Cách chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Ma Văn Thấm - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc. Bác nguyên là giảng viên Bộ môn Nhi trường Đại học Y Dược Thái Nguyên, bác sĩ điều trị Khoa Hồi sức cấp cứu - sơ sinh Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên. Bác có thế mạnh trong lĩnh vực Nội nhi: Hô hấp, tiêu hóa, dinh dưỡng, Cấp cứu sơ sinh.

Quá trình rụng rốn ở trẻ sơ sinh lâu hay chậm còn tùy thuộc vào cơ địa, sức khỏe cũng như việc vệ sinh. Chăm sóc rốn sạch ngay sau khi sinh và những ngày đầu sau sinh có hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm khuẩn rốn.

• Vệ sinh vùng rốn của bé

Sau khi chào đời, dây rốn sẽ được kẹp lại để giữ cuống rốn sạch sẽ. Nếu kẹp rốn bị hở hoặc bị rơi ra, bạn phải chú ý vệ sinh khu vực rốn bé ít nhất 1 lần/ngày. Sử dụng khăn mềm, nhẹ nhàng lau vùng rốn của bé.

• Cẩn thận khi tắm cho bé

Nhiều người cho rằng bạn chỉ nên lau người chứ không nên tắm bé cho đến khi rốn rụng. Tuy nhiên, việc tắm rửa cho bé không gây hại gì, miễn là bạn giữ cho cuống rốn khô và tránh chạm vào nước.

Nếu cuống rốn bị ướt, hãy lau khô bằng khăn mềm. Đôi khi, cuống rốn của bé có thể bị bẩn nếu bé đi tiêu. Hãy nhẹ nhàng làm sạch bằng nước, vệ sinh lại bằng nước muối sinh lý và lau khô.

• Cẩn thận khi mặc quần áo cho bé

Rốn là phần mà bạn phải chú ý nhất nhưng cũng đem đến cho bạn nhiều khó khăn khi mặc quần áo cho bé.

Quấn tã phía dưới rốn, giữ cho cuống rốn khô. Khi tiếp xúc với không khí, cuống rốn sẽ mau khô.

Chú ý chăm sóc vùng rốn khi mặc quần áo và giữ cho vùng rốn hở càng nhiều càng tốt.

• Để cuống rốn rụng tự nhiên

Nếu đã qua một thời gian mà cuống rốn vẫn chưa rụng, bạn cũng đừng quá lo lắng. Đôi khi, cuống rốn sẽ rụng khá trễ. Trong trường hợp này, bạn vẫn chờ để cuống rốn rụng tự nhiên chứ không nên tác động lên nó. Nếu tại vị trí cuống rốn có dấu hiệu bất thường như chảy máu, chảy nước vàng, bạn hãy đưa bé đến gặp bác sĩ để được thăm khám và nhận sự tư vấn đúng đắn.

Sau khi cuống rốn rụng, bạn sẽ thấy lỗ rốn của bé. Đôi khi, lỗ rốn có thể bị nổi mẩn đỏ, thậm chí có thể chảy máu. Mẹ không nên quá lo lắng, điều này hoàn toàn bình thường và lỗ rốn sẽ lành lại trong vòng 2 tuần.

• Tã phải được gấp dưới rốn

Không nên dùng gạc thường hoặc tã để băng rốn cho trẻ vì việc băng rốn nếu không được dùng bằng các sản phẩm đã được tiệt khuẩn thì sẽ tạo điều kiện làm ổ chứa vi khuẩn và ngăn cản sự lành rốn do rốn lâu khô, nhất là trong thời tiết nóng ẩm của nước ta.

Tránh sờ vào cuống rốn, bôi các chất từ thảo dược không sạch lên cuống rốn. Những chất từ thảo dược thường bị nhiễm bẩn với nhiều bào tử nấm và vi khuẩn sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn rốn.

Các dây rốn thường tự tách ra trong vòng một hoặc hai tuần. Thật bình thường khi Mẹ nhìn thấy một mảng da khô, màu đỏ ở cuống rốn.

Đôi khi, một lượng nhỏ máu tối màu có thể chảy ra – đừng lo lắng đó là điều bình thường. Nhưng nếu việc chảy máu kéo dài trên hai tuần, bạn nên xin tư vấn từ bác sĩ ngay.

Mẹ nên làm gì với dây rốn sau khi rụng?

Việc giữ hoặc vứt bỏ dây rốn là hoàn toàn tùy thuộc vào người mẹ. Nhưng nếu mẹ muốn giữ nó như một vật lưu niệm có thể lựa chọn 1 số hình thức dưới đây:

• Làm vòng đeo tay lấp lánh: Một số nhà trang sức địa phương hoặc các cửa hàng trực tuyến, như Keepsake by Ry, có thể tạo ra các vòng tay lấp lánh từ dây rốn rụng này.
• Giữ trong một gói màu đỏ như vật kỷ niệm hay có nhiều người tin là một điều may mắn.

Cuống rốn nếu không được chăm sóc cẩn thận sẽ dễ bị nhiễm trùng. Nếu thấy bé có các triệu chứng sau, bạn hãy đưa bé đến bệnh viện ngay:

• Bé bị sốt
• Cuống rốn có mùi hôi hoặc chân rốn chảy mủ
• Da xung quanh rốn đỏ và mềm
• Bé khóc khi bạn chạm nhẹ vào rốn
• Cuống rốn bị sưng và chảy máu

Bên cạnh việc quan tâm đến tình trạng rốn của bé, ở giai đoạn từ 0-1 tháng tuổi mẹ nên chăm sóc bé kỹ lưỡng bởi bé dễ mắc nhiều bệnh do hệ miễn dịch còn non nớt. Đây cũng là giai đoạn vàng thực hiện các xét nghiệm, sàng lọc phát hiện các căn bệnh nguy hiểm. Để bảo vệ sức khỏe bé, ngay sau sinh, cha mẹ cần:

• Siêu âm tim sau sinh sớm, phát hiện tim bẩm sinh ngay cả khi trong suốt thai kỳ không có bất thường về tim.
• Thực hiện sàng lọc sau sinh giúp phát hiện các bệnh lý nguy hiểm như: suy giáp bẩm sinh, thiếu hụt men G6PD, tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, suy giảm thính lực bẩm sinh.

Vinmec hiện là một trong số ít bệnh viện thực hiện siêu âm tim cho bé sơ sinh, có đội ngũ bác sĩ chuyên về siêu âm tim và điều trị bệnh lý tim mạch ở trẻ, giúp phát hiện các bệnh lý tim bẩm sinh chính xác, điều trị can thiệp kịp thời. Ngoài ra, Vinmec cung cấp đầy đủ các dịch vụ sàng lọc sau sinh như: Lấy máu gót chân, Xét nghiệm máu tĩnh mạch phát hiện sớm, chính xác 3 bệnh lý nguy hiểm ở trẻ sơ sinh chỉ khi bé mới được 3-7 ngày tuổi. Khi phát hiện bất kỳ vấn đề về sức khỏe của bé, đội ngũ bác sĩ tại Vinmec sẽ tư vấn hướng điều trị với đầy đủ các chuyên khoa chuyên sâu riêng biệt, giúp bé được điều trị tốt nhất.

Nếu có nhu cầu khám bệnh tại Hệ thống Y tế Vimec trên toàn quốc, Khách hàng vui lòng đặt lịch trên website để được phục vụ.