Buồng trứng đa nang và nguy cơ trầm cảm

Buồng trứng đa nang là bệnh lý phụ khoa ngày càng phổ biến, liên quan đến sự mất cân bằng nồng độ nội tiết tố. Người bị buồng trứng đa nang không chỉ làm khả năng sinh sản suy giảm mà còn tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác, trong đó có nguy cơ trầm cảm.

Buồng trứng đa nang (Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) là bệnh lý phụ khoa ngày càng phổ biến, liên quan đến sự mất cân bằng nồng độ nội tiết tố. Người bị buồng trứng đa nang không chỉ làm khả năng sinh sản suy giảm mà còn gây tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác, trong đó có nguy cơ trầm cảm.

Có khoảng 2,2 – 26,7% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (từ 15 – 44 tuổi) mắc hội chứng đa nang buồng trứng. Đặc trưng của bệnh là tình trạng tăng quá mức nồng độ nội tiết tố nam – Androgen, gây nhiều tác động lên buồng trứng, dẫn đến hình thành nhiều nang nhỏ ở trong buồng trứng, khiến rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Tình trạng nội tiết tố nữ bị mất cân bằng làm cho quá trình phóng noãn bị rối loạn, trứng không thể phát triển được dẫn tới teo nhỏ và thoái hóa. Do đó, phụ nữ bị buồng trứng đa nang khó thụ thai được.

Cho đến nay vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân gây ra buồng trứng đa nang. Tuy nhiên, bệnh có thể bắt nguồn từ các yếu tố sau.

• Rối loạn nội tiết tố: Sự mất cân bằng nồng độ của các hormone sinh dục trong cơ thể phụ nữ được cho là nguyên nhân chính của buồng trứng đa nang. Lượng hormone sinh dục nữ trong cơ thể ít hơn lượng hormone sinh dục nam gây ra gián đoạn sự phát triển của nang noãn. Lúc này, sẽ xuất hiện nhiều nang nhỏ trong buồng trứng (từ 6 – 10 nang), đồng thời do nang noãn không phát triển nên trứng có kích thước nhỏ. Nang noãn không trưởng thành sẽ dẫn đến hậu quả là không thể phóng noãn (rụng trứng) để thực hiện chức năng kết hợp với thụ tinh.
• Do di truyền: Các nghiên cứu cho thấy đa số những người bị buồng trứng đa nang có các yếu tố di truyền. Một số gen có liên quan nhất định với tình trạng này. Do đó, nếu như trong gia đình có người thân từng mắc bệnh như bà, mẹ hoặc chị em gái thì khả năng bị buồng trứng đa nang là rất cao.
• Tình trạng đề kháng insulin: Tình trạng đề kháng insulin là một trong những yếu tố nguy cơ dẫn đến buồng trứng đa nang. Theo thống kê, có đến 70% phụ nữ bị buồng trứng đa nang có hiện tượng đề kháng insulin, nghĩa là việc sử dụng insulin của các tế bào trong cơ thể không diễn ra đúng cách. Khi đó, nồng độ glucose trong máu tăng lên, kích thích cơ thể sản xuất nhiều insulin hơn. Chính lượng insulin dư thừa sẽ tác động lên buồng trứng làm tăng sản xuất nội tiết tố nam androgen, từ đó ức chế hormone sinh dục nữ, làm ức chế hình thành nang trứng. Hậu quả đó là suy giảm khả năng rụng trứng.
• Chế độ dinh dưỡng không khoa học: Chế độ dinh dưỡng quá nhiều tinh bột có thể là một yếu tố góp phần gây ra tình trạng thừa cân, béo phì cũng như hội chứng đa nang buồng trứng. Thừa cân và béo phì cũng là một trong các nguyên nhân gây ra tình trạng đề kháng insulin, càng làm tăng nguy cơ mắc buồng trứng đa nang.

Ở một số phụ nữ, các triệu chứng của buồng trứng đa nang có thể xuất hiện từ rất sớm, ngay ở lần kinh nguyệt đầu tiên. Tuy nhiên, trong đa phần các trường hợp thì triệu chứng của bệnh chỉ được phát hiện khi có khó khăn trong vấn đề sinh sản. Người bị buồng trứng đa nang thường có các triệu chứng sau đây.

