Trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn - bảo tàng nổi trên vịnh Hạ Long

Trung tâm văn hoá nổi Cửa Vạn thành lập vào tháng 5/2006. Đây là một dự án đặc biệt nằm trong dự án bảo tàng sinh thái Hạ Long. Cũng là mô hình trung tâm văn hóa nổi đầu tiên dành cho cộng đồng ngư dân tại Việt Nam.

Trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn – bảo tàng nổi trên vịnh Hạ Long

Trung tâm văn hóa nổi nằm giữa lòng di sản. Ảnh minh họa: Lã Nghĩa Hiếu.

Nằm cách bến tàu Bãi Cháy 30km, làng chài Cửa Vạn từ lâu được coi là thủ đô của các làng chài. Với những bè nổi, những thuyền đánh cá, những con người thật thà chất phác, làng chài tạo nên nét đặc sắc riêng chẳng giống với bất cứ làng chài ở vùng biển khác.

Trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn. Ảnh: Kinh tế đô thị.

Cửa Vạn còn hấp dẫn bởi ngư dân ở đây có nét văn hóa riêng, theo nghề chinh phục biển khơi nối với dòng đời sinh sống trên thuyền, trên bè nổi, chỉ đến khi chết mới neo lại một bến bờ của hòn đảo nào đó.

Du khách đi thuyền tham quan Cửa Vạn. Ảnh: Báo Quảng Ninh.

Cư dân Cửa Vạn sinh ra và lớn lên trên biển, quen “ăn sóng nói gió”, đoàn kết với nhau để đương đầu trước cơn giận dữ của biển khơi cũng như đánh tan âm mưu xâm lược, gìn giữ từng tất đất của tổ quốc biên cương.

Ảnh: Báo Quảng Ninh.

Do đó, nơi đây được chọn để xây dựng trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn, một nhánh của bảo tàng sinh thái Hạ Long, nhằm bảo tồn, gìn giữ những giá trị văn hóa làng chài. Đây cũng là mô hình tiêu biểu dành cho cộng đồng ngư dân vạn chài sinh sống trên biển.

Buổi hát giao duyên. Ảnh: VOVTV.

Trung tâm văn hóa nổi được ra đời với mục tiêu bảo tồn, giới thiệu các nét văn hóa không chỉ truyền thống mà cả đương đại, không chỉ văn hóa điển hình mà cả đời thường; tuyên truyền, quảng bá, giáo dục cộng đồng ngư dân và du khách giữ gìn cảnh quan môi trường.

Hàng trăm bức tranh về Hạ Long xưa và nay. Ảnh: Báo Thanh niên.

Đồng thời là nơi giao lưu văn hóa giữa các làng chài, giữa làng chài với du khách; nơi thu hút học sinh, sinh viên và các nhà nghiên cứu; nơi trưng bày trình diễn các loại hình văn hóa bản địa; đặc biệt giúp tạo công ăn việc làm, nâng cao đời sống kinh tế xã hội cho người dân làng chài Cửa Vạn.

Thuyết minh lịch sử làng chài Cửa Vạn. Ảnh: Báo Thanh niên.

Tham quan trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn hiện nay, du khách có cái nhìn đầy đủ hơn về đời sống của ngư dân ở vùng vịnh Hạ Long xưa và nay qua hơn 1.200 tư liệu, hình ảnh, hiện vật. Các hiện vật được trưng bày theo 5 chủ đề: phương thức kiếm sống của ngư dân; đời sống vật chất của dân chài; thuỷ cư với cuộc sống đời người; tâm linh và cuộc sống tinh thần; cho hôm nay và muôn đời sau.

Biểu diễn đua thuyền rồng. Ảnh: Báo Thanh niên.

Những chủ đề trưng bày mang đến cho du khách có cái nhìn bao quát hơn về cuộc sống của ngư dân làng chài Cửa Vạn với những nét đặc trưng riêng, vốn có từ xưa đến nay, tạo thành nét bản sắc độc đáo.

Mô hình thuyền chài. Ảnh: Báo Biên phòng.

Trong không gian trong lành của cảnh quan làng chài Cửa Vạn, du khách được tham quan bảo tàng, tham gia chèo thuyền nan, chèo kayak, khám phá cảnh đẹp di sản vịnh Hạ Long. Hơn mười ngôi nhà của ngư dân đã được giữ lại để bảo tồn sẽ giúp du khách cảm nhận đầy đủ hơn về cuộc sống, sinh hoạt của ngư dân.

Mô hình bàn thờ trong nhà thuyền ở Cửa Vạn. Ảnh: Báo Biên phòng.

Hơn thế nữa, đến đây du khách được thưởng thức những làn điệu dân ca, giao duyên, hát đúm, hò biển do chính con em ngư dân làng chài biểu diễn… Mỗi ngày có 2 lịch biểu diễn cố định: 9h30 đến 11h30 và 13h30 đến 15h sẽ mang lại trải nghiệm mới lạ cho du khách khi đến vùng di sản vịnh Hạ Long.

Một số đồ dùng của làng chài. Ảnh: Báo Biên phòng.

Trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn là mô hình độc đáo trong việc giữ gìn, quảng bá văn hóa làng chài của Việt Nam đến du khách trong nước và quốc tế. Từ đó mang văn hóa biển đến gần hơn với đại chúng, nâng cao lòng yêu nước, yêu rừng vàng biển bạc.