Động Am Tiên - nơi pháp trường xử án, thái hậu tu hành

Động Am Tiên nằm trong quần thể di tích cố đô Hoa Lư, thuộc xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, cách trung tâm thành phố khoảng 10 km.

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Nhật (nguyên Viện trưởng Viện Sử học), động Am Tiên ở trên lưng chừng núi phía đông nam khu thành ngoại, xưa là nơi Vua Đinh nuôi nhốt hổ báo để trừng trị những kẻ có tội. Dưới chân núi có ao Giải, nơi vua nuôi giải để ném những kẻ có tội xuống ao cho giải ăn thịt. Ngoài ra còn có hang Muối, hang Tiền… là nơi vua cất giữ lương thực, ngân khố…

Sau khi lên ngôi, Đinh Tiên Hoàng phong cho Trương Ma Ní làm Tăng Lục Đạo Sĩ. Sau đó, Trương Ma Ní và con trai Trương Ma Sơn đã cải tạo nơi hiểm trở này thành một pháp trường xử án để giúp vua trị nước (theo Việt sử tiêu án – Ngô Thì Sĩ) .

Động Am Tiên được bao quanh 4 bề là núi, tạo ra một thế giới riêng biệt. Phong cảnh nơi đây hùng vĩ, nên thơ nhưng ám một màu u buồn, huyền bí như còn lưu dấn ấn tàn dư của pháp trường năm xưa.

Đại Việt sử ký toàn thư có ghi: “Vua (Đinh Tiên Hoàng) muốn dùng uy chế ngự thiên hạ, bèn đặt vạc lớn ở sân triều, nuôi hổ dữ trong cũi, hạ lệnh rằng kẻ nào trái phép phải chịu tội bỏ vạc dầu, cho hổ ăn”.

Phần lớn khu vực động Am Tiên là thung lũng ngập nước, được bao bọc xung quanh bởi vách núi đá. Tương truyền vua Đinh nuôi hổ ở đây, rồi cho những kẻ bị tử hình vào. Kẻ nào nào trốn ra được thì được sẽ miễn tội.

Để vào được động, sau khi qua cổng, bạn phải đi xuống một lối đi bên phía tay trái, cạnh hồ nước rộng được thả sen, súng, cá rô Tổng Trường và rùa. Nước ở đây đặc biệt trong xanh, có thể nhìn thấy tận đáy với nhiều rong rêu. Tương truyền nơi đây từng là ao nuôi giải thời xưa.

Động Am Tiên ở lưng chừng núi, để đến được đây phải leo qua 205 bậc đá qua vách núi. Động có hình giống như miệng con rồng nên còn được gọi là hang rồng.

Trên núi có chùa Am Tiên. Đây cũng là nơi những năm cuối cuộc đời, Thái hậu Dương Vân Nga xuất gia tu hành.

Với địa thế hiểm trở ở nơi thâm sơn cùng cốc ít người qua lại, động Am Tiên vẫn còn chứa nhiều điều bí ẩn.