Tháp Phổ Minh được xây dựng cách đây hơn 700 năm, là minh chứng cho một thời đại nhà Trần phát triển rực rỡ, thời đại Hào khí Đông A. Ngày nay tháp vẫn đứng uy nghiêm, sừng sững giữa trời đất như thách thức thời gian.
Tháp Phổ Minh – Ngôi tháp cổ minh chứng cho một thời Hào khí Đông A
Chùa Phổ Minh được vua Trần Thái Tông cho dựng vào năm 1262. Một số tài liệu lịch sử cho rằng chùa có từ thời Lý và được mở rộng hơn vào thời Trần. Đây cũng là khu vực Hành Cung Thiên Trường, là nơi các vua nhà Trần thường lui về ẩn dật sau khi nhường ngôi.
Tháp nằm trong khuôn viên chùa Phổ Minh thuộc thôn Tức Mạc, thành phố Nam Định. Theo sử sách, vào năm 1308, Phật Trần Nhân Tông băng hà ở am Ngọa Vân. Sau đó ít lâu, vua Anh Tông đã đem 7 trong số 21 hạt xá lợi của vua cha đặt trong cỗ kiệu bát cống rồi xây tháp lên trên.
Ngôi tháp cổ hình vuông có tổng cộng 14 tầng, cao 19,5 m. Hai tầng dưới làm bằng đá, mỗi mặt dài 5,2 m, các tầng còn lại xây bằng gạch bắt mạch để trần. Mỗi viên gạch đều có dòng chữ “Hưng – Long thập tam niên” (năm Hưng Long thứ ba – 1305) và khắc họa rồng nổi thời Trần.
Phía trên đỉnh tháp là búp sen có 5 lớp cánh sen ngửa, chụm vào nhau, lớp cánh sen cuối cùng có viền kép. Hai tầng dưới cùng có những hình chạm nông như hoa lá, sóng nước, mây cuốn… mang phong cách nhà Trần rõ rệt.
Xung quanh tháp Phổ Minh có tường bao quanh. Chính giữa các tường đều có để 4 cửa ra vào tháp, ở trước có các đôi rồng đá. Dưới chân tháp là 2 cây hương lớn bằng đá được tạo tác vào thế kỷ 17. Trước 2 cây hương lớn là 2 cây hương nhỏ được tạo tác tinh xảo hình hoa sen bên trong có hình ảnh Phật ngồi trên tòa hoa sen.
Xưa kia sân chùa Phổ Minh còn có đặt một chiếc vạc đồng rất lớn, vạc Phổ Minh, được xếp vào An Nam Tứ Đại Khí (tháp Báo Thiên, tượng phật chùa Quỳnh Lâm, vạc Phổ Minh và chuông Quy Điền). Quân Minh xâm lược đã phá hoại tứ đại khí với âm mưu đồng hóa dân ta. Ngày nay chỉ còn sót lại những chân đỡ của chiếc vạc.
Hơn 7 thế kỷ trôi qua với nhiều lần tu bổ, tháp Phổ Minh vẫn là một trong số ít công trình còn giữ được tương đối toàn vẹn từ thời Trần. Theo tính toán, tháp có thể nặng đến 700 tấn.
Phật Hoàng Trần Nhân Tông đã ca ngợi vẻ đẹp của tháp Phổ Minh bằng bốn câu thơ:
“Sư về trong viện câu kinh vắng
Quán ở bên sông bóng nguyệt treo
Ba chục cung tiên cây tháp đặt
Trăm ngàn cõi Phật tiếng triều reo”.
Bên cạnh tháp cổ Phổ Minh, chùa Phổ Minh còn có nhiều báu vật rất có giá trị. Trước đây chùa có 120 pho tượng, nhưng do chiến tranh, chỉ còn hơn 50 pho tượng, trong đó có nhiều pho tượng cân đối, mang tính nghệ thuật cao. Ngoài ra hai chiếc giếng cổ ở chùa, những cây cổ thụ… cũng là những báu vật vô giá của thời gian.
Theo iVIVU.com