Biến chứng do gây mê mặt nạ thanh quản mổ nội soi cắt gần toàn bộ tuyến giáp trong bệnh Basedow

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Đức Thông - Bác sĩ Gây mê hồi sức - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Biến chứng do gây mê mask thanh quản mổ nội soi cắt gần toàn bộ tuyến giáp trong điều trị bệnh Basedow có thể gây ra một số biến chứng đặc trưng như trào ngược dịch dạ dày vào đường thở, co thắt thanh - khí - phế quản, gập hoặc tuột mask thanh quản.

Gây mê mask thanh quản đang ngày càng được sử dụng rộng rãi. Đặc biệt, nó được ưu tiên lựa chọn trong các trường hợp đặt nội khí quản khó hoặc không thông khí được; kiểm soát đường thở trong gây mê toàn thân để phẫu thuật, trong đó có cắt bỏ tuyến giáp điều trị bệnh basedow.

Điều này là do mask thanh quản giúp kiểm soát đường thở tốt hơn và cung cấp lượng khí oxy lớn hơn nhiều so với mask hở. Còn so với nội khí quản, thủ thuật đặt mask thanh quản dễ thực hiện và ít gây biến chứng hơn. Cụ thể là ít gây kích thích thanh – khí quản gây co thắt thanh – khí – phế quản hơn; đồng thời giảm phản xạ giao cảm gây tăng nhịp tim, tăng huyết áp.

Gây mê mask thanh quản mổ nội soi cắt tuyến giáp điều trị basedow được thực hiện qua các bước sau đây:

Ekip gồm có: Bác sĩ và điều dưỡng gây mê

• Bệnh nhân: Người bệnh có thể được cung cấp thuốc an thần trong buổi tối trước mổ (nếu cần người bệnh quá lo lắng). Khi đến phòng mổ, bạn sẽ được các bác sĩ giải thích quy trình kỹ thuật gây mê và phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp; được thăm khám sàng lọc nguy cơ trước gây mê. Cuối cùng, các bác sĩ sẽ đánh giá mức độ khó khăn trong đặt mask thanh quản trước khi tiến hành thủ thuật.
• Dụng cụ: Dung cụ bao gồm hệ thống máy gây mê, máy theo dõi chức năng sống, máy phá rung tim, máy hút đờm giải, mask thanh quản, bóng bóp, canul miệng hầu, bơm tiêm dể bơm bóng (cuff), Máy đo áp lực cuff. Các loại thuốc lidocain 10% xịt, salbutamol dạng xịt.

Ngoài ra, cần chuẩn bị sẵn sàng ống nội khí quản và đèn soi thanh quản dự phòng.

1. Kiểm tra hồ sơ bệnh án của người bệnh
2. Kiểm tra người bệnh: Dấu hiệu sinh tồn, tình trạng sức khỏe, hoàn thành các xét nghiệm trước khi tiến hành gây mê phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp
3. Thực hiện kỹ thuật gây mê

• Các bước chung:
  • Tư thế: Đặt người bệnh nằm ngửa, thở oxy 100% 3 - 6 lít/phút trước khi tiến hành khởi mê khoảng 5 phút
  • Lắp đặt máy monitor để theo dõi dấu hiệu sinh tồn trong quá trình gây mê: Nhịp tim, điện tim, bão hòa Oxy trong máu động mạch (SpO2), tần số thở, theo dõi độ mê (Entropi)
  • Thiết lập đường truyền tĩnh mạch
  • Tiền mê (nếu cần thiết) Midazolam tiêm tĩnh mạch.
• Khởi mê: Khởi mê bằng các loại thuốc sau đây:
  • Thuốc ngủ: Thuốc mê tĩnh mạch (propofol, etomidate), thuốc mê bốc hơi (sevofluran, desfluran)
  • Thuốc giảm đau: fentanyl, Sufentanil
  • Thuốc giãn cơ: rocuronium, vecuronium, v.v
• Đặt mask thanh quản: Mask thanh quản chỉ được đặt khi người bệnh đã ngủ sâu, có thể chờ đến khi có đủ độ giãn cơ (máy theo dõi độ giãn cơ TOF).
  • Đặt đầu người bệnh ở tư thế trung gian hoặc hơi ngửa ra sau
  • Cầm mask thanh quản như tư thế cầm bút, ngón tay trỏ đặt vào vị trí nối giữa mask và phần ống thanh quản
  • Một tay mở miệng người bệnh, tay kia đưa mask thanh quản qua các cung răng vào gốc lưỡi, tỳ mặt sau mask vào khẩu cái cứng, đẩy mask trượt dọc theo khẩu cái cứng để vào vùng hạ hầu
  • Dừng lại, không tiếp tục đẩy sâu nữa khi gặp lực cản
  • Bơm cuff theo đúng thể tích được hướng dẫn trên mask thanh quản, đo áp lực cuff 40 -50 cmH2O.
  • Kiểm tra độ kín của mask thanh quản (không có rò rỉ khí, thông khí dễ dàng)
  • Kiểm tra vị trí đúng của mask thanh quản bằng cách nghe 2 phổi ở 4 vị trí và kiểm tra có 3 sóng EtCO2 liên tiếp.
  • Cố định mask thanh quản bằng băng dính vào má và môi.
• Duy trì mê:
  • Duy trì mê bằng thuốc mê tĩnh mạch có kiểm soát nồng độ đích (TCI) hoặc thuốc mê bốc hơi. Có thể tiêm nhắc lại thuốc giảm đau và thuốc giãn cơ (nếu thời gian mổ kéo dài).
  • Kiểm soát hô hấp bằng máy máy gây mê giúp thở (kiểm soát thể tích hoặc áp lực).

