Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch là bệnh gì?

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch là một bệnh lý xảy ra khi có thanh dịch của võng mạc mắt nhận cảm thần kinh bị bong ra bởi nguyên nhân mạng mạch mắt có dịch rò rỉ từ qua các biểu mô sắc tố võng mạc. Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thường diễn biến trong một thời gian và có thể tự khỏi sau khoảng 4-6 tháng.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch là bệnh lý xảy ra khi có thanh dịch của võng mạc mắt nhận cảm thần kinh bị bong ra do nguyên nhân từ mạng mạch mắt có dịch rò rỉ qua biểu mô sắc tố võng mạc.

Một số căn nguyên gây ra rò biểu mô sắc tố võng mạc khác như viêm, tân sinh mạng mạch hoặc các khối u cần được chẩn đoán phân biệt. Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch có thể được chia thành hai biểu hiện lâm sàng khác nhau.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thể cổ điển gây ra bởi một hoặc nhiều rò rỉ cô lập rời rạc ở mức độ biểu mô sắc tố võng mạc. Bệnh hắc võng mạc có thể xảy ra cùng với những rối loạn chức năng biểu mô sắc tố lan tỏa (ví dụ như bệnh biểu mô sắc tố võng mạc lan tỏa, biểu mô sắc tố võng mạc mất bù, bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch mạn tính) và đặc trưng bởi sự tách rời võng mạc nhận cảm thần kinh nằm trên vị trí vùng teo biểu mô sắc tố võng mạc và lốm đốm sắc tố. Các bác sĩ có thể quan sát trên chụp mạch máu huỳnh quang một hoặc nhiều điểm rò rỉ nhỏ.

Bệnh nhân nhìn mờ, không hoàn toàn giống nhau và thường giảm còn 5/10 tới 6/10 nếu bệnh tái phát nhiều lần, thị lực có thể chỉ còn 1/10 đến 2/10. Người bệnh bị hắc võng mạc khi nhìn các đồ vật thấy bị biến dạng, méo mó, cong. Đôi khi nhìn màu sắc thấy thay đổi nhất là màu nhạt, màu sáng và vàng, bệnh nhân thường thấy bóng đen che trước mắt.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch xuất hiện các ám điểm trung tâm hay bán trung tâm tương đối, điều này có thể phát hiện bởi bảng ô vuông Amsler. Người bệnh đôi khi bị đau đầu, đau nhức mắt.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch là bệnh liên quan đến quá trình rối loạn vận mạch, rối loạn hàng rào máu ở trong võng mạc và thường không xác định được nguyên nhân gây bệnh.

Đối tượng mắc bệnh có thể gặp khắp nơi trên thế giới nhưng thường gặp ở các nước Châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản,... Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thường xảy ra ở những người tuổi từ 20 trở lên. Nam gặp nhiều hơn nữ và ít gặp ở người già và trẻ nhỏ. Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thường gặp ở một mắt và có tính chất tái phát (nhiều tác giả báo cáo tỷ lệ tái phát tới 30% trong vòng hai năm).

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thường xảy ra trên người có yếu tố tâm lý dễ tác động, stress, người dễ xúc động,... Những người có cơ địa đặc biệt hoặc có tiền sử hút thuốc lá lâu năm, có bệnh lý toàn thân, mất ngủ hay lo lắng,... cũng rất dễ mắc phải.

Chẩn đoán bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch bằng cách thăm khám đáy mắt, bác sĩ sẽ phát hiện thấy mắt của người bệnh có hoàng điểm sẫm màu, giảm hay mất ánh sáng trung tâm. Vùng tổn mắt thương lồi cao bờ phản sáng có khi cả vòng tròn, hoặc đôi khi chỉ là một phần của vòng tròn, có thể phát hiện chất lắng cặn thường sau 4 tuần mắc bệnh, màu sắc vàng, nhỏ tròn như đầu kim, rải rác ở vùng tổn thương, những chấm này không đúc nhập lại, tồn tại trong thời gian kéo dài nhiều tháng và tiêu rất chậm.

Khi tiến hành khám mắt bằng sinh hiển vi, bác sĩ sẽ thấy thời gian đầu võng mạc mắt được chia làm hai phần:

• Phần trong: Có mạch máu trong suốt và lồi về phía buồng dịch kính.
• Phần ngoài: Là một lớp biểu mô sắc tố và ở giữa là dịch đọng dưới võng mạc mắt.

Chất lắng cặn thường có sau từ 3-4 tuần. Chẩn đoán bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch qua thăm khám, soi đáy mắt. Chẩn đoán xác định và theo dõi chủ yếu bằng phương pháp chụp cắt lớp võng mạc. Nếu bệnh hắc võng mạc kéo dài hoặc tái phát nhiều lần có thế chụp mạch huỳnh quang.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thường tiến triển trong một thời gian, sau đó có thể tự khỏi trong vòng 4-6 tháng. Chính vì vậy, có thể nói bệnh hắc võng mạc không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, bệnh này có những hình thái nặng, thời gian diễn biến bệnh kéo dài, và có thể trở thành mạn tính, gây nên những biến đổi trên võng mạc mắt, gây teo võng mạc và làm mất chức năng của võng mạc,... Trên thực tế theo các nghiên cứu khoa học, có khoảng 15% trường hợp mắc bệnh hắc võng mạc tái phát.

Điều trị của bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch do chưa biết được nguyên nhân tại sao gây rối loạn vận mạch, mao mạch, hắc mạc và biểu mô sắc tố do đó hướng điều trị bệnh đó là hỗ trợ và nâng đỡ để bệnh nhanh khỏi hơn. Sử dụng quang đông – laser đốt tại vị trí rò rỉ cách hoàng điểm hai đường kính gai thị. Nhiều bác sĩ thông báo kết quả tốt, bệnh ít bị tái phát. Tuy nhiên, Laser võng mạc có những biến chứng đi kèm nên cần phải cân nhắc áp dụng cho người bệnh, thường chỉ ứng dụng cho bệnh kéo dài hoặc tái phát nhiều lần.

Bên cạnh đó kết hợp điều trị hắc võng mạc trung tâm thanh dịch bởi thuốc dãn mạch, giảm phù nề và tăng cường dinh dưỡng. Bệnh nhân khi mắc bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch cần chú ý sinh hoạt hợp lý, nghỉ ngơi, tránh những yếu tố bất lợi ví dụ như: Rượu, bia, thuốc lá, căng thẳng thần kinh, mất ngủ,...

Tiên lượng của bệnh nhìn chung là lành tính, người bệnh không nên quá lo lắng khi mắc bệnh này, bởi vì bệnh lành tính và hầu như chỉ cần dùng thuốc đã khỏi.

Tóm lại, bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch là bệnh lý xảy ra khi có thanh dịch của võng mạc nhận cảm thần kinh bị bong ra bởi nguyên nhân mạng mạch mắt có dịch rò rỉ từ qua các biểu mô sắc tố võng mạc.

Bệnh hắc võng mạc trung tâm thanh dịch thường diễn biến trong một thời gian và có thể tự khỏi sau khoảng 4-6 tháng. Tuy nhiên, bệnh có thể diễn biến nặng và gây nên những biến đổi trên võng mạc mắt, gây teo võng mạc và làm mất chức năng của võng mạc,... Do vậy, khi người bệnh có những triệu chứng và dấu hiệu bất thường cần đến ngay cơ sở khám chữa bệnh để được kiểm tra và điều trị.