Nhà rông từ lâu đã trở thành một biểu tượng đặc sắc và đầy ấn tượng của cao nguyên đất đỏ bazan. Hãy cùng iVIVU khám phá những điều thú vị có thể bạn chưa biết về nhà rông Tây Nguyên nhé!
Khám phá 10 điều thú vị về nhà rông Tây Nguyên
1. Nhà rông Tây Nguyên chỉ gắn với buôn làng không có nhà rông cấp tỉnh hay nhà rông chung nhiều làng. Do hiện nay, nhà ở của người dân cũng được xây tiện nghi hơn nhưng nhà rông truyền thống luôn được gìn giữ tại trung tâm làng làm nơi sinh hoạt chung và tổ chức nhiều buổi tụ họp, sự kiện chung của buôn làng.
Nhà rông Tây Nguyên. Ảnh: nguoiduatin.
2. Không phải dân tộc nào ở Tây Nguyên cũng đều có nhà rông. Những ngôi nhà này xuất hiện nhiều tại các buôn làng người dân tộc khu vực phía bắc Tây Nguyên, đặc biệt ở hai tỉnh Gia Lai và Kon Tum. Cùng thuộc dân tộc Gia Rai ở phía bắc Tây Nguyên nhưng nhóm đồng bào Gia Rai Chor và Gia Rai Mthur không xây dựng nhà rông, chỉ có ở nhóm đồng bào Gia Rai trên cao nguyên Pleiku và người Ba Na mới làm kiểu nhà này.
Ảnh: VnExpress
3. Đồng bào Tây Nguyên có quan niệm nhà rông là nơi thu hút khí thiêng của đất trời để đem đến nhiều sự may mắn và bình an cho người dân trong làng. Do đó trong mỗi nhà rông đều có một nơi trang trọng để thờ các vật được người dân cho là thần linh trú ngụ như con dao, hòn đá, sừng trâu… Ngoài ra, nơi đây còn là một bảo tàng lưu giữ các hiện vật truyền thống gắn liền với lịch sử hình thành buôn làng như cồng chiêng, trống, vũ khí, đầu các con vật hiến sinh trong ngày lễ.
Ảnh: VnExpress
4. Nhà rông không phải nhà dùng để lưu trú của đồng bào Tây Nguyên. Mặc dù có kết cấu giống với một ngôi nhà có thể ở được, nhà rông mang các nét kiến trúc đặc sắc và cao, rộng hơn nhiều. Dải họa tiết trang trí dài dọc theo nóc nhà rông là một điểm dễ thấy mà nhà sàn không có. Đây thường là nơi để người dân tụ họp các sự kiện của buôn làng.
Check-in ở nhà rông Konklor Kon Tum. Ảnh: @katie_dinh3.
Ảnh: VnExpress
5. Do nhà rông là nơi quan trọng nhất trong làng nên thường được đàn ông thay nhau ngủ qua đêm để trông coi. Ngoài mục đích gìn giữ không gian thiêng, nhà rông còn là nơi người dân trao đổi những câu chuyện, kinh nghiệm trong đời sống. Nam nữ độc thân trong làng có thể quây quần tại nhà rông để thăm hỏi, tìm bạn đời, tuy nhiên không được phép đi quá giới hạn.
Nghi thức cúng nhà rông mới diễn ra bên trong nhà rông. Ảnh: P.L.
6. Cầu thang nhà rông thường có 7 đến 9 bậc, tuy nhiên mỗi dân tộc lại có trang trí khác nhau. Trên thành và cột của cầu thang, người Gia Rai hay tạc hình quả bầu đựng nước, người Ba Na khắc hình ngọn cây rau dớn, còn người Giẻ Triêng, Xơ Đăng thường đẽo hình núm chiêng hoặc mũi thuyền.
Kiến trúc nhà rông nhìn từ bên ngoài. Ảnh: defarm.
7. Nhà rông Tây Nguyên gắn liền với hình ảnh cây nêu quen thuộc, cây nêu này được trang trí với nhiều họa tiết nổi bật và được dựng trước nhà rông để phục vụ các hoạt động của buôn làng. Ở từng lễ hội, cây nêu mang một hình ảnh biểu tượng khác nhau như cây nêu trong lễ đâm trâu có 4 nhánh, cây nêu chỉ có 1 nhánh trong lễ mừng lúa mới…
Cây nêu trong các lễ hội, hoạt động văn hóa của người Tây Nguyên. Ảnh: dangcongsan.
8. Mỗi dân tộc ở Tây Nguyên có kiểu làm nhà rông khác nhau. Kích thước nhà rông nhỏ và thấp nhất là của người Giẻ Triêng. Nhà rông của người Xê Ðăng cao vút. Nhà rông của người Gia Rai có mái mảnh, dẹt như lưỡi rìu. Nhà rông của người Ba Na to hơn nhà Gia Rai, có đường nét mềm mại và thường có các nhà sàn xung quanh.
So sánh hai kiểu nhà rông. Ảnh minh họa: angcovat.
9. Nhà rông là không gian sinh hoạt cộng đồng lớn nhất mỗi làng, nơi người dân trao đổi, thảo luận về các lĩnh vực hành chính, quân sự, nơi thực thi các luật tục, bảo tồn truyền thống và diễn ra những nghi thức tôn giáo, tín ngưỡng.
Ảnh minh họa: @baoyenbai
Ảnh minh họa
10. Sàn nhà rông được thiết kế gắn liền với văn hóa quây quần uống rượu cần của đồng bào. Sàn thường được làm từ ván gỗ hay ống tre nứa đập dập, khi ghép không khít nhau mà các tấm cách nhau khoảng 1cm.
Ảnh: VnExpress
Theo iVIVU.com
Đánh giá
Bài viết cùng tác giả
