Khám phá chùa Giác Lâm - ngôi cổ tự trăm năm giữa lòng Sài Gòn

Nếu có dịp hành hương tại các ngôi chùa lớn ở thành phố Hồ Chí Minh, du khách đừng bỏ qua chùa Giác Lâm, một trong những ngôi chùa nổi tiếng và có niên đại hàng trăm năm tuổi mang đến một màu sắc kiến trúc mới cho Phật giáo Việt Nam.

Khám phá chùa Giác Lâm – ngôi cổ tự trăm năm giữa lòng Sài Gòn

Chùa Giác Lâm hay còn gọi là Giác Lâm Tự, là một ngôi cổ tự nằm ở quận Tân Bình với lịch sử gần 300 năm. Vào năm 1988, chùa Giác Lâm được công nhận là di tích lịch sử, văn hóa quốc gia và trở thành điểm hành hương nổi tiếng của nhiều du khách thập phương.

Mặt tiền chùa Giác Lâm. Ảnh: Ngô Viễn An.

Từ khi thành lập cho đến khi có Thiền sư Viên Quang về trụ trì, chùa đã trải qua hơn 30 năm tồn tại nhưng không phát triển, hoàn toàn không mang một ý nghĩa hoằng pháp mà chỉ là chỗ dựa tinh thần cho lưu dân. Tuy nhiên, dưới thời Thiền sư Viên Quang, chùa Giác Lâm trở thành trung tâm đào tạo về kinh điển, giới luật đầu tiên cho chư tăng ở Gia Định và cả khu vực Nam Bộ.

Ảnh: Báo Kiến thức.

Ảnh: Báo Kiến thức.

Khi Thiền sư Tiên Giác – Hải Tịnh kế vị, vào khoảng năm 1844, ngài đẩy mạnh việc đào tạo cho tăng chúng tại chùa bằng cách mở các trường hương, trường kỳ để dạy kinh luật luận, ứng phú đạo tràng cho tăng chúng, tạo nên một hào khí mạnh mẽ trong ngôi nhà Phật pháp.

Đến năm 1873, dưới thời Thiền sư Hoằng Ân – Minh Khiêm, kế thừa những Phật sự đã có sẵn, chùa còn là nơi in ấn, sao chép kinh sách, khắc bản gỗ kinh, luật và diễn Nôm một số đầu sách Phật giáo. Vào năm 1909, Thiền sư Hồng Hưng – Thạnh Đạo cho trùng tu chùa Giác Lâm lần thứ hai và lần thứ ba, thay đổi khá nhiều kiến trúc của chùa. Trong khoảng thời gian 1939 – 1945, thời Thiền sư Nhật Dần – Thiện Thuận, một số tu sĩ đã tham gia kháng chiến, chùa Giác Lâm được dùng làm cơ sở hậu cần, đồng thời là nơi trú ẩn của rất nhiều nhà hoạt động cách mạng đang làm công tác trinh sát nội thành.

Bảo tháp Xá Lợi ở chùa Giác Lâm. Ảnh: Ngô Viễn An.

Năm 1953, chùa Giác Lâm tiếp nhận cây bồ đề và viên ngọc Xá lợi Phật do Đại đức Narada Maha Thera từ Sri Lanka trao tặng cho Giáo hội Phật giáo cổ truyền Việt Nam. Lúc đầu, viên ngọc Xá lợi Phật được gửi tạm tại chùa Long Vân ở Đồng Nai trong một ngôi tháp nhỏ bằng vàng. Sau khi ngôi bảo tháp Xá lợi ở chùa Giác Lâm hoàn thành, viên ngọc Xá lợi mới được đem về tôn trí.

Ảnh: karrferrer.

Ngày 16/11/1988, chùa Giác Lâm được công nhận là di tích lịch sử văn hóa quốc gia. Năm 1992, Thượng tọa Thích Huệ Sanh cho đại trùng tu di tích Tổ đình Giác Lâm, kéo dài trong 6 năm, cho đến năm 1999 thì hoàn thành.

Ảnh: @takeotraveler.

Chùa Giác Lâm sở hữu lối kiến trúc chữ tam tiêu biểu của các ngôi chùa ở Nam Bộ, với 3 dãy nhà ngang được nối liền với nhau trên bố cục hình chữ nhật, bao gồm: chánh điện, giảng đường, và nhà trai. Qua những lần trùng tu lớn, chùa có thêm các công trình như: khu tháp Tổ, bảo tháp Xá Lợi, khu giảng đường, nhà cốt,…

Ảnh: Báo Kiến thức.

Ảnh: @hiroyu2341

Một góc khu vực chính điện. Ảnh: Báo Kiến thức.

Một trong những nét khác biệt của kiến trúc chùa Giác Lâm đó là cổng nhị quan được xây vào năm 1945, nổi bật với 2 con sư tử chầu ở hai góc cổng theo văn hóa Ấn Độ và đầu rắn Naga đặc trưng trong Phật giáo Nam tông Khmer.

Cổng nhị quan. Ảnh: Ngô Viễn An.

Điều đặc biệt của chùa chính là nằm ở đỉnh tường chánh điện được trang trí bởi khoảng 7.000 chiếc đĩa. Đa số các sản phẩm này đến từ lò gốm Lái Thiêu ở Bình Dương, còn một số khác có nguồn gốc từ Nhật Bản, Trung Quốc. Với số lượng đĩa đồ sộ, chùa Giác Lâm sở hữu kỷ lục “Ngôi chùa có số lượng đĩa kiểu trang trí nhiều nhất Việt Nam”.

Ảnh: Báo Kiến thức.

Ảnh: dothobattrang.

Ngoài ra, trong khuôn viên chùa Giác Lâm còn có các công trình nổi bật như: bảo tháp Xá lợi 7 tầng, khu tháp mộ cổ, và các hiện vật quý thể hiện rõ nét quá trình phát triển Phật giáo tại Nam Bộ.

Địa chỉ: Chùa Giác Lâm – số 565 đường Lạc Long Quân, phường 10, quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh.