Cách làm trẻ dễ ngủ, ngủ sâu

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, việc trẻ có thể ngủ ngon, ngủ sâu và đủ giấc là rất quan trọng. Một trong những cách làm trẻ dễ ngủ đó là dạy trẻ phân biệt ngày và đêm, giữ phòng ngủ thật tối và yên tĩnh, không trò chuyện trong lúc trẻ ngủ.

Hầu như trẻ sơ sinh sẽ ngủ suốt cả ngày và đêm, trẻ chỉ thức dậy để bú (khoảng 2 đến 3 giờ bú một lần). Do trẻ sơ sinh có dạ dày nhỏ nên chóng đói, vì vậy trẻ phải thức dậy sau vài giờ để bú.

Đồng thời, trẻ sơ sinh cũng chưa phân biệt được ngày và đêm nên có những đứa trẻ sẽ ngủ suốt vào ban ngày và thức giấc nhiều hơn vào ban đêm. Thông thường, một đứa trẻ sơ sinh sẽ ngủ khoảng 8 đến 9 giờ vào ban ngày và thêm khoảng 8 giờ vào ban đêm, tổng khoảng 16 - 17 tiếng/ngày.

Hầu hết trẻ nhỏ sẽ bắt đầu ngủ một giấc liền mạch (từ 6 - 8 tiếng) mà không thức giấc khi được 3 tháng tuổi hay khi trẻ được khoảng 6kg. Thông thường, không cần đánh thức trẻ sơ sinh dậy để cho bú, nhưng bạn cũng không nên để bé ngủ quá 3 giờ mà không cho bú. Các trường hợp đặc biệt như trẻ sinh non, nhẹ cân, trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản... thì có thể phải cho bú thường xuyên hơn.

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cũng giống như người lớn, được chia ra nhiều giai đoạn khác nhau. Tùy theo từng giai đoạn mà trẻ có thể nằm yên hoặc vẫn có những cử động. Có 2 loại giấc ngủ chính đó là:

• Giấc ngủ nhanh (REM): Đây là giấc ngủ nông, ở giấc ngủ này trẻ có thể nằm mơ và cử động mắt nhanh theo chiều trước sau. Mặc dù trẻ sơ sinh ngủ nhiều, khoảng 16 tiếng mỗi ngày, nhưng có tới một nửa là giấc ngủ REM. Trẻ lớn và người lớn ngủ ít hơn và giấc ngủ REM cũng ít hơn.
• Giấc ngủ chậm (Non-REM) có 4 giai đoạn:
  • Giai đoạn 1 - buồn ngủ: Trẻ sẽ có các biểu hiện buồn ngủ như mí mắt sụp xuống hay có thể chớp liên tục, ngủ gà ngủ gật.
  • Giai đoạn 2 - ngủ lơ mơ: Giai đoạn này trẻ có thể vẫn cử động, giật mình, vặn mình, kêu “è è”.
  • Giai đoạn 3 - ngủ sâu: Trẻ sẽ im lặng và không cử động.
  • Giai đoạn 4 - Ngủ rất sâu: Trẻ sẽ im lặng và không cử động và khó bị đánh thức.

Giấc ngủ của trẻ diễn ra theo từng chu kỳ, một cách tuần tự từ giai đoạn 1, sau đó chuyển sang giai đoạn 2, giai đoạn 3 rồi đến giai đoạn 4, sau đó quay lại giai đoạn 2, rồi chuyển qua giấc ngủ REM. Trong một giấc ngủ của trẻ có thể có vài chu kỳ ngủ như trên. Trẻ có thể bị thức giấc khi chuyển từ giai đoạn ngủ sâu sang giai đoạn ngủ lơ mơ và khi đó trẻ sẽ khó ngủ trở lại.

Trẻ sơ sinh có thể tỉnh giấc theo nhiều kiểu. Nếu trẻ tỉnh giấc vào giai đoạn cuối của chu kỳ ngủ thì trẻ sẽ bắt đầu giai đoạn tỉnh giấc yên lặng. Trẻ vẫn nằm yên lặng trong giai đoạn này, mặc dù đã tỉnh táo và nhận thức được môi trường xung quanh. Trong giai đoạn tỉnh giấc yên lặng, trẻ có thể nhìn thấy mọi vật hay nhìn chăm chú vào một vật nào đó và đáp ứng với âm thanh và động chạm.

Giai đoạn này thường sẽ được chuyển sang giai đoạn tỉnh giấc hoạt động. Trong giai đoạn tỉnh giấc hoạt động, trẻ cũng chú ý đến mọi tiếng động và hình ảnh nhưng điều khác biệt là trẻ có cử động. Sau giai đoạn này trẻ sẽ cử động nhiều hơn và có thể khóc lớn. Trẻ sơ sinh có thể bị tăng kích thích trong giai đoạn khóc. Lúc này bạn cần phải làm bé dịu đi bằng cách ôm trẻ sát vào người hoặc quấn bé trong một cái khăn.

Tốt nhất là bạn nên cho trẻ bú trước khi chuyển sang giai đoạn khóc. Trong giai đoạn khóc, bé có thể quá khó chịu nên không chịu bú. Đối với trẻ sơ sinh, khóc là cách phản ứng cuối cùng khi thấy đói bụng, sau khi trẻ đã làm một số dấu hiệu như tìm vú, đưa tay vào miệng...

