3 nhóm nguyên nhân sinh non: Do thai, do mẹ, do nhau

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Chuyên khoa II - Nguyễn Thị Minh Tuyết - Trưởng Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Sinh non là khi trẻ được sinh ra từ hết tuần thứ 22 đến trước khi hết tuần thứ 36 của thai kỳ. 3 nhóm nguyên nhân sinh non thường gặp là do thai, do mẹ và do nhau thai.

Sinh non là khi trẻ được sinh ra từ hết tuần thứ 22 đến trước khi hết tuần thứ 36 của thai kỳ.

• Sinh cực non: Sinh khi thai dưới 28 tuần.
• Sinh rất non: Sinh khi thai từ 28 đến 33 tuần 6 ngày.
• Sinh non muộn: Sinh khi thai nhi 34 đến 36 tuần 6 ngày.

Dù tỉ lệ sống sót của trẻ sinh non đang được cải thiện dần bằng nhiều tiến bộ khoa học. Thế nhưng, trẻ sinh non vẫn phải đối mặt với nhiều vấn đề như chậm phát triển về nhận thức, liệt não, động kinh,... Phổi của bé khi sinh non cũng chưa đủ trưởng thành, do đó, nguy mắc các bệnh hô hấp như viêm phổi, viêm phế quản,...là rất cao.

Người mẹ có thể sinh con thiếu tháng nếu có các dấu hiệu như:

• Có 4 cơn gò trong 20 phút hay 8 cơn gò trong 60 phút.
• Cổ tử cung mở từ 2 cm trở lên hoặc xóa ít nhất 80%.
• Có sự thay đổi ở cổ tử cung được nhận định trong nhiều lần khám liên tiếp.
• Vỡ ối.
• Một số dấu hiệu khác không đặc trưng: Nhớt hồng hoặc dịch nhầy cổ tử cung, đau thắt lưng, trì nặng bụng, chuột rút, đau quặn ruột có thể kèm tiêu chảy...

2.1. Sinh non do thai

• Vỡ ối non: Chiếm 30% các cuộc chuyển dạ sinh non, 80% các trường hợp vỡ ối non không xác định được nguyên nhân.
• Đa thai: Thời gian mang thai trung bình là 280 ngày đối với đơn thai, song thai là 261,5 ngày và 3 thai là 246,5 ngày.
• Đa ối: Chiếm 0,4-1,6% các thai. Khoảng 1/3 trường hợp đa ối có thể gây chuyển dạ sinh non.
• Thai dị dạng: Thường gây chuyển dạ sinh non nhất là khi kết hợp với đa ối (thai vô sọ), hoặc thiểu ối (không có thận).
• Viêm màng ối do nhiễm trùng.

2.2. Sinh non do mẹ

Các dị tật ở tử cung: Dị tật tử cung, tử cung kém phát triển là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến thai nhi có nguy cơ sinh sớm hơn 38 tuần tuổi, bao gồm: Hở eo tử cung, tử cung bất thường, cổ tử cung hé mở, cổ tử cung ngắn...

Do bệnh lý nằm ngoài tử cung:

• Cao huyết áp do thai đôi khi cần chấm dứt thai kỳ sớm do tình trạng bất ổn của mẹ và thai nhi.
• Viêm đài bể thận, nhất là khi kết hợp với sốt.
• Viêm ruột thừa ở người mẹ thường đi kèm theo với chuyển dạ sinh non. Có 2 giả thuyết giải thích tình trạng này, một là tử cung bị kích thích do các cơ quan lân cận bị viêm nhiễm, hai là sự phóng thích nội độc tố của vi trùng cùng với sự tăng nhiệt độ.

Tiền sử sinh non, sẩy thai:

• Tiền căn sinh non, nguy cơ tái phát sinh non chiếm 25 - 50%. Nguy cơ càng cao nếu càng có nhiều lần sinh non trước đó.
• Tiền căn sẩy, nạo thai ảnh hưởng lên sinh non nhưng chưa được chứng minh.
• Tỷ lệ sinh non cao ở những sản phụ có tình trạng kinh tế xã hội thấp. Những yếu tố quan trọng nhất trong nhóm này gồm dinh dưỡng kém, không được chăm sóc tiền sản đầy đủ, mẹ quá trẻ dưới 20 tuổi hoặc lớn hơn trên 40 tuổi và lao động nặng nhọc quá sức.

