Bổ sung vitamin A cho trẻ đúng cách

Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Nam Phong - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

Vitamin A có vai trò duy trì tầm nhìn, chức năng thần kinh và chống lại các gốc tự do. Là một chất hết sức cần thiết cho cơ thể con người, do đó mẹ cần bổ sung vitamin A cho trẻ đủ và đúng cách.

Vitamin A hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh trong cơ thể. Nó đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì tầm nhìn, chức năng thần kinh.... Giống như tất cả các chất chống oxy hóa khác, nó cũng liên quan đến việc chống viêm thông qua việc chống lại các gốc tự do.

Là một chất hết sức cần thiết cho cơ thể con người, đặc biệt là tế bào mắt, do đó vitamin A được phân loại thành 3 dạng khác nhau mà chúng ta có thể tìm thấy ở những nguồn khác nhau. Cụ thể:

• Retinol
• Beta caroten
• Carotenoid.

Tuy nhiên, vitamin A lại tồn tại trong tự nhiên ở 2 dạng:

• Retinol: Dạng hoạt động của vitamin A và được đồng hoá trực tiếp bởi cơ thể.
• Tiền vitamin A: Nó chính là một tiền chất của vitamin A được biết đến nhiều dưới tên bêta-caroten. Tiền chất này được chuyển hoá bởi ruột thành vitamin A để cơ thể có thể sử dụng.

Các chức năng quan trọng mà vitamin A mang lại cho trẻ em như sau:

• Thị giác: Mắt được cấu tạo bởi các sắc tố chứa vitamin A. Nó được hấp thụ bởi luồng thần kinh và vận chuyển nhờ vào dây thần kinh thị giác. Vì vậy, sự có mặt của vitamin A là một phần không thể thiếu đối với việc đảm bảo thị giác của trẻ em.
• Các mô: Bổ sung vitamin A cho trẻ đúng cách sẽ giúp kích thích quá trình phát triển của các biểu mô như mô sừng, ruột và các con đường hô hấp. Nó cũng ảnh hưởng đặc biệt đến da, kích thích sự liền sẹo và phòng ngừa các chứng bệnh ngoài da ở trẻ em.
• Sự sinh trưởng: Do vai trò quan trọng trong sự phát triển tế bào của con người, nên việc bổ sung vitamin A cho bé là yếu tố không thể thiếu đối với sự phát triển.
• Vitamin A còn có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của xương.
• Hệ thống miễn dịch: Do các hoạt động đặc hiệu lên các tế bào của cơ thể, vitamin A tham gia tích cực vào sức chống chịu bệnh tật và hệ thống miễn dịch.
• Chống ung thư: Hoạt động kìm hãm của nó với các gốc tự do cũng có thể ngăn chặn được một số bệnh ung thư.

Để phòng ngừa thiếu vitamin A, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần được bú sữa mẹ, đặc biệt là sữa non. Sau đây là cách bổ sung vitamin A cho trẻ đủ và đúng cách:

• Khi trẻ bước vào độ tuổi ăn dặm, các bà mẹ cần thay đổi nhiều loại thực phẩm để chế biến món ăn và tạo sự ngon miệng cũng như phù hợp với trẻ nhưng vẫn bảo đảm cung cấp đầy đủ lượng vitamin A cần thiết trong mỗi khẩu phần ăn.
• Bổ sung thêm chất béo, dầu mỡ vào khẩu phần của trẻ, bởi vitamin A là loại vitamin tan trong dầu, do đó khẩu phần ăn thiếu dầu mỡ sẽ làm giảm khả năng hấp thụ vitamin A của cơ thể.
• Hiện nay, trong thành phần của các loại dầu ăn dành cho trẻ em có chứa một hàm lượng vitamin A. Chỉ cần 1 thìa dầu ăn (5 ml) vào cháo, bột vừa nấu chín, trẻ sẽ được cung cấp đầy đủ chất béo và giúp hấp thụ tốt vitamin A có trong thực phẩm. Ngoài ra, mẹ cũng còn có thể bổ sung thêm nhiều dưỡng chất quan trọng khác như DHA, EPA, omega 3, 6, 9 cho sự phát triển thể chất và trí não của trẻ.
• Trẻ dưới 6 tháng nhưng không bú mẹ cũng cần được bổ sung vitamin A tại trạm y tế với liều duy nhất 50.000 IU. Trẻ 6 – 36 tháng tuổi nên được uống vitamin A liều cao mỗi 6 tháng một lần. Ngoài ra, nên cho trẻ từ 1 - 5 tuổi cứ 3 – 6 tháng một lần uống một liều 200.000 đơn vị vitamin A.
• Hiện nay trên thị trường có rất nhiều những loại thuốc được quảng cáo là bổ sung vitamin A hoặc vitamin tổng hợp, nhưng tốt nhất các bạn vẫn nên bổ sung vitamin từ tự nhiên.

4. Lựa chọn những thực phẩm giàu vitamin A

Dưới đây là những loại thực phẩm giàu vitamin A mà mẹ có thể thêm vào thực đơn mỗi ngày cho trẻ:

• Retinol là dạng tiền vitamin A. Đây là chất rất hữu hiệu và hoạt động cho cơ thể, được tìm thấy trong cơ thể động vật mà đặc biệt là trong gan, vì gan là nơi dự trữ vitamin A, cho nên gan động vật chứa rất nhiều hàm lượng vitamin A.
• Beta caroten là một chất màu vàng mà chúng ta thường thấy trong thực phẩm. Đó cũng là một loại tiền vitamin A chứa trong rau quả có màu vàng.
• Carotenoid được chia làm nhiều loại khác nhau và có thể được tìm thấy trong dừa, động vật và thực vật.
• Trong thiên nhiên, vitamin A có nhiều trong trứng, sữa, bơ, gan, thịt động vật. Đặc biệt, gan cá thu chứa nhiều vitamin A. Dầu gan cá thu là loại thuốc dùng đầu tiên nhằm bổ sung vitamin A cho trẻ.

Thông thường vitamin A chứa nhiều trong các loại rau quả xanh như rau muống, rau dền, mồng tơi, rau đay... và rau quả có màu vàng đậm như cà rốt, bông cải xanh, bí đỏ, xoài, đu đủ, gấc.... Mặc dù nguồn thực phẩm chứa vitamin A rất phong phú, nhưng đa số các bà mẹ lại chưa biết cách kết hợp các thực phẩm này khi chế biến món ăn cho bé, để bé có thể hấp thu các vitamin A hay các tiền chất vitamin A từ khẩu phần ăn hằng ngày một cách tốt nhất. Do đó, mẹ nên tìm hiểu kỹ hơn hoặc tham vấn ý kiến bác sĩ chuyên khoa để có thể bổ sung vitamin cho trẻ một cách tốt nhất.