Ngay từ 6 tuần tuổi, trẻ đã có thể học cách ngủ ngoan. Trong độ tuổi này, có vài cách làm trẻ ngủ nhanh nhất như sau:

4.1. Nhận biết các dấu hiệu buồn ngủ ở trẻ

Trong 6 - 8 tuần đầu sau sinh, trẻ sẽ không thể thức liên tục hơn 2 giờ. Nếu như bạn để trẻ sơ sinh thức lâu hơn 2 giờ, bé sẽ quá mệt mỏi và lại trở nên khó ngủ.

Bởi vậy, bạn cần nhận biết các dấu hiệu cho thấy trẻ buồn ngủ như chớp mắt liên tục, lim dim, kéo tai, ngáp. Bạn đừng lo lắng, bạn sẽ sớm có giác quan thứ 6 để nhận ra trẻ đang buồn ngủ. Nếu bạn nhận thấy trẻ buồn ngủ thì nên đặt trẻ vào nôi hay giường.

4.2. Dạy trẻ nhận biết ban ngày và ban đêm

Một trong những cách làm trẻ sơ sinh dễ ngủ đó là dạy trẻ phân biệt ngày và đêm. Một số đứa trẻ có thói quen thức vào ban đêm ngay từ trong bụng mẹ. Bạn có thể nhận thấy điều này khi thấy trẻ hay quẫy đạp trong bụng mẹ nhiều hơn vào ban đêm. Sau khi chào đời, trẻ vẫn duy trì thói quen này và điều đó khiến cho bạn mệt mỏi vì trẻ không chịu ngủ khi bạn đã ríu mắt rồi. Bạn sẽ không thể thay đổi thói quen này của trẻ trong vài ngày đầu sau sinh được, mà chỉ có thể bắt đầu dạy điều đó khi trẻ đã được 2 tuần tuổi bằng cách:

Ban ngày, khi trẻ còn thức:

• Bạn nên chơi với trẻ càng nhiều càng tốt.
• Bạn nên nói chuyện và hát cho trẻ nghe khi cho bú vào ban ngày.
• Đảm bảo ban ngày có nhiều ánh sáng trong phòng ngủ của trẻ.
• Bạn không cần loại bỏ mọi tiếng ồn vào ban ngày như là tiếng tivi, radio, máy giặt...
• Nếu trẻ đang bú mà có dấu hiệu thiu thiu ngủ thì bạn nên nhẹ nhàng đánh thức trẻ dậy.

Ban đêm:

• Cần giữ yên lặng vào ban đêm và nói khẽ khi cho trẻ bú đêm.
• Giữ phòng ngủ tối và yên tĩnh, không trò chuyện với trẻ nhiều là cách làm trẻ dễ ngủ.

Cần dạy cho trẻ biết ban đêm là lúc để ngủ ngay từ khi trẻ được 2 tuần tuổi, đừng để quá muộn mới dạy cho trẻ biết điều này.

4.3. Dạy trẻ tự ngủ là một trong những cách làm trẻ dễ ngủ

Bạn có thể bắt đầu dạy trẻ tự ngủ khi trẻ được 6 - 8 tuần tuổi. Bạn nên đặt trẻ vào nôi hay xuống giường khi trẻ mới buồn ngủ nhưng vẫn còn thức. Cách bạn ru trẻ ngủ trong 8 tuần đầu sau sinh rất quan trọng. Nếu bạn cho trẻ nằm võng hoặc nằm nôi đu đưa, bế rung trong 8 tuần đầu sau sinh thì trẻ sẽ quen và không thể ngủ nếu không được đu đưa hoặc rung lắc như vậy. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo bạn không nên bế trẻ đung đưa, không cho trẻ ngậm núm vú giả để dỗ trẻ ngủ ngay từ sau sinh.

Bạn cần thiết lập một thói quen trước khi trẻ ngủ như hát ru, nghe nhạc nhẹ, vỗ nhẹ vào mông, gãi đầu nhẹ nhàng... nhưng cần nhớ rằng bạn sẽ phải làm điều này mỗi đêm, vì vậy bạn nên chọn việc nào vừa thích hợp với trẻ vừa “khả thi” đối với bạn. Bạn có thể bế ru bé cho đến khi bé thiu thiu ngủ rồi đặt trẻ xuống chứ không nên để trẻ ngủ trên tay mình rồi mới đặt xuống.

Trẻ sơ sinh giống như tờ giấy trắng, trẻ sẽ là một em bé ngoan ngoãn, dễ ngủ nếu bạn không bỏ lỡ thời gian này để dạy cho trẻ thói quen ngủ ngoan. Giấc ngủ của trẻ không chỉ quan trọng đối với sự phát triển của trẻ mà nó cũng quan trọng với bạn. Nếu như trẻ quấy đêm nhiều thì bạn cũng sẽ thiếu ngủ và không có đủ sức khỏe cũng như tinh thần để chăm sóc trẻ tốt. Do đó, hãy lựa chọn cách dỗ trẻ ngủ một cách khôn ngoan để bé và bạn đều được ngủ ngon.