Biểu hiện của trào ngược dịch dạ dày vào đường thở là xuất hiện dịch tiêu hóa ở khoang miệng và đường thở. Cách xử trí là hút sạch dịch bằng máy hút dịch, cho bệnh nhân nằm tư thế đầu thấp, nghiêng đầu sang một bên. Tiếp đến là nhanh chóng đặt ống nội khí quản và hút sạch dịch trong đường thở. Cuối cùng là theo dõi và đề phòng nhiễm trùng phổi sau mổ.

Người bệnh có thể bị hạ hoặc tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim (nhịp chậm, nhịp nhanh, loạn nhịp) trong quá trình gây mê. Cách xử trí là sử dụng thuốc tùy theo triệu chứng và nguyên nhân.

• Không đặt được mask thanh quản
  • Do nhiều nguyên nhân, có thể là do cấu tạo vùng hầu họng của người bệnh, bác sĩ chưa có nhiều kinh nghiệm, hoặc kích cỡ mask thanh quản không phù hợp.
  • Cách xử trí là tùy thuộc vào nguyên nhân mà có biện pháp khắc phục
• Co thắt thanh - khí - phế quản
  • Biểu hiện là khó hoặc không thể thông khí, nghe phổi có tiếng ran rít hoặc phổi im lặng.
  • Xử trí: Cung cấp oxy đầy đủ, thêm thuốc ngủ và thuốc giãn cơ, đảm bảo thông khí. Có thể sử dụng thuốc giãn phế quản và corticoid trong trường hợp cần thiết. Nếu vẫn không thể kiểm soát đường thở thì tiến hành đặt nội khí quản.
• Chấn thương trong quá trình đặt mask thanh quản
  • Một số chấn thương thường gặp là chảy máu do xây xát niêm mạc miệng hầu, tổn thương dây thanh âm, rơi dị vật vào đường thở
  • Xử trí: Tùy thuộc vào loại tổn thương mà đưa ra cách xử trí phù hợp sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp.

• Một số biến chứng về hô hấp thường gặp như gập, tuột mask thanh quản; hở hệ thống hô hấp; hết nguồn cung cấp oxy; vôi soda hết tác dụng dẫn đến ứ trệ CO2.
• Xử trí: Thông khí ngay cho người bệnh, cung cấp oxy nồng độ 100%, tìm nguyên nhân và khắc phục.

Tùy vào biến chứng sau rút mask thanh quản mà có cách xử trí khác nhau. Một số biến chứng có thể gặp gồm có:

• Suy hô hấp
• Đau họng, khàn tiếng
• Co thắt thanh - khí - phế quản
• Viêm đường hô hấp trên

Biến chứng do gây mê mask thanh quản mổ nội soi cắt gần toàn bộ tuyến giáp trong điều trị bệnh Basedow có thể xảy ra xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Do đó để hạn chế tối đa biến chứng thì bệnh nhân cần chọn một cơ sở y tế, bệnh viện có uy tín với đội ngũ bác sĩ gây mê giàu kinh nghiệm và có đầy đủ trang thiết bị y tế hiện đại để làm gây mê phẫu thuật.

Phòng mổ Bệnh viện Vinmec được trang bị hệ thống máy móc hiện đại: máy mê giúp thở với nhiều mode thở, Monitor theo dõi tất cả các thông số (điện tim, mạch, huyết áp, nồng độ oxy trong máu, khí CO2 thở ra, phân tích khí mê, theo dõi độ mê (Entropi, BIS) máy theo dõi độ giãn cơ (TOF), sưởi ấm trong mổ. Chúng tôi sử dụng Mask thanh quản thế hệ thứ 2 có khả năng hút dịch dạ dày tránh trào ngược dịch dạ dày vào khí quản khi gây mê. Khi tiến hành gây mê, chúng tôi có đầy đủ trang thiết bị kiểm soát đường thở khó: đèn đặt nội khí quản có gắn camera, ống nội soi mềm soi khí quản...Vì vậy công tác gây mê, đặt mask thanh quản/ đặt nội khí quản luôn đảm bảo an toàn cao nhất.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.