• Chu kỳ kinh nguyệt không ổn định: Dấu hiệu thường gặp nhất của buồng trứng đa nang là chu kỳ kinh nguyệt không đều, biểu hiện bằng kỳ kinh ngắn hơn 25 ngày hoặc kinh thưa kéo dài 2 – 3 tháng/ lần, thậm chí 1 năm chỉ có 1 – 2 lần có kinh nguyệt hoặc hoàn toàn vô kinh.
• Da mặt nhờn, dễ nổi mụn: Người bị buồng trứng đa nang có thể gặp vấn đề về da, cụ thể là da mặt nhờn và nổi nhiều mụn trứng cá. Nguyên nhân là do sự tăng nồng độ nội tiết tố nam khiến cho da tiết nhiều dầu hơn so với bình thường, làm xuất hiện mụn trứng cá ở những vùng như da mặt, vùng ngực hoặc lưng khiến người phụ nữ cảm thấy rất tự ti.
• Rậm lông: Hiện tượng rậm lông, nghĩa là lông tóc phát triển quá mức, là một dấu hiệu đặc trưng bệnh buồng trứng đa nang. Hơn 70% phụ nữ bị buồng trứng đa nang xuất hiện tình trạng lông mọc đen, cứng và rậm lông ở vùng mặt, chân, tay, ngực, lưng và bụng. Tuy nhiên, nhiều người lại bị hói đầu do nang tóc quá yếu làm cho tóc mỏng, rụng nhiều và thưa dần. Cả hai hiện tượng này đều do sự mất cân bằng nội tiết tố, trong đó nồng độ hormone nam vượt trội hơn nhiều so với hormone nữ.
• Thừa cân hoặc béo phì: Có tới 80% phụ nữ bị buồng trứng đa nang có tình trạng thừa cân hoặc béo phì. Cân nặng cũng không ổn định, thường nhất là sự tăng cân mất kiểm soát, dẫn đến nhiều căng thẳng và mệt mỏi cho người bệnh.
• Tâm trạng thay đổi thất thường: Tâm lý của người phụ nữ bị buồng trứng đa nang khả bất ổn. Người bệnh thường nóng giận vô cớ hoặc buồn vô cớ, căng thẳng, lo âu. Tâm trạng thay đổi thất thường nếu kéo dài chính là một yếu tố nguy cơ trầm cảm. Do đó, buồng trứng đa nang cũng có thể là nguyên nhân trầm cảm, không chỉ do những lo âu và căng thẳng của bệnh gây ra mà còn do tình trạng mất cân bằng nội tiết tố.
• Cảm giác khó chịu và đau vùng chậu: Cảm thấy khó chịu ở vùng thắt lưng, vùng bụng và vùng chậu hoặc những cơn đau âm ỉ giống như cơn đau bụng kinh từ mức độ nhẹ đến dữ dội cũng là triệu chứng của buồng trứng đa nang.

Bệnh buồng trứng đa nang ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của người phụ nữ. Người bị buồng trứng đa nang không chỉ có khả năng sinh sản bị suy giảm mà còn tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu và có cả nguy cơ trầm cảm.

Sự mất cân bằng nội tiết tố gây ra các triệu chứng như rậm lông hoặc hói đầu, sạm da, nổi nhiều mụn, thừa cân, béo phì... sẽ tác động tiêu cực đến tinh thần và cảm xúc của người phụ nữ. Họ sẽ có tâm trạng buồn phiền, thường xuyên lo lắng, đặc biệt nếu tình trạng này kéo dài có nguy cơ dẫn đến trầm cảm. Do đó, điều trị buồng trứng đa nang sẽ giúp người bệnh hạn chế được những nguy cơ về trầm cảm và biến chứng sức khỏe khác. Do đó, khi có các dấu hiệu nghi ngờ buồng trứng đa nang bạn nên đến cơ sở y tế để thăm khám và chẩn đoán chính xác, từ đó có phương pháp điều trị phù hợp.