lớn lên cũng ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột. Chế độ dinh dưỡng không đảm bảo và không hợp lý, cha mẹ cho trẻ ăn kém đa dạng, thức ăn khó tiêu hóa hoặc cho các con của mình ăn uống kiêng khem đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới mất hệ cân bằng vi sinh.

4.3 Tình trạng nhiễm trùng và tiếp xúc với kháng sinh

Khi trẻ bị nhiễm trùng thì phải sử dụng kháng sinh đây là một trong các nguyên nhân hay gặp nhất làm trẻ bị mất cân bằng hệ vi sinh. Tác dụng của kháng sinh ngoài làm cho các vi khuẩn bị tiêu diệt còn làm cho một phần vi khuẩn có lợi bị ảnh hưởng.

4.4 Các bệnh lý khác mắc phải

Khi trẻ nhỏ mắc phải các bệnh về đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày tá tràng hoặc một số trẻ nhỏ phẫu thuật ống tiêu hóa hoặc xạ trị.

Khi cơ thể của trẻ không có đủ vi khuẩn tốt, vi khuẩn xấu có thể phát triển. Sau đây có thể là những dấu hiệu của sự mất cân bằng vi khuẩn đường ruột ở trẻ em:

• Các vấn đề về tự miễn dịch xảy ra ở trẻ nhỏ, chẳng hạn như các vấn đề về tuyến giáp, viêm khớp dạng thấp và bệnh tiểu đường loại 1
• Các vấn đề về tiêu hóa, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích, táo bón, tiêu chảy, ợ chua hoặc chướng bụng
• Các vấn đề về giấc ngủ, trẻ nhỏ bị rối loạn giấc ngủ
• Phát ban và dị ứng da
• Trẻ nhỏ thèm đường
• Mệt mỏi hoặc uể oải không giải thích được
• Rối loạn tâm trạng không giải thích được, chẳng hạn như trầm cảm hoặc lo lắng
• Tăng hoặc giảm cân không giải thích được.

Khi các chuyên gia được nghe các cha mẹ nói đến những điều này từ đứa trẻ, thì các bác sẽ hỏi về chế độ ăn uống của những đứa trẻ và chất lượng thực phẩm mà cha mẹ đang cho con ăn. Nếu không có nguyên nhân y tế nào khác, các triệu chứng của họ có thể liên quan đến đường ruột không khỏe mạnh.

Sức khỏe đường ruột của một đứa trẻ thực sự nói lên rất nhiều điều về sức khỏe bên trong của chúng. Giữ cho cân bằng hệ vi sinh đường ruột và sức khỏe tổng thể của trẻ bằng cách thực hành những lời khuyên này.

Dưới đây là cách cải thiện cân bằng hệ vi sinh đường ruột của trẻ:

6.1 Tránh ăn quá nhiều

Trẻ em nên ăn theo khẩu phần thích hợp, đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng nhưng đừng cho trẻ ăn quá nhiều đến mức hệ tiêu hóa của trẻ không thể xử lý được.

6.2 Ăn thức ăn giàu chất xơ

Hãy giữ cho đường ruột của con bạn khỏe mạnh bằng các loại thực phẩm giàu chất xơ như đậu, quả mọng và ngũ cốc.

6.3 Uống nhiều nước vào những thời điểm thích hợp

Cung cấp đủ nước sẽ có tác động tốt đến ruột của con bạn. Điều này đặc biệt quan trọng ở những vùng khí hậu nóng.

6.4 Hãy cho trẻ vận động

Khi trẻ tập thể dục, endorphin được giải phóng và điều này giúp giảm căng thẳng, thúc đẩy vi khuẩn tốt trong cơ thể, từ đó giúp đường ruột tốt hơn.

Ngoài ra, bạn cũng nên cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào buổi sáng sớm để cơ thể trẻ có thể hấp thụ được lượng vitamin D thiết yếu, cần thiết cho xương, da và tóc.

6.5 Đưa vi khuẩn tốt vào con bạn

Điều này có nghĩa là ăn các loại thực phẩm như sữa chua, miso (một gia vị được sử dụng trong súp) giúp cung cấp lợi khuẩn tốt cho đường ruột có lợi cho sức khỏe của trẻ nhỏ.

Ngoài việc cân bằng hệ vi sinh đường ruột ở trẻ, trong quá trình nuôi trẻ, cha mẹ cần bổ sung thêm các vi chất cần thiết: Kẽm, selen, crom, vitamin B1 và B6, gừng, chiết xuất quả sơ ri (vitamin C),... để cải thiện vị giác, ăn ngon, đạt chiều cao, cân nặng đúng chuẩn và vượt chuẩn, hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Cũng theo các chuyên gia hàng đầu về dinh dưỡng khuyến cáo cha mẹ cần bình tĩnh và kiên trì khi bổ sung chất cho bé kể cả qua đường ăn uống hay các thực phẩm chức năng. Đặc biệt việc dùng thực phẩm chức năng nên chọn các loại có nguồn gốc tự nhiên dễ hấp thụ, không cho còn dùng đồng thời nhiều loại hoặc thay đổi liên tục các loại thực phẩm chức năng. Bên cạnh đó, các chuyên gia dinh dưỡng cũng nhấn mạnh về vai trò của kẽm sinh học; cha mẹ nên tìm hiểu và bổ sung kẽm cho trẻ đúng cách vào các mốc thời điểm thích hợp, tránh tình trạng thiếu kẽm làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển toàn diện của trẻ.

Để có thêm kiến thức nuôi con khỏe mạnh, bố mẹ hãy chủ động cập nhật các thông tin y tế hữu ích trên website Vinmec.com và liên hệ ngay với các bác sĩ, chuyên gia tại Vinmec khi cần hỗ trợ nhé.