Tại sao bạn cứ thức dậy vào lúc 3 giờ sáng?

Thức dậy vào lúc 3 giờ sáng không phải là tình trạng hiếm gặp và thực tế là hầu hết mọi người đều thức dậy nhiều lần vào ban đêm. Tuy nhiên, nếu bạn đột nhiên thức dậy lúc 3 giờ sáng hoặc một thời điểm khác, không thể ngủ lại ngay và kéo dài trong nhiều ngày có thể gây mệt mỏi và làm giảm chất lượng cuộc sống. Vậy thức dậy lúc 3 giờ sáng là bệnh gì?

Giấc ngủ ban đêm của con người bao gồm nhiều chu kỳ giấc ngủ. Những chu kỳ này xảy ra trong suốt từ 7 đến 9 tiếng ngủ ở người trưởng thành. Một chu kỳ giấc ngủ bao gồm 5 giai đoạn như sau:

• Giai đoạn 1: Giấc ngủ không sâu (Ru ngủ).
• Giai đoạn 2: Giấc ngủ nông (Bắt đầu chìm vào giấc ngủ).
• Giai đoạn 3: Giấc ngủ sâu.
• Giai đoạn 4: Giấc ngủ rất sâu.
• Giai đoạn 5: Ngủ mơ ( Giai đoạn REM).

Độ dài của 5 giai đoạn này sẽ thay đổi trong suốt một đêm. Cơ thể sẽ có chu kỳ ngủ sâu dài hơn và sớm hơn vào ban đêm còn chu kỳ giấc ngủ REM thường dài hơn khi gần sáng. Giấc ngủ REM là thời điểm những giấc mơ thường xảy ra nhất.

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng bạn hay thức giấc lúc 3 giờ sáng, tuy nhiên, dưới đây là một số lý do thường gặp nên tình trạng này:

Căng thẳng (Stress) là nguyên nhân thường gặp nhất trong trường hợp bạn mới bị thức dậy vào lúc 3 giờ sáng. Khi cơ thể cảm thấy căng thẳng sẽ kích hoạt hệ thần kinh giao cảm gây tăng nhịp tim và huyết áp làm cho bạn giật mình thức giấc vào nửa đêm. Những thay đổi cơ thể này khiến cho bạn khó ngủ trở lại.

Mức độ căng thẳng của bạn càng tăng cao khi bạn lo lắng hoặc bồn chồn quá nhiều. Căng thẳng có thể liên quan đến môi trường xung quanh như công việc, các mối quan hệ, sức khỏe hoặc vấn đề tài chính.

Mất ngủ là tình trạng rối loạn về giấc ngủ có thể chẩn đoán được, khi bạn đã tỉnh giấc thì khó ngủ lại và điều này xảy ra một cách thường xuyên. Ngày nay phần lớn dân số bị mất ngủ và ở một nghiên cứu cho thấy 10% đến 20% dân số mắc chứng mất ngủ và tỷ lệ này tăng lên 40% ở người lớn tuổi.

Lão hóa là nhân tố ảnh hưởng rất lớn trong chu kỳ giấc ngủ của bạn. Khi cơ thể bạn già đi, chu kỳ giấc ngủ, nhịp sinh học trong cơ thể thay đổi, chất lượng giấc ngủ giảm đi do cơ thể dành ít thời gian hơn cho giấc ngủ sâu. Do đó, cơ thể người già dễ bị đánh thức bởi các yếu tố bên ngoài như tiếng ồn và ánh sáng. Thời gian đánh thức giấc ngủ cũng có thể thay đổi theo độ tuổi. Thời gian đi ngủ và thức dậy sớm hơn so với khi còn trẻ.

Một số loại thuốc có thể gây tình trạng rối loạn giấc ngủ như: thuốc chống trầm cảm, thuốc chẹn beta giao cảm, corticoid, thuốc lợi tiểu. Nếu người bệnh được kê các nhóm thuốc này và có triệu chứng mất ngủ, cần báo lại với bác sĩ điều trị để được tư vấn về tình trạng sức khỏe và có thể đổi sang loại thuốc khác cải thiện tình trạng sức khỏe của bản thân hoặc thực hiện các thay đổi trong lối sống để thúc đẩy giấc ngủ chất lượng hơn.