Vấn đề khác:

• Mẹ hút thuốc, uống rượu, nghiện ma túy.
• Mẹ bị stress trầm trọng: Thường xuyên có tâm trạng bất an, lo lắng, tức giận kéo dài trong thời kỳ mang thai có thể khiến cơ thể người mẹ tăng tiết quá nhiều hormone tuyến thượng thận và những chất có hại cho hệ thần kinh dẫn đến sinh non.
• Thời gian làm việc của người mẹ quá 42 giờ/ tuần, làm việc quá sức, công việc phải đứng nhiều trên 6 giờ/ ngày.
• Mẹ bị thiếu cân, suy dinh dưỡng.
• Người mẹ mang thai từ 40 tuổi trở lên, mang thai quá nhiều lần, quan hệ tình dục quá đà, dùng thuốc an thai bừa bãi.
• Thiếu vitamin B9: Bổ sung vitamin B9 trước khi mang thai 1 năm có thể giúp giảm 50% nguy cơ sinh non.
• Ảnh hưởng của mùa trong năm: Một số nghiên cứu đã khẳng định tình trạng sinh non phổ biến nhất ở những phụ nữ thụ thai vào mùa xuân. Nguyên nhân được cho là do những tác nhân gây bệnh cho người mẹ như: Dị ứng, viêm nhiễm do virus theo mùa, kết hợp những thay đổi trong chế độ dinh dưỡng, mức tiếp xúc với ánh mặt trời...

2.3. Sinh non do nhau

• Nhau tiền đạo, nhau bong non.
• Thiểu năng nhau nên dinh dưỡng cho thai nhi không đầy đủ.

Do rời lòng mẹ sớm nên thể trạng yếu ớt, trẻ sinh non rất khó tồn tại hoặc tồn tại khó khăn, với nguy cơ di chứng về tinh thần và thể chất. Bên cạnh đó, trẻ sinh non cũng rất khó nuôi, thường nhẹ cân, chậm lớn, cha mẹ phải mất nhiều công sức chăm sóc. Do đó, nhận thức được những yếu tố làm tăng nguy cơ sinh non sẽ giúp gia đình và bác sĩ có biện pháp xử lý kịp thời để trẻ sinh ra được khỏe mạnh.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là bệnh viện đã cứu sống hàng nghìn trường hợp trẻ sinh non trong nhiều năm qua. Vinmec đã làm chủ các biện pháp nuôi sống trẻ sinh cực non, đồng thời là bệnh viện đầu tiên tại miền Bắc nuôi sống trẻ sinh non 24 tuần. Các quy trình chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ sinh non nói riêng và trẻ sơ sinh có bệnh lý nói chung tại Vinmec đem lại hiệu quả tương đương với các quốc gia tiên tiến, tăng thêm cơ hội cứu chữa và sống khỏe mạnh cho trẻ sinh non, tăng cơ hội cho các gia đình hiếm muộn. Vì thế nếu nằm trong diện sinh non cao, mẹ bầu nên chọn các cơ sở y tế, bệnh viện uy tín như Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để thăm khám, theo dõi thai kỳ và thực hiện các biện pháp dự phòng sinh non hiệu quả..

Những ưu việt trong điều trị, chăm sóc trẻ sinh non tại Vinmec Times City bao gồm:

• Trang thiết bị hiện đại: Máy thở thường, máy thở tần số cao, máy thở CPAP, lồng ấp, khả năng kiểm soát nhiễm khuẩn tốt, đảm bảo môi trường an toàn cho trẻ
• Bác sĩ, điều dưỡng giàu kinh nghiệm: BSCK II Trần Liên Anh từng tham gia giảng dạy các bệnh lý chuyên ngành Sơ sinh, có quá trình làm việc lâu dài tại Khoa Hồi sức sơ sinh tại Bệnh viện Nhi Trung ương từ năm 1979 đến 2012 và hiện đang làm việc trên cương vị Trưởng khoa Sơ sinh, Bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec Times City từ năm 2012 đến nay.

Không chỉ chăm sóc các cháu bé sinh non, Vinmec cũng đã phẫu thuật và cứu sống thành công nhiều trẻ sơ sinh bị dị tật bẩm sinh phức tạp.