Người bệnh có thể gặp một số tình trạng bệnh lý gây ảnh hưởng đến giấc ngủ và khiến người bệnh thức giấc lúc 3 giờ sáng bao gồm:

• Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Tình trạng này khiến bạn ngừng thở trong khi ngủ.
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): GERD gây ra chứng ợ chua hoặc khó tiêu, đặc biệt là buổi đêm và khi nằm.
• Viêm khớp: Tình trạng viêm cho các khớp đau đớn, hạn chế vận động, các cơn đau thường khởi phát về đêm và sáng sớm.
• Trầm cảm: Trầm cảm là một bệnh rối loạn tâm trạng thường gặp trong đó người bệnh thường xuyên có cảm giác buồn bã, mất mát hoặc tức giận cản trở cuộc sống hàng ngày, thậm chí gây mất ngủ kéo dài.
• Bệnh thần kinh: Với chứng rối loạn này, người bệnh hay cảm thấy ngứa ran ở tay và chân.Hoặc ảo thanh, ảo giác.
• Phì đại tuyến tiền liệt: Phì đại tuyến tiền liệt có thể khiến nam giới cảm thấy muốn đi tiểu thường xuyên, thường xuyên đi tiểu đêm khiến bạn hay tỉnh giấc.
• Phụ nữ tiền mãn kinh: Các triệu chứng tiền mãn kinh như đổ mồ hôi ban đêm hoặc bốc hỏa có thể đánh thức người bệnh.

Tình trạng đột nhiên thức giấc lúc 3 giờ sáng nếu xảy ra không thường xuyên thì không gây ảnh hưởng nghiêm trọng, nhưng nếu xảy ra quá thường xuyên vào nhiều đêm có thể gây mệt mỏi, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Thay đổi thói quen khi đi ngủ, giảm tình trạng lo âu, căng thẳng và gặp bác sĩ sớm để được tư vấn về các tác nhân có thể khiến giấc ngủ bị gián đoạn có thể giúp bạn tránh được những cơn thức giấc không mong muốn này. Một số cách để giúp bạn cải thiện giấc ngủ như sau:

• Không nhìn vào màn hình máy tính hoặc điện thoại di động gần giờ đi ngủ.
• Không uống rượu hay caffein hay chất kích thích trước khi đi ngủ.
• Không ăn quá gần giờ đi ngủ và không ăn đồ cay vào buổi tối.
• Cố gắng bỏ thuốc lá, thuốc lào.
• Ngủ ở nơi sạch sẽ, thoáng khí.
• Mặc đồ ngủ thoáng mát, sạch sẽ.
• Không ngủ trưa quá muộn trong ngày.
• Tập thể dục đều đặn hàng ngày, trung bình 30 phút/ ngày và 5 ngày/ tuần nhưng tránh tập ở thời điểm trước khi đi ngủ.
• Trao đổi với bác sĩ chuyên khoa nếu tình trạng thức giấc lúc 3 giờ sáng thường xuyên và không ngủ lại được kéo dài trên 7 ngày hoặc có các biểu hiện suy giảm trí nhớ, mệt mỏi, căng thẳng để được tư vấn, hỗ trợ chuyên nghiệp cải thiện tình trạng bệnh.
• Một số phương pháp trị liệu chứng mất ngủ như là liệu pháp tâm lý, điều chỉnh thời gian đánh thức giấc ngủ.

Thức dậy vào 3 giờ sáng không phải là tình trạng hiếm gặp, nếu tình trạng này xảy ra không thường xuyên và bạn có thể ngủ lại ngay thì không nên quá lo lắng. Tuy nhiên, bạn nên được thăm khám và tư vấn nếu tình trạng này ảnh hưởng tới cuộc sống của bạn. Và việc giữ lối sống lành mạnh, thói quen sinh hoạt hợp lý là điều tiên quyết để có một sức khỏe tốt để bạn có giấc ngủ sâu.